Ο Δρόμος των Σερρών και η περιοχή μας στο βιβλίο Campaigning in the Balkans, του Harold Lake, 1918
THE SERES ROAD
They may get as far as Giivezne, fifteen miles out,
in comparative comfort, but once they reach that
spot and encounter the hills, their troubles begin.
It is all so new, so strange, and so very uncomfortable. There is the rising at painfully early
hours in the morning so as to get well on the waybefore the heat becomes too fierce for marching.
Then there is that terrible time in the middle of
the day when one searches in weary despair for some kindly touch of shade, when the heat and
the flies make sleep impossible, when the only
thing with which thirst can be relieved is chlorinated water which seems, in those early days, to parch the throat and mouth. And in the evening,
when it might seem possible to rest in the blessed
relief of the cool twilight hours, there is the need
to get up and press forward once again, coming
in the darkness to camp in a strange place where
no one can find the water supply, and the cooks
take hours fumbling through the dark to prepare
any kind of a meal. It needs an uncommonly stout heart to stand the strain of those initiatory days.
The Seres road in summer can be very unkind even
to seasoned troops accustomed to the country. For newcomers it is the most searching kind of test.
I have seen them so often, new drafts fresh from
England, toiling hopelessly up those unending
steeps, choked and blinded by the dust of the lorries and ambulances which are racing to and fro all the
CAMPAIGNING IN THE BALKANStime. All that they are feeling is written so plainlyon their faces. They are so far away from homeand all the beloved, accustomed things. Enthusi-asm and love of adventure might have carried themtriumphantly through some wild brief rush inFrance, but in this there is no adventure. Hereis no glory, no swift conflict and immediate service.This is nothing but dull, unending toil, with allthe pains of thirst and weariness in a strange andfriendless land. Those are the hours when theweight of the pack becomes an intolerable burdento the young soldier, and the rifle seems a fiendishencumbrance devised with infinite skill to tormentits owner. At that time everything tends to provoke a fierce, unreasoning anger. The shape of thehead of the man in front appears to be utterly detestable, the carriage of the man on the left is a torment. We all know that hour, we who havelearned the obedience of war and have had to passthrough that flaming test to find the indifferenceto bodily discomfort, the disregard of hardship andfatigue which are the gifts which his life does atlast bestow on the soldier. But it is very hard tomeet that hour and the Seres road at one and thesame time.
It is too much for some of them. They getpermission to fall out, and their position is, if anything, rather worse than before. They are alonenow, but still the journey must be completed. In
THE SERES ROAD
the days of training in England, to fall out on a march often meant a lift from some friendly carter, or perhaps a drink at some cottage door or a few
apples—but here there is nothing. The lorries are pounding by, but they are much too busy to stop
and collect people who are merely tired. There is no sign of any water, nor of any habitation of men. There is only the long road winding up the eternal
hills, and all the burdens still remain to be dragged
after the vanishing column.
And then, perhaps, the youngster realizes that
he has been a fool. The others will have reached
camp and food and drink and rest long before him.
They will be taking their ease while he is still toil- ing on ; when he arrives there will be no sympathy,
but those who endured to the end will sneer at him, and officers will be demanding explanations. ... I fancy that a great many men will put
down the most painful hour of their lives to the
account of the Seres road. Some of us, saved by
strength or determination or sheer cross-grained
temper, have managed always to keep our places on the march, and so know nothing of the misery
which must surely come to the man who falls out,
but I fancy that even we give thanks that it is not possible to march up that road for the first time
twice over. Those who have been there will know
what I mean. But the Seres road is not content with torment
CAMPAIGNING IN THE BALKANSing newcomers and teaching them with exceptionalseverity that sharp lesson which every soldier mustlearn before he is a man made and approved. Thatis only one of its activities. It also contrives tobe the greatest possible nuisance to people highin authority.
Fifty miles of an English road, running smoothlyover a fine surface, with none but gentle slopes, ii not such a very serious matter. If, for instance,the Seres road were such as that great highwaywhich runs from London to Aldershot, it wouldbe almost as good as a railway—better in manyrespects. Supplies could be whirled up to thefront without difficulty, and the wounded couldbe brought back without pain. The swift lorriescould hurry to and fro all day long; there wouldbe no discomfort for the marching men. Giventransport enough, an army of almost any size couldbe provided with all the material of every kindwhich it required, without any peril of delay. Butthis road of ours is worse than anything that thereis to be found in England.
It would be hard to make a map on a scale larg©enough to do full justice to the difficulties which it has to encounter. The hills which lie in its wayare the most resolute foes of traffic that any one couldimagine. There is no simple matter of climbingup one long slope to the highest point at Lahanaand then running pleasantly down on the far side.
