Οι Γέφυρες του Στρυμόνα στην Αρχαιότητα
Ο Αισχύλος στις Ικέτιδες χαρακτηρίζει τον ποταμό Στρυμόνα ως αδιάβατο, ενώ ο Ευριπίδης στον Ρήσο (στίχ. 347) τον ονομάζει καλυγέφυρο ποταμό.
Πιθανόν κατά την εποχή του Αισχύλου να κατέστρεψαν μερικές γέφυρες για να εμποδίσουν τη διάβαση των εχθρών σε εκστρατείες αυτών κατά της Ελλάδος.
Ο Ηρόδοτος (VII.114) μας πληροφορεί ότι για να περάσει ο στρατός του Ξέρξη τον ποταμό Στρυμόνα «προσετέτακτο [ο Ξέρξης] και τον Στρυμόνα ποταμόν ζεύξαντες γεφυρώσαι».
ὡς μὲν ἐμὲ συμβαλλόμενον εὑρίσκειν, μεγαλοφροσύνης εἵνεκεν αὐτὸ Ξέρξης ὀρύσσειν ἐκέλευε, ἐθέλων τε δύναμιν ἀποδείκνυσθαι καὶ μνημόσυνα λιπέσθαι· παρεὸν γὰρ μηδένα πόνον λαβόντας τὸν ἰσθμὸν τὰς νέας διειρύσαι, ὀρύσσειν ἐκέλευε διώρυχα τῇ θαλάσσῃ εὖρος ὡς δύο τριήρεας πλέειν ὁμοῦ ἐλαστρεομένας. τοῖσι δὲ αὐτοῖσι τούτοισι, τοῖσί περ καὶ τὸ ὄρυγμα, προσετέτακτο καὶ τὸν Στρυμόνα ποταμὸν ζεύξαντας γεφυρῶσαι.
Ο Αισχύλος στους Πέρσες (στίχ. 495 και επ.) γράφει ότι κατά τη φυγή των Περσών από την Ελλάδα ο Στρυμόνας πάγωσε μια νύκτα: «Νυκτί δε ταύτη θεός / χειμών άωρον ώρσε, πύγνυσι παν / ρέεθρον αγνού Στρυμόνος».
Μεταφρασμένο: ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ
Όσα σώθηκαν πιάσαν ευνοϊκό αγέρα και φύγαν! Όπως όπως. Ο άλλος μας όμως στρατός στη Βοιωτία χανόταν. Άλλοι δίπλα στις βρύσες πριν ξεδιψάσουν. Άλλοι στο δρόμο. Απ’ την τρεχάλα τους ξέπνοοι. Περάσαμε μετά στη Δωρίδα και στον Μαλιακό, όπου ο Σπερχειός με τα γλυκά νερά του ποτίζει τον κάμπο. Κι από εκεί μας δέχτηκε η γη των Αχαιών κα τα χωριά της Θεσσαλίας. Πεινασμένους. Κι από πείνα και δίψα πολλοί πέθαιναν. Και τα δυο μας κυνηγούσαν.
Μετά περάσαμε στη Μαγνησία, φτάσαμε στη Μακεδονία, στον Αξιό, και στους βάλτους και τις καλαμιές της Βόλβης και στο Παγγαίο όρος και στη γη της Ηδωνίδας.
Εκεί τη νύχτα ο θεός ξαφνικά έριξε κρύο μεγάλο, ο Στρυμόνας πάγωσε και τότε εκεί όποιος δεν πίστευε θεό τώρα προσεύχονταν και προσκυνούσε και παρακαλούσε Ουρανό και Γη. Και όταν ο στρατός τέλειωσε τα προσκυνήματα άρχισε να περνά το ποτάμι. Πάνω στον πάγο. Και τότε όσοι πέρασαν πριν να σκάσουν οι ακτίνες του Ήλιου σώθηκαν. Αλλά του Ήλιου, οι ακτίνες του φλόγα έβγαζαν και έμπαιναν στου πάγου τα σπλάχνα έως μέσα. Τον έλιωναν. Και έπεφταν τότε ο ένας με τον άλλον και βούλιαζαν και όποιος πνίγονταν αμέσως ήταν τυχερός. Όσοι σωτηρία έτυχαν και πέρασαν στη Θράκη και γλίτωσαν κι απ’ αυτήν με τα πολλά – όχι πολλοί – αυτοί έφτασαν στην πατρική γη για να στενάζει η πατρίδα μας να λαχταρά τα αγαπημένα της χαμένα νιάτα. Αυτή είναι η αλήθεια Βασίλισσα. Και πολλά απ’ τα δεινά που σώριασε στους Πέρσες ο θεός αυτά δεν τα λέω.
Οι Πέρσες πέρασαν πάνω από τους πάγους πριν ανατείλει ο ήλιος.
Στη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου κατασκεύασαν μερικές γέφυρες, αλλά δεν γνωρίζουμε αν ήταν από ξύλα ή από πέτρες. Φαίνεται ότι δεν ήταν μεγάλης αντοχής, διότι ο Θουκυδίδης (IV.103-104 και 108) γράφει πως «εκείνη τη νυκτί κατέστησε τον στρατόν προ έω επί την γέφυραν του ποταμού», αλλά «της γέφυρας μη κρατούντων άνωθεν μεν μεγάλης ούσης επί πολύ λίμνης του ποταμού».
