Η ομορφιά της πόλης των Σερρών αποτυπωμένη στην οθωμανική ποίηση του 16ου αιώνα
Η πόλη των Σερρών κατά τον 16ο και 17ο αιώνα παρουσιάζεται ως ενα σημαντικό κέντρο εμπορίου και ανάπτυξης ανάμεσα σε όλη την οθωμανική αυτοκρατορία σε αρκετές πηγές.
O Τούρκος χρονογράφος και περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή (τουρκ. Evliya Çelebi, αραβ. اوليا چلبي, Μ25 Μαρτίου 1611 - περίπου 1682) μας έχει δώσει αρκετές πληροφορίες. Ο Εβλιγιά Τσελεμπή εξηγεί ότι η πόλη ήταν μια μεγάλη και περίτεχνη πόλη με τα εξής λόγια:
«Πρώτα από όλα, τρείς ή τέσσερεις άμαξες μπορούν να χωρέσουν δίπλα-δίπλα σε αυτή τη μεγάλη πόλη, και οι φαρδιοί δρόμοι της είναι στρωμένοι με μεγάλες και λευκές πέτρες. είναι πλακόστρωτο. Τα σιντριβάνια που ρέουν σε κάθε γωνιά κουβαλούν τα νερά της ζωής και το παζάρι βρίσκεται στα δεξιά των δρόμων. στα αριστερά του κυλάει το νερό στην όμορφη αγορά, σε κάποιους δρόμους και σε πολλές πλατείες, (υπάρχουν) πανύψηλα δέντρα διαφόρων ειδών,
Ήταν ένα σκιερό και περίτεχνο μέρος σαν περσικό φόρεμα, με ιτιές, αμπέλια και ψηλά κυπαρίσσια...Είναι επίσης μια πολύ περίτεχνη μεγάλη πόλη ανάμεσα στις ισλαμικές πόλεις».
Από τις παραπάνω περιγραφές μπορούμε να συμπεράνουμε οτι η πόλη ήταν πανέμορφη. Κάθε τι όμορφο στις περισσότερες περιπτώσεις αποτυπώνετε σε διάφορες μορφές τέχνης.
Έχουμε αναφερθεί κατά το παρελθόν σε έργα τέχνης των Σερρών, ζωγραφικής, αρχιτεκτονικής κτλπ Δεν θα μπορούσε να μην υπάρχει κάτι ανάλογο και στην λογοτεχνία.
Στην κλασική οθωμανική λογοτεχνία έχουν γραφτεί δύο έργα σεχρενγκίζ (Şehrengiz) για την πόλη των Σερρών.
Το σεχρενγκίζ (Şehrengiz) Şehrengiz είναι ένα είδος ποίησης που πρωτοεμφανίστηκε στην οθωμανική λογοτεχνία τον 16ο αιώνα και συνέχισε την ύπαρξή του μέχρι τον 18ο αιώνας Το είδος είναι γραμμένο προς τιμήν των ομορφιών μιας πόλης και ιδιαίτερα των όμορφων νέων ανδρών. Αφορούσε πόλεις που είχαν κοινωνικο-πολιτιστική και οικονομική σημασία Το πρώτο του είδους του γράφτηκε από τον ποιητή Pristinali Christî για την Αδριανούπολη. Ακολουθώντας τον Christî, πολλοί ποιητές έγραψαν ποιήματα σεχρενγκίζ για να τιμήσουν διάφορες πόλεις, όπως π.χ τη Κωνσταντινούπολη, το Βελιγράδι, τη Κομοτηνή, τη Ρόδο.
Για την πόλη των Σερρών γράφτηκαν 2 σεχρενγκίζ. ποιητής που έζησε τον 16ο αιώνα. Ο συγγραφέας του ενώς σεβρεγκίζ δεν είναι γνωστός. Το μόνο γνωστό αντίγραφο του έργου είναι καταχωρημένο στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης με αριθμό ΤΥ 818 (v. 74a-78b). Το δεύτερο από τα δύο ποιήματα σεχρενγκίζ για την πόλη γράφτηκε από τον Defterdâr-zâde Ahmed Cemâlî με τίτλο "Şehr-engiz-i Siroz". Μια προσωδία με 179 δίστιχα.
Το αυθεντικό έργο δεν έχει διασωθεί αλλά υπάρχει το αντίγραφο του 1728
Στην εισαγωγή υπάρχει περιγραφή της νύχτας και της ημέρας της πόλης και των ομορφιών της. Στο εισαγωγικό μέρος του έργου του, αναφέρει πως δεν έγραψε αυτό το σερεγκίζ για να ισχυριστεί ότι είναι ποιητής, εκφράζοντας ότι είναι προσπάθεια για να υμνήσει τις ομορφιές και να δεχτεί προσευχές από όσους το διαβάζουν.
Λέει ότι παρόλο που το βλέπει δεν βρίσκει παρηγοριά.
Το έργο του συνεχίζει με τον ποιητή, με την νύχτα και την μέρα, να πέφτει σε μια πόλη ευχάριστη, αγαπημένη, όμορφη και διαφωτιστική που ονομάζεται Σερρες (Siroz). Μια πόλη που χαρακτηρίζει με αυτά τα επαινετικά λόγια.
Στην συνέχεια ο ποιητής, που πέρασε στην ενότητα της περιγραφής, γράφει για τον αέρα, το νερό, την τοποθεσία, τα οροπέδια, τα ρέματα, τα κτίρια και τους Σερραίους. Δίνει πληροφορίες για τις ομορφιές. Το νερό των Σερρών που εξατμίζεται, ο αέρας της που είναι ο άνεμος του ουρανού. Αναφέρει ότι κάθε γωνιά είναι ευλογία και γεμάτη καλλιέργειες, συγκρίνοντας την ως όμοια μιας γειτονιάς της τότε μεγάλης Κωνσταντινούπολης. Περιγράφει τα κτίρια της πόλης, αναφέροντας ότι είναι η απεικόνιση του προσώπου της Ρωμυλίας, η πόλη που "αψηφά τους επτά ουρανούς. οι ομορφιές ζηλεύουν τις ώρες του ουρανού". μια πόλη "γεμάτη νεράιδες".
"Είναι χτισμένη στην άκρη μιας καταπράσινης περιοχής. Τους καλοκαιρινούς μήνες οι κάτοικοι της πάνε στο οροπέδιο. Από τη δημιουργία του κόσμου, κανένα άλλο μέρος δεν έχει φανεί τόσο περίτεχνο και όμορφο όσο το οροπέδιο των Σερρών. Αυτά τα υψίπεδα είναι η ζωή, που δίνει ζωή με τις ψυχρές και ενθουσιώδεις πηγές της. Πόλη με άτομα, που αγαπούν τη δουλειά, που έχουν στενές και ειλικρινείς σχέσεις μεταξύ τους, έχουν καλό ήθος, είναι ευγενικοί, πνευματώδεις, καλοπροαίρετοι, γενναίοι και είναι ένδοξοι άνθρωποι."