THE SERES ROAD
It has to get across not one hill but an utterlymad tangle of hills. It climbs up and up, and then
loses all it has gained in a wild dash downwards
which brings it back almost to the level from
whence it started, with all the work to be done
over again. And this happens not once but, in seeming, endlessly, and almost the whole of its course is the most violent kind of switchback.
Its hills would be alarming enough if its sur- face were good, but the surface of the Seres road
is atrocious. There is nothing in the least wonderful in the fact, nor is any one to be blamed for
it. Everybody knows how our roads in England
have to be petted and pampered if they have to bear much fast, heavy motor traffic. The most
perfect surface gives way sooner or later under
the constant strain and suction of the whirling
tires, and repairs are going on all the time. The
Seres road had to start with a surface a good deal worse than that of the ordinary macadamized road.
It was made very much in the fashion which I described in the last chapter; indeed no other
fashion was possible. It certainly existed before
we came to Macedonia, but in those days most of
it can have been no better than one of the ordinary
native tracks of trodden earth. The army has
labored over all the length of it and continues to
labor, and will have to continue to do so, but what can you do with mere stones and
CAMPAIGNING IN THE BALKANSearth to defy the rushing wheels which cut andwrench and tear the surface as fast as it is laid down? It would take something made of ferroconcrete to stand the strain which that road mustendure, week in and week out, all the time there
is a gun on the Struma which has need of shells, or a man who must be supplied with food.
The rulers of the Army Service Corps may knowhow many lorries go up and down that road everyday. I cannot pretend to any such knowledge. I only know that it is never free from the grimy,lumbering monsters. I have camped beside it for
days at a time, and they were thundering past all the while. Between the convoys there will comethe lighter ambulances. Sometimes there will be a
battalion marching up with the long train of its transport grinding on through the inches of dust or mud ; sometimes it will be a battery of artillery.
All day long the road knows no rest; lights are
flashing up and down it through all the night. In- evitably its surface is reduced to a condition whichwould drive an English motorist to suicide—andit is fifty miles long.
So all those people who wonder why Seres andDemir Hissar and Fort Rupel were not taken last summer must be referred to the Seres road for the answer. They must ask the drivers of the lorries
;they must inquire from the sick and wounded whoendured that journey down in the ambulances.
THE SERES ROAD
More fortunate than many, I was on the other
side of the country when my time came, and I went very comfortably down to the sea in a hospital
train, but friends of mine were carried down the
road in the Red Cross cars, and I know what it meant to them. The most careful driving and the
best springs in the world cannot save a broken
body when the way is full of holes and stubborn
upstanding rocks.
But the great point so far as operations on the
Struma front are concerned is this, that in all your making of plans you are inexorably limited
by the power of the road to bear your transport.
Even if you had unlimited lorries at command, you
could only get so many of them on to the road
in a given time. The wear and tear, too, are
frightful, and motors cannot last half as long as they would on an ordinary road. And of course the
hills and the surface together cut down speed
relentlessly, and the journey is a long, painful
business.
Bearing these facts in mind, consider how vast are the needs of an army which is operating on an
extensive scale. There will be many batteries, and
all of them must be kept supplied with shells. Abattery can blaze away in minutes ammunition
which it has taken hours to bring up, and once your lorries are empty they must go all the way
back before they can be refilled. In Sir Douglas
CAMPAIGNING IN THE BALKANSHaig's report on the Somme offensive he told howhundreds of miles of railway had to be laid downin preparation for that great move. We have onlyfifty miles of a disastrous road and no railwaysat all. Supplies, supplies and again supplies—that
is the keynote of success for the modern army.As your transport is, so will your victory be. Thehighest skill, the greatest degree of valor, these
will be useless unless the material you require is instantly ready to your hand. Deprive your batteryof shells, and you had better destroy the gunsbefore they fall into the hands of the enemy.
Shells for your guns and food for your men
these things are essential. And there are countless other articles almost as important. You musthave barbed wire for your defences, and wood andgalvanized iron and sandbags for your trenches.
Bombs must be brought up and ammunition for the
rifles. Tools of all sorts must be ready behindthe line, and wherever the advance goes the supplies must follow it if you are to hold the positions
you have gained. These statements are the merestcommonplaces of war as it is waged today,
but to appreciate the full force of them one needs
to be sitting at the far end of the Seres road waiting
for things to arrive. Very wonderful country that is, up there just
beyond Lahana, where the whole of the Strumaplain is spread below and the great hills stretch
THE SERES ROAD
away to left and right, some clothed with trees, some bare and gray with the naked rock. If one
could just sit and look at it, the prospect might
appear to be altogether admirable, and one could
find something of pleasure in the far prospect of
Demir Hissar and the great mountains which rise beyond. But one has other business on hand.
Down in that plain the Bulgar and the Hun are
waiting, and we have to deal with them—and there are the miles of that atrocious, dominating road.
