Χριστούγεννα 1912 - Ο Λόχος Κορδογιάννη στη Νιγρίτα

Την 23η Οκτωβρίου 1912 ο Γιαγκλής ελευθερώνει την Νιγρίτα και εγκαθιστά ελληνικές αρχές σε ολόκληρη τη Βισαλτία. Την 1 Νοεμβρίου το Τάγμα Λιγκοβάνης στέλνει στο Όρλιακο έναν από τους λόχους του, με μια διμοιρία να εγκαθίσταται αμέσως στη Νιγρίτα, συνδράμοντας στο έργο του σώματος Γιαγκλή. Στις 16 Νοεμβρίου ο λόχος Όρλιακου αντικαθίστανται με άλλον του 19 Συντάγματος. Ο Επιλοχίας Κατσής είναι επικεφαλής της διμοιρίας Νιγρίτας. Στις 25 Νοεμβρίου πολυάριθμη Βουλγαρική δύναμη κατευθύνεται στη Νιγρίτα. Ο Λόχος Όρλιακου στέλνει κατεπειγόντως τον Ανθυπολοχαγό Φάλαγγα να αναλάβει επικεφαλής της διμοιρίας Νιγρίτας. Όμως, οι Βούλγαροι γίνονται ισχυρότεροι αφού εγκαθιστούν στη Νιγρίτα έναν πλήρη Λόχο. Σε αντιστάθμισμα, ένας ελληνικός Λόχος θα έρθει στη Νιγρίτα τα Χριστούγεννα του 1912. Παρατίθεται κατωτέρω η σχετική αναφορά του Διοικητή του Λόχου, υπολοχαγού Κορδογιάννη:

«Νιγρίτα, 31.12.12, VII Μεραρχίαν, Θεσσαλονίκην

»Λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω προς την Μεραρχίαν, ότι συμφώνως προς την υπ’ αριθ. 3492 ε.ε, διαταγήν, την κοινοποιηθείσαν διά της υπ’ αριθ. 1154 ε.ε, διαταγής του Συντάγματός μου, ανεχώρησα μετά του λόχου μου δυνάμεως 3 αξιωματικών, 1 επιλοχίου, 7 λοχιών, 10 δεκανέων, 1 σαλπιγκτού και 205 υποδεκανέων και στρατιωτών εκ Θεσσαλονίκης την 7.30 π.μ, της 24 Δεκεμβρίου ε.ε, και έφθασα εις το χωρίον Λαγκαδά την 11.30 π.μ. Εκεί παρέμεινα προς ανάπαυσιν των ανδρών επί 1,5 ώραν, αναχωρήσας δε την 1 μ.μ, διήλθον έξωθι του χωρίου Μπαλάφτσα την 3 μ.μ, και περί την 6.30 μ.μ, έφθασα εις το χωρίον Καραμερλί όπου και εστάθμευσα επελθούσης της νυκτός. Την 7 π.μ, της επομένης ανεχώρησα εκ Καραμερλί και έφθασα εις το χωρίον Σωχός περί την 11 π.μ, παραμείνας έξωθεν του χωρίου τούτου προς ανάπαυσιν των ανδρών επί 1 ώραν.

»Ακολούθως ανεχώρησα και έφθασα έξωθι της κωμοπόλεως Νιγρίτης περί την 4.30 μ.μ. Εκεί παρέμεινα επ’ολίγον προς ανάπαυσιν των ανδρών, μεθ’ ό εισήλθον εις την κωμόπολιν την 5 μ.μ, ακριβώς. Ήτοι την από Θεσσαλονίκης εις Νιγρίταν πορείαν εξετέλεσεν ο λόχος εις 18,5 ώρας, συμπεριλαμβανομένων και των ωριαίων στάσεων, διανύσας περί τα 80 χιλιόμετρα. Η μέχρι του χωρίου Μπαλάφτσα 6/ωρος πορεία υπήρξεν άνετος οπωσδήποτε, λόγω της υπαρχούσης αμαξιτής οδού, εκείθεν όμως άρχεται συνεχής οροσειρά διήκουσα μέχρι Νιγρίτης, ήν ο λόχος διέτρεξεν εις 12 ώρας βαδίζων διά μέσου ανωφερειών και κατωφερειών αποτόμων και επί ατραπών μόλις επιτρεπουσών την διάβασιν των ανδρών εφ’ ενός ζυγού. Υπό τοιαύτας όθεν συνθήκας η πορεία από Μπαλάφτσας μέχρι Νιγρίτας υπήρξεν όντως επιπονωτάτη και δυσχερής είς τε τους οπλίτας και τα μεταγωγικά. Παρ’ όλον όμως το δυσχερές και επίπονον οι άνδρες του λόχου εβάδιζαν με ζηλευτήν αντοχήν εκτός ελαχίστων καθυστερησάντων επί δίωρον λόγω υπερβολικής κοπώσεως. Οφείλω να αναφέρω ότι οι κάτοικοι της κωμοπόλεως Νιγρίτης εξελθόντες εις προϋπάντησιν μετά σημαιών υπεδέχθησαν τον Λόχον εν ακρατήτω ενθουσιασμώ και ατελευτήτοις ζητωκραυγαίς υπέρ του βασιλέως, του διαδόχου και του στρατού. 

