Φαιά Πέτρα

Οικισμοί: Φαιά Πέτρα

Η Φαιά Πέτρα είναι οικισμός του Δήμου Σιντικής της περιφερειακής ενότητας Σερρών. Υπάγεται στην κοινότητα Σιδηροκάστρου του δήμου Σιντικής. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 92 κατοίκων.

Το χωριό λεγόταν Ελέσνιτσα μέχρι τις 14/01/1927 που μετονομάστηκε σε Φαιά Πέτρα

Στις 04/01/1920 ο οικισμός προσαρτάται στην κοινότητα Σιδηροκάστρου, ενώ στις 07/06/2010 ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Σιδηροκάστρου και προσαρτάται στο δήμο Σιντικής.

Η Φαιά Πέτρα (Δημοτική Κοινότητα Σιδηροκάστρου - Δημοτική Ενότητα ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ), ανήκει στον δήμο ΣΙΝΤΙΚΗΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΣΕΡΡΩΝ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.

Η επίσημη ονομασία είναι “η Φαιά Πέτρα”. Έδρα του δήμου είναι το Σιδηρόκαστρο και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονίας.

Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, η Φαιά Πέτρα ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Σιδηροκάστρου, του πρώην Δήμου ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ του Νομού ΣΕΡΡΩΝ.

Η Φαιά Πέτρα έχει υψόμετρο 301 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 41,266535114 και γεωγραφικό μήκος 23,4504330188.

Θέση «Κόκκινα Βράχια» 1200 μ. ΝΔ χωριού. Το νεκροταφείο της Ύστερης Εποχής Χαλκού στη Φαιά Πέτρα είναι ένα “σπάνιο” και “πολύτιμο” εύρημα.

Η παράδοση δύο πήλινων φιαλόσχημων αγγείων που σώζονταν τμηματικά, αποτέλεσε την αφορμή για μία ανασκαφική έρευνα με σωστικό χαρακτήρα σε μία μέχρι τότε άγνωστη και πολύ ενδιαφέρουσα θέση κοντά στο χωριό της Φαιάς Πέτρας. Μετά από μία μικρή δοκιμαστική έρευνα το 1998, σε δύο ανασκαφικές περιόδους, το 2000 και το 2002, αποκαλύφθηκε τμήμα νεκροταφείου της ύστερης εποχής χαλκού (Βάλλα 2000, Βάλλα 2002, Valla 2007).

Το νεκροταφείο βρίσκεται σε δύσβατο πλάτωμα Δυτικά-Νοτιοδυτικά της Φαιάς Πέτρας και σε απόσταση ενός περίπου χιλιομέτρου σε ευθεία. Στα ανατολικά η κοίτη ενός ρέματος διακόπτει το πλάτωμα απότομα, δημιουργώντας έναν βαθύ γκρεμό, στον οποίο σταδιακά παρασύρονταν τα ευρήματα του νεκροταφείου.

Αρχαία ευρήματα από την Φαιά Πέτρα

Σε έναν οθωμανικό συνοπτικό φορολογικό κατάλογο του μη μουσουλμανικού πληθυσμού του βιλαετίου του Τιμούρ Χισάρ από το 1616-1617, το χωριό σημειώνεται ως βακούφ, με το όνομα Λεσνιτσα με 85 τζιζιέ χανέτες (νοικοκυριά).

Τον 19ο αιώνα, η Φαιά Πέτρα ήταν ένα τυπικό χωριό που ανήκε στο Καζά του Δεμίρ Ισσαρ. Το χωριό ήταν ένα από τα κέντρα της βιομηχανίας εξόρυξης σιδήρου στην περιοχή.

Στην «Εθνογραφία των βιλαετιών Αδριανούπολης, Μοναστηρίου και Θεσσαλονίκης», που δημοσιεύτηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1878 και αντικατοπτρίζει τις στατιστικές του ανδρικού πληθυσμού του 1873, η Φαιά Πέτρα αναφέρεται ως χωριό του Καζά του Δεμίρ Ισσαρ με 67 νοικοκυριά και 230 κατοίκους.

Το 1891 ο Γκεόργκι Στρέζοφ έγραψε:

Ελέσνιτσα, στα Α. της Βαλοβίστα (Σιδηρόκαστρο), στην αριστερή όχθη του Μπέλιτσα, στους πρόποδες του όρους Μπροντ. Από Βαλοβίστα έως Ελεσνίτσα 1 ½ ώρα, απότομο και ιδιαίτερα πετρώδες από Δερβέντα. Αγρότες και κτηνοτρόφοι. Διάσημα κεράσια. Μια εκκλησία όπου διαβάζονται και βουλγαρικά. 45 σπίτια. "

Σύμφωνα με τη στατιστική έρευνα του Vasil Kanchov («Μακεδονία. Εθνογραφία και Στατιστική»), μέχρι το 1900 το χωριό Ελέσνιτσα είχε 340 κατοίκους, όλοι Χριστιανοί.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του γραμματέα της Εξαρχίας, Dimitar Mishev («La Macédoine et sa Population Chrétienne»), το 1905 ο χριστιανικός πληθυσμός της Ελέσνιτσας αποτελούνταν από 464 εξαρχικούς κατοίκους. Στο χωριό υπάρχει 1δημοτικό σχολείο με 1 δάσκαλο και 25 μαθητές.