Some day perhaps the full story of the road will be told. I think it would take a driver of the
A.S.C. and one of the R.A.M.C. to do it properly,
with, perhaps, a chapter from one of those un- happy infantrymen I was writing about just now. Words alone would hardly be able to do it justice, so perhaps the cinematograph might be brought
in to assist, and in time the people of Britain
might understand something of what is involved
in this campaign, how much there has been to do
and to endure, how great have been the difficulties,
how stern are the limitations. Whether or not
the peculiar features of the road were fully realized
when the adventure was planned is a question on which the future may possibly throw some light.
But it is at least necessary and only fair that they
should be generally understood now. The nation
should know what manner of task that is which
its soldiers are performing, lest there be a ten-
CAMPAIGNING IN THE BALKANSdency to judge without knowledge and to condemnwithout the evidence for the defence. Last sum-mer the English newspapers were announcing the
beginning of a great offensive on the Struma. It would have required several miracles and a fewthousand magic carpets to have turned that offensive into anything like the mighty affair which it was to have been in the minds of the innocent andimaginative sub-editors who designed those trumpeting headlines.
Μετάφραση Google
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ Ο Δρόμος των Σερρών
ΕΝΑΣ δρόμος υπάρχει στη Μακεδονία που κυριαρχεί σε όλους τους υπόλοιπους. Είναι πολύ πιο σημαντικό από τα άλλα—αν και πολλά από αυτά έχουν μεγάλη αξία και είναι πράγματι ζωτικής σημασίας για τις ανάγκες της καμπάνιας—ότι αναφέρεται συχνά χωρίς να αναφέρεται το όνομά της. Έτσι, μπορεί να ακούσετε έναν άντρα να λέει στον άλλο: «Ω, ναι, αυτό συνέβη μόλις στο εικοστό πέμπτο κιλό." Όλοι καταλαβαίνουν. Για τους αμύητους μπορεί να ακούγεται σαν να υπήρχε σε όλη τη χώρα μόνο μια πέτρα που σημειώνονται είκοσι πέντε χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, αλλά καθένας που έχει μείνει έξω για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα
Ο χρόνος ξέρει πολύ καλά ότι αναφέρεται ο δρόμος των Σερρών, αυτός ο μακρύς αυτοκινητόδρομος από τον οποίο τρέχει Θεσσαλονίκης βορειοανατολικά μέχρι το Στρούμα και μετά, μετά διασχίζοντας το ποτάμι, ταλαντεύεται νότια προς τις Σέρες. Αυτός ο δρόμος έπαιξε μεγάλο ρόλο στην εκστρατεία, και θα συνεχίσει να το κάνει μέχρι το τέλος. Μια ματιά στον χάρτη θα δείξει τον λόγο. Είναι ο μόνος τρόπος προσέγγισης σε ένα πολύ σημαντικό μέρος το μέτωπο της Στρούμας. Όλοι οι άνδρες ασχολήθηκαν με αυτό
Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΟ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟ Μέτωπο πρέπει να περάσει το δρόμο για τη δουλειά τους και όλες οι προμήθειες τους κάθε είδους πρέπει να τους ακολουθήσουν με τον ίδιο τρόπο. Δεν υπάρχει ούτε μια αυλή σιδηροδρομικής διαδρομής διαθέσιμη προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι αλήθεια ότι το υλικό και το υλικό για την περιοχή που διοικεί τις εκβολές του ποταμού μπορεί να μεταφερθεί γύρω από τη θάλασσα Stavrosby, αλλά για την επίπλωση του κύριου τμήματος της γραμμής ο δρόμος των Σερρών είναι εξ ολοκλήρου υπεύθυνος, και κάποια γνώση του είναι απαραίτητη για κάθε σαφή κατανόηση του την πρόοδο και τις δυσκολίες όλης της περιπέτειας. Η άγνοια της φύσης του δρόμου οδήγησε σε μεγάλη παρεξήγηση στο παρελθόν, και από τους στρατούς της Θεσσαλονίκης αναμένονταν περισσότερα από όσα θα μπορούσαν να έχουν καταφέρει.Πολλοί στρατιώτες εισάγονται στο δρόμο αμέσως μόλις προσγειωθούν. Υπάρχει η μέρα της αποβίβασης εκεί κάτω, στην άκρη του κόλπου, και η πορεία μέσα από τη μυρωδάτη, άσχημα στρωμένη πόλη. Για δύο ή τρεις μέρες περιμένουν στο στρατόπεδο βάσης, πηγαίνοντας για σύντομες πορείες, βρίσκοντας όλα τα έθιμα της χώρας και μαθαίνοντας να μην περιμένουν την εμφάνιση μιας φορητής εκκλησίας κάθε φορά που κουδουνίζει πολλές αόρατες καμπάνες την εμφάνιση ενός κοπαδιού κατσίκων. Στη συνέχεια, εάν το τμήμα τους βρίσκεται στο Struma, βαδίζουν το πρωί προς βορρά, περνώντας από το Lembet στο πρώτο στάδιο του ταξιδιού τους των πενήντα μιλίων. Και αν είναι φρέσκα στρατεύματα που μόλις βγήκαν από την Αγγλία και έχουν φτάσει το καλοκαίρι, δεν το απολαμβάνουν καθόλου.
