Όσιος Στυλιανός ο Παφλαγόνας, εορτασμός 26 Νοεμβρίου

Ο Άγιος Στυλιανός είναι Μικρασιάτης άγιος που έζησε μεταξύ 4ου και 6ου αιώνα. Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη Παφλαγονίας της Μικράς Ασίας.

Ἀσκήσεως πέπτωκεν ὁ στερρὸς στῦλος.

Στυλιανὸς γὰρ τὸν βίον καταστρέφει.

Ο Όσιος Στυλιανός ήταν γιος πλουσίων γονέων (που μάλλον γεννήθηκε στην Παφλαγονία, χωρίς αυτό να είναι σίγουρο, διότι εκεί φυλασσόταν και ιερό λείψανο του), διδάχτηκε νωρίς απ' αυτούς να είναι εγκρατής και να θεωρεί το χρήμα μέσο για την ανακούφιση και περίθαλψη των φτωχών και των αρρώστων.

Αφού έτσι ανατράφηκε, και οι γονείς του πέθαναν, διαμοίρασε όλη την κληρονομιά του και πήγε σαν ασκητής στην έρημο. Εκεί γνωρίστηκε με άλλους ασκητές.

Απέκτησε, με τα χρόνια, φήμη κυρίως για την θαυματουργή του προσευχή που βοηθούσε πολλές γυναίκες όταν δεν τεκνοποιούσαν. Έτσι ο Άγιος καθιερώθηκε ως προστάτης των νηπίων και θεραπευτής των παιδικών ασθενειών. 

Πέθανε στην Παφλαγονία, άγνωστο πότε. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 26 Νοεμβρίου.

Εικονογραφία

Η ιαματική θαυματουργία του Αγίου πέρασε και στην εικαστική απόδοση του αγίου: σε βυζαντινές και κυρίως μεταβυζαντινές εικόνες παρουσιάζεται ως γέροντας που κρατά με το αριστερό του χέρι σπαργανωμένο βρέφος και με το δεξί ειλητάριο στο οποίο αναγράφεται, ΠΑΙΔΩΝ ΦΥΛΑΞ ΠΕΦΥΚΑ (ΑΛΛΑ) ΘΕΟΥ ΤΟ ΔΩΡΟΝ.

Λαογραφία

Από παρετυμολογία του ονόματός του πιστεύεται ότι αυτός στυλώνει, δηλαδή ενισχύει την υγεία των παιδιών. Γι' αυτό κατά την εορτή του οι μητέρες των βρεφών και των άλλων παιδιών απέχουν από κάθε δραστηριότητα. Έτσι στην Ικαρία τα σπίτια έχουν την εικόνα του αγίου και όταν αρρώσταινε κάποιο παιδί λειτουργούσαν την εικόνα και σταύρωναν με αυτήν το παιδί. Στην Κρήτη οι γονείς των παιδιών τα οποία πεθαίνουν, ονομάζουν το νεογέννητο μετά το θάνατο του παιδιού, Στυλιανό ή Στυλιανή. Σε κάποια, πάλι, ασθένεια, μπορούσε το όνομα να αλλάξει σε Στυλιανός. Εξαιρετικά διαδεδομένο είναι, κυριως ανάμεσα στους Θράκες αλλά και στους Βλάχους, το όνομα Στέργιος ως παραλλαγή του Στέλιος, το οποίο δίδεται κατόπιν τάματος για ευτοκία από επίτοκες γυναίκες, οι οποίες ενωρίτερα δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν παιδιά.

Οι αντιλήψεις αυτές για τον Άγιο Στυλιανό, είναι ακόμη και σήμερα διαδεδομένες μεταξύ των πιστών. Πιστεύεται ότι ο Άγιος ενισχύει την υγεία των νηπίων, των οποίων θεωρείται φύλακας. Στη Θεσσαλία τη μέρα της εορτής του γιορτάζουν κατά παράδοση και αυτοί που έχουν το όνομα Στέργιος.

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)

Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.

Στήλη ἔμψυχος τῆς ἐγκρατείας, στῦλος ἄσειστος τῆς Ἐκκλησίας Στυλιανὲ ἀνεδείχθης μακάριε· ἀνατεθεὶς γὰρ Θεῷ ἐκ νεότητος κατοικητήριον ὤφθης τοῦ Πνεύματος. Πάτερ ὅσιε Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε δωρίσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Στήλη ἐμψυχος τῆς ἐγκρατείας, στῦλος ἄσειστος τῆς ἐκκλησίας, Στυλιανέ, ἀνεδείχθης, μακάριε. Τὸν γὰρ σὸν πλοῦτον σκορπίσας τοῖς πένησιν, ἐν οὐρανοῖς ἐκομίσω τὸν ἄφθαρτον, καὶ ἐγκρατείᾳ καὶ πόνοις, πανόλβιε, χάριν εἴληφας νηπίων προστάτης.