Το χωριό απελευθερώθηκε από την Οθωμανική κυριαρχία κατά τη διάρκεια του Βαλκανικού Πολέμου από τμήματα του Ελληνικού στρατού. Μετέπειτα έπεσε στα χέρια των Βουλγάρων αλλά απελευθερώθηκε το1913 η Ελέσνιτσα έπεσε εντός των συνόρων της Ελλάδας.

Η Οχύρωση της βορείου Ελλάδας ξεκίνησε την περίοδο 1913-1914 μετά από εισήγηση του Ι.Μεταξά Αντισυνταγματάρχη τότε του Μηχανικού και διευθυντή της Β’ Επιτελικής Διευθύνσεως, για τη δημιουργία μιας οχυρωτικής γραμμής. Τα οχυρά που κατασκευάστηκαν ήταν εννέα:

ΡΟΥΠΕΛ, ΦΑΙΑ ΠΕΤΡΑ, ΠΕΡΙΘΩΡΙ, ΛΙΣΣΕ, ΤΟΥΛΟΥΜΠΑΡ, ΠΑΡΑΝΕΣΤΙΟ, ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ, ΔΟΒΑ ΤΕΠΕ.

Τον Ιούλιο του 1914 όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και άρχισαν να διαφαίνονται τα πρώτα σημάδια της μεγάλης Ελληνικής τραγωδίας, που ονομάστηκε διχασμός, με τη διαφωνία Βασιλέως Κωνσταντίνου – πρωθυπουργού Βενιζέλου σχετικά με τη συμμετοχή ή όχι της Ελλάδας σ’ αυτόν. Ο Κονδύλης λοχαγός την εποχή εκείνη, υπηρετούσε στην 6η Μεραρχία Σερρών και ήταν διοικητής του οχυρού της Φαιάς Πέτρας (Οχυρό Κονδύλη) επί της Ελληνοβουλγαρικής μεθορίου

Τον Αύγουστο του 1916 οι γερμανικές και βουλγαρικές δυνάμεις διάβηκαν την Ελληνοβουλγαρική μεθόριο και άρχισαν να καταλαμβάνουν όλα τα συνοριακά οχυρά με τελικό σκοπό την κατάληψη μέρους του εδάφους της Ανατολικής και Δυτικής Μακεδονίας.

Μέχρι το 1918, το χωριό είχε 80 σπίτια με πάνω από 500 κατοίκους. Το 1918 και το 1925, μέρος του ντόπιου πληθυσμού μετανάστευσε.

Tο Οχυρό Φαιάς Πέτρας (Οχυρό Κονδύλη)

Αφού προηγουμένως έγινε η παράδοση του οχυρού Ρούπελ κατόπιν διαταγών από το Υπουργείο Στρατιωτικών της Αθήνας με αποτέλεσμα οι Έλληνες στρατιώτες να μεταφερθούν στη Γερμανία, ήρθε και η σειρά του οχυρού της Φαιάς Πέτρας.

Ο Κονδύλης αρνήθηκε την παράδοση του οχυρού και διέταξε αντίσταση και ομολογουμένως έσωσε την τιμή των Ελληνικών Όπλων. Το οχυρό Φαιά Πέτρα εγκαταλείφτηκε μόνον όταν τελείωσαν τα τρόφιμα των υπερασπιστών οι οποίοι δια μέσου Δράμας – Καβάλας –Χαλκιδικής φτάσανε στη Θεσσαλονίκη.

Τότε για πρώτη φορά γίνεται γνωστό το όνομα του Κονδύλη έξω από το στενό κύκλο των συναδέλφων του και προκαλεί το θαυμασμό του Πανελληνίου για την υπερήφανη και γενναία στάση του, όταν αντιστάθηκε ηρωικά επικεφαλής της φρουράς του οχυρού, κατά την επιχείρηση αλώσεώς της. Έλαβε τότε την προσωνυμία «ήρωας της Φαιάς Πέτρας».

Ο Γεώργιος Κονδύλης διακρίθηκε στις μάχες του Λαχανά , Δεμιρ Ισάρ, Κρέσνας και φρουρίου Φαιάς Πέτρας (Ύψωμα βορείως του Σιδηροκάστρου) όπου αντέταξε σθεναρά άμυνα κατά των κεντρικών δυνάμεων(Γερμανοβουλγάρων) χωρίς υποχώρηση παρά τις έντονες διαταγές της VI Μεραρχίας Πεζικού Σερρών να παραδώσει το οχυρό. Ενώ το Δ.ΣΣ με τις V και VII μεραρχίες παραδίδονται στους Γερμανούς , Ο Κονδύλης πείθει τον Μέραρχο της VI Σερρών να μεταβούν στη Θεσσαλονίκη για να ενισχύσουν το κίνημα Εθνικής Αμύνης του Βνιζέλου.

Επανέρχεται στο Μακεδονικό μέτωπο με προαγωγή σε Ταγματάρχη και αναλαμβάνει Διοικητής του 1ου Συντάγματος της Μεραρχίας Σερρών.

Σύμφωνα με την απογραφή του 1928, το χωριό είναι μικτό προσφυγικό με 10 προσφυγικές οικογένειες με 35 άτομα.

Ο Ναός Προφήτη Ηλία στο χωριό