Ο Δρόμος των Σερρών
Μπορούν να φτάσουν μέχρι το Giivezne, δεκαπέντε μίλια, με συγκριτική άνεση, αλλά μόλις το φτάσουν εντοπίσουν και συναντούν τους λόφους, αρχίζουν τα προβλήματά τους.
Είναι όλα τόσο καινούργια, τόσο παράξενα και τόσο πολύ άβολα. Υπάρχει η άνοδος σε οδυνηρά νωρίς ώρες το πρωί για να είστε καλά στο δρόμο πριν η ζέστη γίνει πολύ έντονη για πορεία.
Μετά, υπάρχει εκείνη η τρομερή στιγμή στη μέση τη μέρα που ψάχνει κανείς με κουρασμένη απόγνωση για κάποιο ευγενικό άγγιγμα σκιάς, όταν η ζέστη και οι μύγες κάνουν τον ύπνο αδύνατο, όταν το μόνο
Το πράγμα με το οποίο μπορεί να ανακουφιστεί η δίψα είναι το χλωριωμένο νερό που φαίνεται, εκείνες τις πρώτες μέρες, να στεγνώνει το λαιμό και το στόμα. Και το βράδυ, όταν μπορεί να φανεί δυνατό να αναπαυθούμε στον ευλογημένο ανακούφιση από τις δροσερές ώρες του λυκόφωτος, υπάρχει η ανάγκη να σηκωθώ και να πατήσω για άλλη μια φορά μπροστά, ερχόμενος στο σκοτάδι να κατασκηνώσει σε ένα παράξενο μέρος όπου κανείς δεν μπορεί να βρει την παροχή νερού, και οι μάγειρες αφιερώστε ώρες στο σκοτάδι για να προετοιμαστείτε κάθε είδους γεύμα. Χρειάζεται μια ασυνήθιστα δυνατή καρδιά για να αντέξει την πίεση εκείνων των ημερών της μύησης.
Ο δρόμος των Σερρών το καλοκαίρι μπορεί να είναι πολύ αγενής σε έμπειρα στρατεύματα που είναι συνηθισμένα στη χώρα. Για τους νεοφερμένους είναι το πιο αναζητητικό είδος δοκιμής.
Τα έχω δει τόσο συχνά, νέα προσχέδια από Αγγλία, που κοπιάζει απελπιστικά για αυτούς που δεν τελειώνουν απότομα, πνιγμένα και τυφλωμένα από τη σκόνη των φορτηγών και των ασθενοφόρων που τρέχουν πέρα δώθε
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ εποχή. Όλα αυτά που νιώθουν είναι γραμμένα τόσο καθαρά στα πρόσωπά τους. Είναι τόσο μακριά από το σπίτι και όλα τα αγαπημένα, συνηθισμένα πράγματα. Ο ενθουσιασμός και η αγάπη για την περιπέτεια μπορεί να τους οδήγησαν θριαμβευτικά σε κάποια άγρια σύντομη βιασύνη στη Γαλλία, αλλά σε αυτό δεν υπάρχει περιπέτεια. Εδώ δεν υπάρχει δόξα, καμία γρήγορη σύγκρουση και άμεση υπηρεσία. Αυτό δεν είναι παρά βαρετός, ατελείωτος κόπος, με όλους τους πόνους της δίψας και της κούρασης σε μια παράξενη και χωρίς φιλική γη. Είναι εκείνες οι ώρες που το βάρος της αγέλης γίνεται αφόρητο βάρος για τον νεαρό στρατιώτη και το τουφέκι φαίνεται σαν ένα δαιμονικό βάρος που επινοήθηκε με άπειρη δεξιοτεχνία στον ιδιοκτήτη του. Εκείνη την ώρα όλα τείνουν να προκαλούν έναν άγριο, αδικαιολόγητο θυμό. Το σχήμα του κεφαλιού του ανθρώπου μπροστά φαίνεται να είναι εντελώς απεχθές, η μεταφορά του άνδρα στα αριστερά είναι ένα μαρτύριο. Όλοι ξέρουμε εκείνη την ώρα, εμείς που μάθαμε την υπακοή του πολέμου και χρειάστηκε να περάσουμε αυτή τη φλεγόμενη δοκιμασία για να βρούμε την αδιαφορία για τη σωματική δυσφορία, την αδιαφορία για τις κακουχίες και την κούραση που είναι τα δώρα που δίνει η ζωή του επιτέλους Είναι πάρα πολύ για κάποιους από αυτούς. Παίρνουν άδεια να πέσουν έξω και η θέση τους είναι, αν μη τι άλλο, μάλλον χειρότερη από πριν. Είναι μόνοι τους, αλλά ακόμα το ταξίδι πρέπει να ολοκληρωθεί.
