Δημήτριος Μισυρλής
Πτυχιούχος της φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά την αποφοίτηση του από το Γυμνάσιο Σερρών (1901) διορίστηκε δάσκαλος στο Σιδηρόκαστρο (1902-1904) και αμέσως υστέρα γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο. Φοιτητής ακόμα, παίρνει μέρος στο Μακεδονικό αγώνα, τον φυλακίζουν στη Θεσ/νίκη. Με την επέμβαση του Μητροπολίτη Θεσ/νίκης απολύεται και συνεχίζει τις σπουδές του.
Το 1909, μόλις τελειώνει το Πανεπιστήμιο, προσλαμβάνεται καθηγητής στο Ημιγυμνάσιο Κάτω Τζουμαγιάς (Ηράκλειας) και το άλλο έτος στο Γυμνάσιο Σερρών. Δίδαξε σ' αυτό μέχρι το 1920 με μια διακοπή δυο ετών (1916-1918), όταν στάλθηκε όμηρος στη Σούμπλα Βουλγαρίας. Κατά το διάστημα της πρώτης αυτής θητείας του στις Σέρρες, παρουσίασε πλούσια πνευματική δραστηριότητα (διετέλεσε αντιπρόεδρος του Γυμναστικού Συλλόγου Σερρών, 1914 κλπ.).
Η φωτογραφία είναι από τα εγκαίνια του Γυμνασίου Εδέσσης στις 13 Δεκ. 1923. Ο Αντώνιος Ρουσουλέντσης του Βασιλείου, ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος Β΄, ο Γεώργιος Αποστόλου και ο γυμνασιάρχης Δημήτριος Μισυρλής.
Το 1920 προβιβάζεται σε γυμνασιάρχη και αναλαμβάνει το Γυμνάσιο Έδεσσας. Εδώ, χωρίς κρατική βοήθεια, ανεγείρει νέο Γυμνάσιο, δίνει διαλέξεις, συστήνει σωματεία, γενικά συμβάλλει στην πνευματική ανάπτυξη τής πόλης.
Το 1924 μετατίθεται στις Σέρρες, κάνει εκπαιδευτικό ταξίδι στην Ελβετία (1925) δίνοντας σχετική διάλεξη στον «Ορφέα» (7-2-1926) και στις 18-7-1926 βάζει το θεμέλιο λίθο στο νέο διδακτήριο του μικτού Γυμνασίου Σερρών, εκφωνώντας και τον πανηγυρικό. (Εγκαινιάστηκε το 1930 από το γυμνασιάρχη Βασικύρο. Πρόεδρος επιτροπής ανεγέρσεως ο μητροπολίτης Κ. Μεγγρέλης). Εγκαινιάζει επίσης τη δημόσια Βιβλιοθήκη Σερρών και το αναγνωστήριο της που ιδρύθηκε με ενέργειες του και τη δωρεά 1.100 βιβλίων του Αθηναϊκού Συλλόγου προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων.
Το 1927 αναλαμβάνει το Α' Γυμνάσιο αρένων Θεσ/νίκης. Το 1929 εκλέγεται απ' τον κλάδο του αιρετός εκπαιδευτικός σύμβουλος για μια διετία (1929-1931). Το 1935 προάγεται σε γενικό επιθεωρητή μέσης εκπαιδεύσεως Δυτικής Μακεδονίας (6η εκπαιδευτική περιφέρεια) με έδρα την Κοζάνη και το επόμενο έτος 1936 Κεντρικής Μακεδονίας, με έδρα τη Θεσ/νίκη. Αποκτάει τότε και την ιδιότητα διευθυντού εκπαιδεύσεως Γενικής Διοικήσεως Μακεδονίας.
Στις 6-8 Μαΐου 1937 συγκαλεί στην Θεσ/νίκη συνέδριο των επιθεωρητών δημοτικής εκπαιδεύσεως Γενικής Διοικήσεως Μακεδονίας, με θέματα εκπαιδευτικά, γλωσσικά, εθνικά κ.ά., που έμεινε ιστορικό και τα πρακτικά του πολύτιμα.
Υπήρξε μέλος των Κεντρικών συμβουλίων του Κράτους από τότε που συστάθηκαν (1936) ως το 1942 και ένας από τους ιδρυτές της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών Θεσ/νίκης, εξελέγη δε στην προσωρινή Δ.Ε. (29-4-1939) και στο πρώτο τακτικό Δ.Σ. αυτής (7-6-1939).
Στις 5-7-1941 μαζί με άλλους εκπαιδευτικούς φυλακίζεται από τους Γερμανούς για είκοσι μέρες στο Επταπύργιο Θεσ/νίκης, γιατί αντιδρούσε στην ίδρυση βουλγαρικού σχολείου στη Θεσ/νίκη. Ανάμεσα στις σχετικές ενέργειες του τότε (καρποφόρησαν τελικά) ήταν κι ένα υπόμνημα στον αδελφό του Γκαίριγκ, πού ήρθε γι' αυτό το θέμα στη Θεσ/νίκη (στη μετάφραση βοήθησαν ο Δ. Κανατσούλης και Ι. Παπαγεράκης).
Το 1945 (23 Μαρτίου) τοποθετείται στην Αθήνα μέλος του Ανωτάτου εκπαιδευτικού συμβουλίου και φεύγει από την αγαπημένη του Μακεδονία. Δε θα την ξαναδεί ποτέ πια. Κληροδότησε την πλούσια βιβλιοθήκη του στο Δήμο Σερρών (1969).
Συνέγραψε πολλές μελέτες, λόγους, διαλέξεις κλπ. με ιστορικό και εκπαιδευτικό περιεχόμενο, απ' τις όποιες σπουδαιότερες είναι:
- «Ή συμβολή της Μακεδονίας εις τον υπέρ της ελευθερίας των Ελλήνων ιερόν αγώνα του 1821».
- «Εξέλιξις του εθνολογικού και γλωσσικού προβλήματος Μακεδονίας 1937».
- «Εντυπώσεις εκ περιηγήσεως ανά τας μονάς Αγίου Όρους» κ.ά.
Μετέφρασε επίσης διάφορα γερμανικά και γαλλικά συγγράμματα.
Προτομή του, που φιλοτέχνησε ο Δ. Φαληρέας με έξοδα του Υπουργείου Παιδείας, Δήμων Σερρών, Έδεσσας και πρωτοβουλία του «Ορφέα», στήθηκε το 1950 απέναντι από την πλατεία του ΙΚΑ.
