Ο Στρυμόνας στο Περί Ποταμών του ψευδο-Πλουτάρχου, 2ος αιώνας μ.Χ
Είδαμε σε προηγούμενες αναφορές μας στην μυθολογία περί Στρυμόνα τη Θεογονία του Ησίοδου (7ος αιώνας π.Χ.) και την ίδια παρουσίαση από τον μυθογράφο Γάιο Ιούλιο Υγίνο με σαφώς λιγότερα ονόματα (πιθανώς τον 2ο αι. μ. Χ.).
Μια εναλλακτική γενεαλογία του ποταμού βρίσκουμε στο ενδέκατο κεφάλαιο του ψευδο-Πλουτάρχου Περὶ ποταμῶν. Εκεί διαβάζουμε πως ο Στρυμόνας ήταν γιος του θεού Άρη και της Ηλίκης. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα διαδοχικά στάδια μετονομασίας του ποταμού. Αρχικά ο ποταμός ονομαζόταν Κόνοζος. Ο ηγεμόνας της περιοχής Παλαιστίνος, γιος του Ποσειδώνα, ενώ βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τις γειτονικές φυλές, αρρώστησε και αναγκάστηκε να στείλει στον πόλεμο ως στρατηγό τον γιο του Αλιάκμονα. Ο Αλιάκμονας σκοτώθηκε και ο Παλαιστίνος μη μπορώντας να αντέξει τον χαμό τoυ γιου του πνίγηκε στον ποταμό Κόνοζο, ο οποίος ονομάστηκε για αυτό τον λόγο Παλαιστίνος. Όμως και πάλι το όνομα του ποταμού αλλάζει. Όταν ο τοπικός ηγεμόνας Στρυμόνας πληροφορείται τον θάνατο του γιου του, Ρήσου, στην Τροία, βρίσκει όμοιο με τον Παλαιστίνο τέλος. Έκτοτε ο ποταμός ονομάζεται Στρυμόνας.
ΣΤΡΥΜΩΝ
Στρυμὼν ποταμός ἐστι τῆς Θρᾴκης κατὰ πόλιν Ἠδωνίδα· προσηγορεύετο δὲ πρότερον Παλαιστῖνος ἀπὸ Παλαιστίνου τοῦ Ποσειδῶνος. Οὗτος γὰρ πρὸς τοὺς ἀστυγείτονας ἔχων πόλεμον καὶ εἰς ἀσθένειαν ἐμπεσὼν τὸν υἱὸν Ἁλιάκμονα στρατηγὸν ἔπεμψεν· ὁ δὲ προπετέστερον μαχόμενος ἀνῃρέθη. Περὶ δὲ τῶν συμβεβηκότων ἀκούσας Παλαιστῖνος καὶ λαθὼν τοὺς δορυφόρους, διὰ λύπης ὑπερβολὴν ἑαυτὸν ἔρριψεν εἰς ποταμὸν Κόνοζον, ὃς ἀπ´ αὐτοῦ Παλαιστῖνος ὠνομάσθη. Στρυμὼν δὲ, Ἄρεως παῖς καὶ Ἡλίκης, ἀκούσας περὶ τῆς Ῥήσου τελευτῆς καὶ ἀθυμίᾳ συσχεθεὶς ἑαυτὸν ἔρριψεν εἰς ποταμὸν Παλαιστῖνον, ὃς ἀπ´ αὐτοῦ Στρυμὼν μετωνομάσθη.
Γεννᾶται δ´ ἐν αὐτῷ λίθος παυσίλυπος καλούμενος· ὃν ἐὰν εὕρῃ τις πενθῶν, παύεται παραχρῆμα τῆς κατεχούσης αὐτὸν συμφορᾶς, καθὼς ἱστορεῖ Ἰάσων Βυζάντιος ἐν τοῖς Θρᾳκικοῖς.
Παράκεινται δ´ αὐτῷ ὄρη Ῥοδόπη καὶ Αἷμος. Οὗτοι ἀδελφοὶ τυγχάνοντες καὶ εἰς ἐπιθυμίαν ἀλλήλων ἐμπεσόντες, ὁ μὲν αὐτὴν Ἥραν προσηγόρευσεν, ἡ δὲ τὸν ἀγαπώμενον Δία. Οἱ δ´ ἀτιμούμενοι θεοὶ τὴν πρᾶξιν μισοπονήρως ἐνεγκόντες, εἰς ὁμώνυμα ὄρη μετέβαλον ἀμφοτέρους.
Γεννῶνται δ´ ἐν αὐτοῖς λίθοι Φιλάδελφοι λεγόμενοι, κοραξοὶ τὴν χρόαν, ἀνθρωπόμιμοι. Οὗτοι τεθέντες χωρὶς ἀλλήλων καὶ ὀνομασθέντες, διαλύονται παραχρῆμα καὶ ιδιας *, καθὼς ἱστορεῖ Θράσυλλος Μενδήσιος ἐν γʹ περὶ Λίθων· μέμνηται δὲ τούτων ἀκριβέστερον ἐν τοῖς Θρᾳκικοῖς.
§ 11 Strymon is a river of Thrace, that flows along by the city Edonis. It was formerly called Palaestinus, from Palaestinus the son of Neptune. For he being at war with his neighbors, and seized with a violent sickness, sent his son Haliacmon to be general of his army; who, rashly giving battle to his enemies, was slain in the fight. The tidings of which misfortune being brought to Palaestinus, he privately withdrew himself from his guards, and in the desperation of his grief flung himself into the River Conozus, which from that accident was afterwards called Palaestinus. But as for Strymon, he was the son of Mars and Helice; and hearing that his son Rhesus was slain, he flung himself into the river Palaestinus, which was after that called Strymon, by his own name. In this river grows a stone which is called pausilypus, or the grief-easing stone. This stone if any one find who is oppressed with grief, he shall presently be eased of his sorrow; — as Jason of Byzantium relates in his Thracian Histories. Near to this river lie the mountains Rhodope and Haemus. These being brother and sister, and both falling in love with each other, the one was so presumptuous as to call his sister his Juno, the other to call her brother her Jupiter; which so offended the Deities, that they changed them into mountains bearing their own names. In these two mountains grow certain stones, which are called philadelphi, or the loving brethren. These stones are of a crow-color, and resembling human shape, and if they chance to be named when they are separated one from another, they presently and separately, as they lie, dissolve and waste away; — as Thrasyllus the Mendesian testifies in his Third Book of Stones, but more accurately in his Thracian Histories.