Ο Δρόμος των Σερρών
Στις μέρες της προπόνησης στην Αγγλία, το να πέσεις έξω σε μια πορεία σήμαινε συχνά μια άρση από κάποιο φιλικό καρτέρι, ή ίσως ένα ποτό σε κάποια πόρτα εξοχικής κατοικίας ή μερικά μήλα — αλλά εδώ δεν υπάρχει τίποτα. Τα φορτηγά πλησιάζουν, αλλά είναι πολύ απασχολημένα για να σταματήσουν και να μαζέψει ανθρώπους που είναι απλώς κουρασμένοι. Δεν υπάρχει κανένα σημάδι για νερό, ούτε για κατοίκηση ανθρώπων. Υπάρχει μόνο ο μακρύς δρόμος που ολοκληρώνει το αιώνιο λόφους, και όλα τα βάρη μένουν ακόμα να συρθούν μετά τη στήλη που εξαφανίζεται.
Και τότε, ίσως, το συνειδητοποιεί ο νεαρός ήταν ανόητος. Οι άλλοι θα έχουν φτάσει κατασκήνωση και φαγητό και ποτό και ανάπαυση πολύ μπροστά του.
Θα χαλαρώσουν όσο εκείνος ακόμα κοπιάζει. όταν φτάσει δεν θα υπάρχει συμπάθεια, αλλά όσοι άντεξαν μέχρι το τέλος θα τον περιγελούν και οι αξιωματικοί θα ζητούν εξηγήσεις. ... Φαντάζομαι ότι θα βάλουν πάρα πολλοί άντρες κάτω από την πιο οδυνηρή ώρα της ζωής τους απολογισμός του δρόμου των Σερρών. Μερικοί από εμάς, σώθηκαν από δύναμη ή αποφασιστικότητα ή καθαρά σταυρωτά ιδιοσυγκρασία, καταφέραμε πάντα να κρατάμε τις θέσεις μας στην πορεία, και έτσι δεν γνωρίζουμε τίποτα για τη δυστυχία που πρέπει σίγουρα να έρθει στον άντρα που πέφτει έξω, αλλά φαντάζομαι ότι ακόμη κι εμείς ευχαριστούμε που δεν είναι δυνατό να ανέβουμε σε αυτόν τον δρόμο για πρώτη φορά δύο φορές. Όσοι έχουν πάει εκεί θα το ξέρουν τι εννοώ. Όμως ο δρόμος των Σερρών δεν αρκείται σε βασανιστήρια
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Να διδάσκουν τους νεοφερμένους και να τους διδάσκει με εξαιρετική σοβαρότητα αυτό το αιχμηρό μάθημα που κάθε στρατιώτης πρέπει να μάθει πριν γίνει άνθρωπος φτιαγμένος και εγκεκριμένος. Αυτή είναι μόνο μία από τις δραστηριότητές της. Επιδιώκει επίσης να είναι η μεγαλύτερη δυνατή ενόχληση για τους ανθρώπους με υψηλό επίπεδο εξουσίας.
Πενήντα μίλια αγγλικού δρόμου, ομαλά πάνω από μια λεπτή επιφάνεια, με ήπιες κλίσεις, δεν είναι και τόσο σοβαρό θέμα. Αν, για παράδειγμα, ο δρόμος των Σερρών ήταν τέτοιος όπως αυτός ο μεγάλος αυτοκινητόδρομος που εκτείνεται από το Λονδίνο στο Άλντερσοτ, θα ήταν σχεδόν τόσο καλός όσο ένας σιδηρόδρομος—καλύτερα από πολλές απόψεις. Οι προμήθειες μπορούσαν να στροβιλιστούν προς τα εμπρός χωρίς δυσκολία και οι τραυματίες θα μπορούσαν να φέρουν πίσω χωρίς πόνο. Τα γρήγορα φορτηγά θα μπορούσαν να σπεύδουν πέρα δώθε όλη την ημέρα. δεν θα υπήρχε καμία ενόχληση για τους άνδρες που βαδίζουν. Με επαρκή μεταφορά, ένας στρατός σχεδόν οποιουδήποτε μεγέθους θα μπορούσε να εφοδιαστεί με όλο το υλικό κάθε είδους που χρειαζόταν, χωρίς κανέναν κίνδυνο καθυστέρησης. Αλλά αυτός ο δρόμος μας είναι χειρότερος από οτιδήποτε υπάρχει στην Αγγλία.
