Ο Πύργος του Ανδρόνικου Γ΄ στο Σιδηρόκαστρο
Βυζαντινός πύργος πάνω στον ποταμό Κρουσοβίτη με ελάχιστα ανοίγματα, κάτω από το κάστρο του Σιδηροκάστρου και στην απέναντι όχθη (σε σχέση με το κάστρο). Προφανώς σκοπός του πύργου ήταν η προστασία της γέφυρας.
Στο σημείο αυτό (στο βόρειο άκρο της πόλης) υπάρχει και σήμερα μια από τις γέφυρες του Σιδηροκάστρου πάνω από τον ποταμό. Πριν μερικές δεκαετίες στη θέση της σημερινής γέφυρας υπήρχε τρίτοξο λιθόκτιστο γεφύρι (γέφυρα του Σταυρού) που δεν άντεξε τη φθορά του χρόνου.
Το όνομα του πύργου οφείλεται στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ανδρόνικο Γ’ Παλαιολόγο (1328-1341) στον οποίο αποδίδεται και η τελευταία μεγάλη ανακαίνιση του κυρίως κάστρου του Σιδηροκάστρου.
Την εποχή της δυναστείας των Παλαιολόγων (1261-1453μ.Χ.), το βυζαντινό κράτος διανύει την περίοδο της αποσύνθεσής του. Οι συνεχείςκίνδυνοι από νέους εχθρούς, αλλά και οι εμφύλιοι αλληλοσπαραγμοί καθιστούν επιτακτική την ανάγκη διαφύλαξης των συρρικνωμένων πλέον εδαφών. Την περίοδο αυτή νέα κάστρα - φρούρια κτίζονται και παλαιότερα σε καίριες στρατηγικές θέσεις
ανοικοδομούνται.
Αξιοσημείωτο είναι ότι κατά την Παλαιολόγεια περίοδο, και δη κατά τον 14ο αι., κτίζονται πολλοί μεμονωμένοι πύργοι, οι οποίοι χρησιμεύουν για έλεγχο διόδων, για αποθήκευση προϊόντων, για στρατιωτικούς σταθμούς ή για κατοικίες. Οι πύργοι, συνήθως τετράπλευροι στην κάτοψη, αποτελούνταν από δύο ή τρεις ορόφους και τις περισσότερες φορές η είσοδός τους βρισκόταν αρκετά πάνω από το επίπεδο του εδάφους, προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη ασφάλεια. Η πρόσβαση σε
αυτούς γινόταν με μετακινούμενη ξύλινη σκάλα, χωρίς ωστόσο να είναι άγνωστος και ο συνδυασμός κτιστής κλίμακας και γέφυρας ή ξύλινης κλίμακας96. Σε όλους τους ορόφους ανοίγονταν φωτιστικές θυρίδες και παράθυρα, ενώ στον τελευταίο όροφο δημιουργούνταν επάλξεις
Η εφαρμογή του άτακτου πλινθοπερίκλειστου συστήματος τοιχοποιίας, ήτοι οι ζώνες με πολλαπλές σειρές πλίνθων, που απαντάται στους πύργους της εποχής, αξιοσημείωτο δε, είναι ότι απουσιάζει από
την υστεροβυζαντινή οχύρωση του Σιδηροκάστρου.