Οι γέφυρες που κτίζονταν σε στενά περάσματα του ποταμού με πέτρες, σε είδος αρχιτεκτονικής καμάρας, ήταν αντοχής. Στενά περάσματα του Στρυμόνα υπάρχουν κοντά στο Νέο Πετρίτσι, την Αμφίπολη και σε άλλα κατά μήκος μέρη, τα οποία η αρμόδια υπηρεσία οδοποιίας τα εκμεταλλεύθηκε για την ανέγερση γεφυρών.
Κατασκευάστηκαν αρκετές πέτρινες θολωτές αψιδωτές γέφυρες για στρατιωτικούς λόγους. Στη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή εποχή μέσα στον Στρυμόνα, μετά από το φράγμα, σε βάθος δύο μέτρων βρέθηκε ενεπίγραφη με λατινικά γράμματα πλάκα της εποχής των αυτοκρατόρων Τιβερίου και του διαδόχου του Αυγούστου, που μας πληροφορεί ότι ο αρχηγός της δέκατης λεγεώνας L[ucius Tarius Rufos] κατασκεύασε στην περιοχή αυτή του Στρυμόνα γέφυρα.
Μεταφρασμένο: ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ
Όσα σώθηκαν πιάσαν ευνοϊκό αγέρα και φύγαν! Όπως όπως. Ο άλλος μας όμως στρατός στη Βοιωτία χανόταν. Άλλοι δίπλα στις βρύσες πριν ξεδιψάσουν. Άλλοι στο δρόμο. Απ’ την τρεχάλα τους ξέπνοοι. Περάσαμε μετά στη Δωρίδα και στον Μαλιακό, όπου ο Σπερχειός με τα γλυκά νερά του ποτίζει τον κάμπο. Κι από εκεί μας δέχτηκε η γη των Αχαιών κα τα χωριά της Θεσσαλίας. Πεινασμένους. Κι από πείνα και δίψα πολλοί πέθαιναν. Και τα δυο μας κυνηγούσαν.
Μετά περάσαμε στη Μαγνησία, φτάσαμε στη Μακεδονία, στον Αξιό, και στους βάλτους και τις καλαμιές της Βόλβης και στο Παγγαίο όρος και στη γη της Ηδωνίδας.
Εκεί τη νύχτα ο θεός ξαφνικά έριξε κρύο μεγάλο, ο Στρυμόνας πάγωσε και τότε εκεί όποιος δεν πίστευε θεό τώρα προσεύχονταν και προσκυνούσε και παρακαλούσε Ουρανό και Γη. Και όταν ο στρατός τέλειωσε τα προσκυνήματα άρχισε να περνά το ποτάμι. Πάνω στον πάγο. Και τότε όσοι πέρασαν πριν να σκάσουν οι ακτίνες του Ήλιου σώθηκαν. Αλλά του Ήλιου, οι ακτίνες του φλόγα έβγαζαν και έμπαιναν στου πάγου τα σπλάχνα έως μέσα. Τον έλιωναν. Και έπεφταν τότε ο ένας με τον άλλον και βούλιαζαν και όποιος πνίγονταν αμέσως ήταν τυχερός. Όσοι σωτηρία έτυχαν και πέρασαν στη Θράκη και γλίτωσαν κι απ’ αυτήν με τα πολλά – όχι πολλοί – αυτοί έφτασαν στην πατρική γη για να στενάζει η πατρίδα μας να λαχταρά τα αγαπημένα της χαμένα νιάτα. Αυτή είναι η αλήθεια Βασίλισσα. Και πολλά απ’ τα δεινά που σώριασε στους Πέρσες ο θεός αυτά δεν τα λέω.
Οι Πέρσες πέρασαν πάνω από τους πάγους πριν ανατείλει ο ήλιος.
Στη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου κατασκεύασαν μερικές γέφυρες, αλλά δεν γνωρίζουμε αν ήταν από ξύλα ή από πέτρες. Φαίνεται ότι δεν ήταν μεγάλης αντοχής, διότι ο Θουκυδίδης (IV.103-104 και 108) γράφει πως «εκείνη τη νυκτί κατέστησε τον στρατόν προ έω επί την γέφυραν του ποταμού», αλλά «της γέφυρας μη κρατούντων άνωθεν μεν μεγάλης ούσης επί πολύ λίμνης του ποταμού».
Οι γέφυρες που κτίζονταν σε στενά περάσματα του ποταμού με πέτρες, σε είδος αρχιτεκτονικής καμάρας, ήταν αντοχής. Στενά περάσματα του Στρυμόνα υπάρχουν κοντά στο Νέο Πετρίτσι, την Αμφίπολη και σε άλλα κατά μήκος μέρη, τα οποία η αρμόδια υπηρεσία οδοποιίας τα εκμεταλλεύθηκε για την ανέγερση γεφυρών.
Κατασκευάστηκαν αρκετές πέτρινες θολωτές αψιδωτές γέφυρες για στρατιωτικούς λόγους. Στη ρωμαϊκή και τη βυζαντινή εποχή μέσα στον Στρυμόνα, μετά από το φράγμα, σε βάθος δύο μέτρων βρέθηκε ενεπίγραφη με λατινικά γράμματα πλάκα της εποχής των αυτοκρατόρων Τιβερίου και του διαδόχου του Αυγούστου, που μας πληροφορεί ότι ο αρχηγός της δέκατης λεγεώνας L[ucius Tarius Rufos] κατασκεύασε στην περιοχή αυτή του Στρυμόνα γέφυρα.
loading...