Θα ήταν δύσκολο να δημιουργηθεί ένας χάρτης σε μια κλίμακα αρκετά μεγάλη για να ανταποκριθεί πλήρως στις δυσκολίες που πρέπει να συναντήσει. Οι λόφοι που βρίσκονται στο δρόμο του είναι οι πιο αποφασιστικοί εχθροί της κυκλοφορίας που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Δεν υπάρχει απλό θέμα να ανεβείτε σε μια μεγάλη πλαγιά στο υψηλότερο σημείο στο Lahana και στη συνέχεια να κατεβείτε ευχάριστα στην μακρινή πλευρά.
Ο Δρόμος των Σερρών
Πρέπει να διασχίσει όχι έναν λόφο, αλλά ένα τρελό κουβάρι λόφων. Ανεβαίνει και πάνω, και μετά χάνει ό,τι έχει κερδίσει με μια άγρια παύλα προς τα κάτω που το επαναφέρει σχεδόν στο επίπεδο από όπου ξεκίνησε, με όλη τη δουλειά που πρέπει να γίνει πάλι απο την αρχή. Και αυτό δεν συμβαίνει μία φορά αλλά, φαινομενικά, ατελείωτα, και σχεδόν το σύνολο της πορείας του είναι το πιο βίαιο είδος επιστροφής.
Οι λόφοι του θα ήταν αρκετά ανησυχητικοί αν η επιφάνειά του ήταν καλή, αλλά η επιφάνεια του δρόμου των Σερρών είναι φρικιαστικό. Δεν υπάρχει τίποτα το λιγότερο υπέροχο στο γεγονός, ούτε πρέπει να κατηγορηθεί κανείς το. Όλοι ξέρουν πώς είναι οι δρόμοι μας στην Αγγλία πρέπει να τα χαϊδέψουν και να τα χαϊδέψουν εάν πρέπει να αντέχουν πολύ γρήγορη, βαριά κυκλοφορία αυτοκινήτων. Το περισσότερο τέλεια επιφάνεια υποχωρεί αργά ή γρήγορα κάτω η συνεχής καταπόνηση και αναρρόφηση του στροβιλισμού ελαστικά και οι επισκευές γίνονται συνεχώς.
Ο δρόμος των Σερρών έπρεπε να ξεκινά με μια επιφάνεια αρκετά χειρότερη από αυτή του συνηθισμένου μακαδημαϊκού δρόμου.
Κατασκευάστηκε πολύ με τον τρόπο που περιέγραψα στο τελευταίο κεφάλαιο. όντως κανένα άλλο η μόδα ήταν δυνατή. Σίγουρα υπήρχε πριν ήρθαμε στη Μακεδονία, αλλά εκείνες τις μέρες οι περισσότεροι δεν μπορεί να ήταν καλύτερο από ένα από τα συνηθισμένα εγγενή ίχνη πατημένης γης. Ο στρατός έχει δούλεψε σε όλη τη διάρκεια του και συνεχίζει να εργάζεστε και θα πρέπει να συνεχίσετε να το κάνετε, αλλά τι μπορείτε να κάνετε με απλές πέτρες και
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΟ BALKANS γη για να αψηφήσετε τους ορμητικούς τροχούς που κόβουν και κλείνουν και σκίζουν την επιφάνεια τόσο γρήγορα όσο είναι στρωμένη; Θα χρειαζόταν κάτι από σιδηρομπετόν για να αντέξει την πίεση που πρέπει να αντέξει αυτός ο δρόμος, κάθε εβδομάδα, όλη την ώρα εκεί είναι ένα όπλο στο Στρούμα που έχει ανάγκη από οβίδες, ή ένας άνθρωπος που πρέπει να εφοδιαστεί με τροφή.
Οι κυβερνώντες του Σώματος Υπηρεσίας Στρατού μπορεί να γνωρίζουν πόσα φορτηγά ανεβοκατεβαίνουν σε αυτόν τον δρόμο καθημερινά. Δεν μπορώ να προσποιηθώ χαρίζουν στον στρατιώτη. Αλλά είναι πολύ δύσκολο να συναντήσετε εκείνη την ώρα και τον δρόμο των Σερρών ταυτόχρονα. οποιαδήποτε τέτοια γνώση. Ξέρω μόνο ότι δεν είναι ποτέ απαλλαγμένο από τα βρώμικα, ξυλουργικά τέρατα. Έχω κατασκηνώσει δίπλα του μέρες κάθε φορά, και βροντοβολούσαν όλη την ώρα. Ανάμεσα στις κομβόι θα έρθουν τα ελαφρύτερα ασθενοφόρα. Μερικές φορές θα υπάρχει ένα Τάγμα που βαδίζει προς τα πάνω με το μακρύ τρένο της μεταφοράς του να αλέθεται μέσα από τις ίντσες σκόνης ή λάσπης. μερικές φορές θα είναι μια μπαταρία πυροβολικού.