»Ο Λόχος εστρατωνίσθη ολόκληρος εις τον κάτω όροφον του σχολείου αρρένων Νιγρίτης υπό τας υγιεινοτέρας συνθήκας, οι δε κάτοικοι κατά τας δύο ημέρας των Χριστουγέννων επιδαψίλευσαν εις τους άνδρας πλείστας όσας περιποιήσεις. Την επομένην της αφίξεώς μου συνηντήθην μετά του Επάρχου Νιγρίτης(3) μετά του οποίου εκανόνισα τα της στρατιωτικής ενισχύσεως των χωρίων της δικαιοδοσίας του ως εξής: 

»Εις το χωρίον Μεκκές 1 δεκ και 9 στρατιώται, εις Αχινός 1 δεκανεύς και 6 στρατιώται, εις Μονούχι 1 δεκ και 6 στρατ, εις Κούτσος 1 δεκ και 6 στρατ εις Αηδονοχώρι 1 δεκ και 6 στρατ., εις Δημητρίτσι 1 λοχίας, 1 υποδεκ και 8 στρατ., εις Φλαμούρι 1 λοχ 1 υποδεκ και 13 στρατ., εις Έζοβα 1 λοχ 1 υποδεκ και 8 στρατ., εις Αβδαμάλ 1 λοχ 2 υποδεκ και 8 στρατιώται.... 

»Την υγειονομικήν υπηρεσίαν του Λόχου ανέλαβεν και εκτελεί οικειοθελώς προσφερθείς άνευ τινος αμοιβής ο ιατρός κ. Νιαρρός Σπ. Το αντίτιμον δε των αναγκαιούντων φαρμάκων καταβάλλει οικειοθελώς επίσης η ενταύθα διοικητική επιτροπή.

»Η υγεία των ανδρών επί του παρόντος έχει καλώς, λόγω όμως του δριμυτάτου ψύχους όπερ επικρατεί ενταύθα καλόν θα ήτο να εφοδιασθώσι το ταχύτερον οι άνδρες με κολόβια. Ο άρτος διά τους άνδρας παρασκευάζεται εκ των σιτηρών των ευρισκομένων εις τας ενταύθα αποθήκας και προερχομένων εκ της δεκάτης. Ενταύθα παραμένουσι περί τους 140 Βουλγάροι στρατιώται υπό την διοίκησιν ενός αξιωματικού. Μέχρι τούδε τόσον ούτοι όσον και οι εντεύθεν διερχόμενοι εσιτίζοντο παρά των ενταύθα αρχών χορηγουσών αυτοίς σίτον όσπρια κλπ, προερχόμενα εκ της δεκάτης. Κατόπιν όμως εγγράφου πληροφορίας του εν Σέρραις διοικητού του ημετέρου ιππικού κ.Καραμαλίκη, προκληθείσης παρά του ενταύθα κ.επάρχου, κατά την οποίαν πλην 300 άρτων ουδέν έτερον χορηγούσι προς τους ημετέρους οι εκεί Βούλγαροι, οι οποίοι παραπέμπουσιν αυτούς να προμηθεύονται τα χρειώδη παρά των παρ’ ημών κατεχομένων χωρών, έπαυσε και η χορήγησις σίτου κ.λπ, προς τους Βουλγάρους, δικαιολογηθείσης της διακοπής λόγω ανεπαρκείας των ειδών διατροφής. Κορδογιάννης-Υπ/γός».

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

(1) Ο Υπολοχαγός Τριαντάφυλλος Κορδογιάννης υπήρξε ο πρώτος Στρατιωτικός Διοικητής Νιγρίτας στην περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων. Κατά την έναρξη της ελληνο-βουλγαρικής συμπλοκής της 20ης Φεβρουαρίου 1913 στα Πλατανούδια Τερπνής, βρισκόταν με τον λόχο του στη Νικόκλεια, απ΄όπου προσπάθησε να πλευροκοπήσει τους Βουλγάρους. Από την πρώτη στιγμή όμως τραυματίστηκε βαριά και ο λόχος του συμπτύχθηκε πίσω από τον λόχο Γαρδίκα, μέσα στη Τερπνή.

(2) Η υπόψη αναφορά του Κορδογιάννη περιέχεται στην έκδοση του ΓΕΣ «Ο Ελληνικός Στρατός κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, Τόμος Γ’, Παράρτημα-1, Εν Αθήναις 1932 (Τεκμήριο 213, σελ.266-267)

(3) Ο Έπαρχος Νιγρίτας Μιλτιάδης Ζαφειρόπουλος ανέλαβε καθήκοντα στις 27 Νοεμβρίου 1912, έχοντας στη δικαιοδοσία του και την περιοχή Παγγαίου.

ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΟ-ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Αβδαμάλ=Σησαμιά

Έζοβα=Δάφνη

Καραμερλί (Καρά Ομερλή)=Λοφίσκος

Κούτσος=Ευκαρπια

Λιγκοβάνη=Ξυλούπολη

Μεκκές (Μακές)=Άμπελοι

Μονούχι=τουρκοχώρι στη θέση της σημερινής Μαυροθάλασσας

Μπαλάφτσα=Κολχικό

Όρλιακο=Στρυμονικό.

Φλαμούρι=τουρκοχώρι στη βουνοκορφή πάνω από τη Νικόκλεια.

(Στον χάρτη που παρατίθεται φαίνεται το δρομολόγιο που ακολούθησε ο Λόχος Κορδογιάννη)