Όλη την ημέρα ο δρόμος δεν γνωρίζει ανάπαυση. φώτα είναι αναβοσβήνει όλο το βράδυ. Αναπόφευκτα η επιφάνειά του περιορίζεται σε μια κατάσταση που θα οδηγούσε έναν Άγγλο αυτοκινητιστή στην αυτοκτονία - και έχει μήκος πενήντα μίλια.
Έτσι, όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που αναρωτιούνται γιατί η Σέρρες και το Ντεμίρ Χισάρ και το Οχυρό Ρούπελ δεν καταλήφθηκαν το περασμένο καλοκαίρι πρέπει να παραπεμφθούν στον δρόμο των Σερρών για την απάντηση. Πρέπει να ρωτήσουν τους οδηγούς των φορτηγών
Πρέπει να ρωτήσουν τους άρρωστους και τους τραυματίες που άντεξαν εκείνο το ταξίδι κάτω στα ασθενοφόρα.
Ο Δρόμος των Σερρών
Πιο τυχερός από πολλούς, ήμουν από την άλλη πλευρά της χώρας όταν ήρθε η ώρα μου, και κατέβηκα πολύ άνετα στη θάλασσα σε ένα νοσοκομείο τρένο, αλλά οι φίλοι μου μεταφέρθηκαν στο δρόμο στα αυτοκίνητα του Ερυθρού Σταυρού, και ξέρω τι σήμαινε για αυτούς. Η πιο προσεκτική οδήγηση και η Τα καλύτερα ελατήρια στον κόσμο δεν μπορούν να σώσουν ένα σπασμένο σώμα όταν ο δρόμος είναι γεμάτος τρύπες και πεισματάρης όρθιοι βράχοι.
Αλλά το σπουδαίο σημείο μέχρι στιγμής είναι οι επεμβάσεις στο Στρούμα μέτωπο ανησυχεί είναι αυτό, ότι σε όλα τα σχέδια σας είστε αδυσώπητα περιορισμένοι από τη δύναμη του δρόμου για να αντέξει τη μεταφορά σας.
Ακόμα κι αν είχατε απεριόριστα φορτηγά στην εντολή, εσείς μπόρεσε μόνο να οδηγήσει τόσους πολλούς από αυτούς στο δρόμο σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Η φθορά, επίσης, είναι τρομακτικό, και οι κινητήρες δεν μπορούν να διαρκέσουν μισό όσο θα κρατούσαν σε έναν συνηθισμένο δρόμο. Και φυσικά το οι λόφοι και η επιφάνεια μαζί μειώνουν την ταχύτητα αδυσώπητα, και το ταξίδι είναι μακρύ, επίπονο επιχείρηση.
Έχοντας αυτά τα δεδομένα υπόψη, σκεφτείτε πόσο τεράστιες είναι οι ανάγκες ενός στρατού που επιχειρεί σε ένα εκτεταμένης κλίμακας. Θα υπάρχουν πολλές μπαταρίες, και όλα αυτά πρέπει να διατηρούνται εφοδιασμένα με κοχύλια. Η μπαταρία μπορεί να εξαφανιστεί σε λίγα λεπτά πυρομαχικά που χρειάστηκαν ώρες για να ανακαλυφθούν, και μόλις αδειάσουν τα φορτηγά σας πρέπει να πάνε μέχρι το τέλος πίσω πριν μπορέσουν να ξαναγεμιστούν. Στο Sir Douglas
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Η αναφορά του Haig για την επίθεση στο Somme είπε πώς έπρεπε να δρομολογηθούν εκατοντάδες μίλια σιδηροδρόμων για να προετοιμαστούν για αυτή τη μεγάλη κίνηση. Έχουμε μόνο πενήντα μίλια ενός καταστροφικού δρόμου και καθόλου σιδηροδρόμους. Προμήθειες, προμήθειες και πάλι προμήθειες — αυτό είναι το κλειδί της επιτυχίας για τον σύγχρονο στρατό. Όπως είναι η μεταφορά σας, έτσι θα είναι και η νίκη σας. Η υψηλότερη ικανότητα, ο μεγαλύτερος βαθμός ανδρείας, αυτά θα είναι άχρηστο εκτός εάν το υλικό που χρειάζεστε είναι άμεσα έτοιμο στο χέρι σας. Στερήστε τη μπαταρία από τα κελύφη σας και καλύτερα να καταστρέψετε τα όπλα προτού πέσουν στα χέρια του εχθρού.
Κοχύλια για τα όπλα σας και φαγητό για τους άντρες σας αυτά τα πράγματα είναι απαραίτητα. Και υπάρχουν αμέτρητα άλλα άρθρα σχεδόν εξίσου σημαντικά. Πρέπει να έχετε συρματοπλέγματα για τις άμυνές σας και ξύλο και γαλβανισμένο σίδερο και σάκους άμμου για τα χαρακώματα σας.
Πρέπει να σηκωθούν βόμβες και πυρομαχικά για τους τουφέκια. Όλα τα είδη των εργαλείων πρέπει να είναι έτοιμα πίσω από τη γραμμή, και όπου κι αν πάει η πρόοδος, οι προμήθειες πρέπει να το ακολουθούν αν θέλετε να κρατήσετε τις θέσεις έχετε κερδίσει. Αυτές οι δηλώσεις είναι τα πιο κοινά σημεία του πολέμου όπως διεξάγεται σήμερα, αλλά για να εκτιμήσει κανείς την πλήρη ισχύ τους χρειάζεται να κάθεσαι στην άκρη του δρόμου των Σερρών και να περιμένω για να φτάσουν τα πράγματα. Πολύ υπέροχη χώρα δηλαδή, εκεί πάνω ακριβώς πέρα από τη Λαχανά, όπου από κάτω απλώνεται ολόκληρη η Στρουμάπλα και απλώνονται οι μεγάλοι λόφοι
Ο Δρόμος των Σερρών
μακριά δεξιά και αριστερά, άλλοι ντυμένοι με δέντρα, άλλοι γυμνοί και γκρίζοι με τον γυμνό βράχο. Αν ένα θα μπορούσε απλώς να καθίσει και να το κοιτάξει, η προοπτική μπορεί φαίνεται να είναι εντελώς αξιοθαύμαστο, και θα μπορούσε κανείς βρείτε κάτι ευχάριστο στην μακρινή προοπτική του
Το Ντεμίρ Χισάρ και τα μεγάλα βουνά που υψώνονται πιο πέρα. Αλλά ο ένας έχει άλλη δουλειά στο χέρι.
Κάτω σε εκείνη την πεδιάδα είναι οι Βούλγαροι και οι Ούννοι περιμένουμε, και πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε—και υπάρχουν τα χιλιόμετρα αυτού του απαίσιου, κυρίαρχου δρόμου.
Κάποια μέρα ίσως ειπωθεί ολόκληρη η ιστορία του δρόμου. Νομίζω ότι θα χρειαζόταν ένας οδηγός του A.S.C. και ένα από τα R.A.M.C. να το κάνουμε σωστά, με, ίσως, ένα κεφάλαιο από έναν από εκείνους τους δυστυχισμένους πεζούς για τους οποίους έγραφα μόλις τώρα. Τα λόγια από μόνα τους δύσκολα θα μπορούσαν να το αποδώσουν, οπότε ίσως να φερθεί ο κινηματογράφος για να βοηθήσει και εν καιρώ τον λαό της Βρετανίας μπορεί να καταλάβει κάτι από αυτό που εμπλέκεται σε αυτήν την εκστρατεία, πόσα πράγματα πρέπει να γίνουν και να αντέξω, πόσο μεγάλες ήταν οι δυσκολίες, πόσο αυστηροί είναι οι περιορισμοί. Ναί ή όχι τα ιδιόμορφα χαρακτηριστικά του δρόμου συνειδητοποιήθηκαν πλήρως πότε σχεδιάστηκε η περιπέτεια είναι ένα ερώτημα στο οποίο το μέλλον μπορεί να ρίξει λίγο φως.
Αλλά είναι τουλάχιστον αναγκαίο και μόνο δίκαιο ότι αυτοί πρέπει να γίνει γενικά κατανοητό τώρα. Το έθνος πρέπει να γνωρίζει τι είδους εργασία είναι αυτή οι στρατιώτες του παίζουν, μήπως υπάρξει
ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Δυνατότητα να κρίνουμε εν αγνοία και να καταδικάζουμε χωρίς στοιχεία για την υπεράσπιση. Το περασμένο καλοκαίρι οι αγγλικές εφημερίδες ανακοίνωναν το έναρξη μιας μεγάλης επίθεσης στο Στρούμα. Θα χρειάζονταν πολλά θαύματα και μερικές χιλιάδες μαγικά χαλιά για να είχε μετατραπεί αυτή η προσβλητική ενέργεια σε κάτι σαν την πανίσχυρη υπόθεση που θα ήταν στο μυαλό των αθώων και ευφάνταστων υποσυντακτών που σχεδίασαν αυτούς τους σαλπιγκτικούς τίτλους.