Η μυθοπλασία γύρω από τον Οστρακισμό και την διαφθορά όσων κυβέρνησαν πολλά χρόνια στην αρχαία Ελλάδα.
Όσοι θέλουν να κάνουν αναφορές στον Οστρακισμό της αρχαίας Ελλάδας συγκρίνοντας τον με το σήμερα, θα πρέπει μελετήσουν περισσότερο μην αποκρύπτοντας ή αγνοώντας την κατάληξή του.
Πάντα η μεμονωμένη γνώση ή η παρουσίαση ενός θέματος χωρίς όλα τα δεδομένα, είναι πολύ χειρότερη από την άγνοια. Η ημιμάθεια είναι χειρότερη από την αμάθεια, ή όπως φέρεται να έχει πει ο Θωμάς Ακινάτης "Φοβού τον άνθρωπο του ενός βιβλίου".
Ο οστρακισμός θεσπίστηκε αρχικά ως ένα μέσο προστασίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αργότερα όμως, ο θεσμός αυτός έχασε βαθμιαία τη σημασία του, διότι χρησιμοποιήθηκε από τις διάφορες παρατάξεις σαν τρόπος απαλλαγής και εξόντωσης πολιτικών αντιπάλων (Ιστορική αναφορά στο τέλος του άρθρου).
Ο οστρακισμός άρχισε να εφαρμόζεται στην αρχαία Αθήνα από τον 6ο αιώνα π.Χ., ως θεσμός της Αθηναϊκής δημοκρατίας μέσω του οποίου προστατευόταν το πολίτευμα της Αθήνας. Σήμερα παρουσιάζετε ως ένα "Άγιο μέτρο" κατά της κατάχρησης εξουσίας.
Η αλήθεια είναι ότι το μέτρο απέτυχε παταγωδώς και χρησιμοποιήθηκε για την εξόντωση πολιτικών αντιπάλων από αδύναμους πολιτικούς.
Ο οστρακισμός σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκε από ανθρώπους που θέλαν μόνο το δικό τους καλό και όχι του συνόλου. Απομακρύνοντας ανθρώπους που δεν μπορούσαν να τους αντικρούσουν. Σε κάθε περίπτωση η φυλάκιση είναι ο ορθός τρόπος έτσι ώστε να υπάρχει η δυνατότητα ανάκλησης μιας απόφασης όταν δεν ήταν η σωστή αλλά και ο σωφρονισμός.
Οστρακόν για τον Θεμιστοκλή
Ένας μεγάλος ηγέτης που εξοστρακίστικε ήταν και ο Θεμιστοκλής. Με τη δύναμη της βάσης του να έχει εδραιωθεί μεταξύ των φτωχών, ο Θεμιστοκλής κάλυψε το κενό που άφησε ο θάνατος του Μιλτιάδη το 489 π.Χ., κι εκείνη τη δεκαετία έγινε ο πολιτικός με τη μεγαλύτερη επιρροή στην Αθήνα. Ωστόσο, η υποστήριξη της αριστοκρατίας άρχισε να συγκεντρώνεται γύρω από τον άνθρωπο που θα γινόταν ο σημαντικότερος πολιτικός αντίπαλος του Θεμιστοκλή: τον Αριστείδη, τον επονομαζόμενο Δίκαιο. Το 471 π.Χ. ο Θεμιστοκλής εξοστρακίστηκε επειδή κάποιοι τον φθονούσαν και άλλοι επειδή φοβόντουσαν ότι με την υπεροχή του
Ο τελευταίος Αθηναίος που εξοστρακίστηκε, σύμφωνα με τις πηγές, ήταν ο δημαγωγός Υπέρβολος το 417 π.Χ.. Ήλπιζε να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία για να εξορίσει έναν από τους δύο μεγάλους αντιπάλους του, τον Αλκιβιάδη ή τον Νικία, αλλά, ενώνοντας τις δυνάμεις τους, οι δύο κατάφεραν να πετύχουν την εξορία του Υπέρβολου. Μετά από αυτό δεν αναφέρονται άλλες περιπτώσεις, αν και η διαδικασία παρέμενε νομικά σε ισχύ μέχρι τον 4ο αιώνα π.Χ.. Οι πολιτικοί αντίπαλοι στράφηκαν αντίθετα στη διαδικασία της "γραφής παρανόμων" όπου ο καθένας μπορούσε να κάνει μια επίσημη καταγγελία εναντίον ενός ατόμου και να ισχυριστεί ότι οι προτάσεις του έρχονταν σε σύγκρουση με ισχύοντες νόμους. Ένα άτομο που είχε κατηγορηθεί και είχε βρεθεί ένοχο για αυτή την κατηγορία κατέβαλλε βαρύ πρόστιμο και, εάν έχανε τρεις τέτοιες υποθέσεις, στερούνταν τα πολιτικά του δικαιώματα.
Στην αρχαία Ελληνική φιλοσοφία υπήρχαν διάφορες ιδεολογίες και φιλοσοφικές κατευθύνσεις. Οι φιλοσοφικές σχολές ανάλογα με τις αξίες και την ιδεολογία τους μάχονταν συνέχεια μεταξύ του. Υπάρχουν αμφισβητήσεις και αντίθετες απόψεις εκείνη την εποχή αλλά και σήμερα, ακόμη και για απόψεις του Πλάτωνα, του Σωκράτη, των 7 σοφών κτλπ.
Σήμερα μερικοί επικαλούνται κάποιες από αυτές τις απόψεις, Μια εξ αυτών είναι και η άποψη από την αρχαία Ελλάδα, πως η μακρά διακυβέρνηση από τα ίδια άτομα φέρνει την καταστροφή και την διαφθορά. Αυτό ήταν αντίθετο με άλλες απόψεις στην αρχαία Ελλάδα. Αλλά το σημαντικότερο είναι οτι στην πράξη η ιστορία έχει δήξει ότι τις περισσότερες φορές η αρχαία Ελλάδα ευνοήθηκε όταν στην μεγάλοι ηγέτες έκατσαν στην εξουσία για πολλά χρόνια και κατάφεραν να πολεμήσουν όσους έχουν τον πλούτο ή την "κριμένη εξουσία". ΄Όπως στην αρχαία Αθήνα με Περικλή ή στην Σπάρτη με τον Λεωνίδα.
Σε όλα αυτά που αναφέραμε πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας το παράδειγμα του "μαχαιριού". Η χρήση κάθε ιδεολογία, αντικειμένου, μέσου κτλπ. μπορεί να είναι διπλή. Κάποιος μπορεί να σκοτώσει με ένα μαχαίρι, ή να κόψει τα δεσμά του, ή να αλήψει μια φέτα ψωμί με μερέντα.
Ιστορική αναφορά
Χαρακτηριστικά ο Πλούταρχος αναφέρει για τον Αριστείδη:
Η διαδικασία εν συντομία γινόταν με τον παρακάτω τρόπο. Κάθε άνδρας έπαιρνε ένα όστρακο, έγραφε σε αυτό το όνομα του συμπολίτη του οποίου ήθελε την εξορία {και κάποιες φορές και κάποιο σχόλιο πέρα από το όνομα. Δεν υπήρχε λίστα υποψηφίων} και το έριχνε σε ένα μέρος της αγοράς φραγμένο κυκλικά με φράχτη. Οι άρχοντες πρώτα μετρούσαν το συνολικό αριθμό των οστράκων. Αν ήταν λιγότερα από έξι χιλιάδες η διαδικασία του εξοστρακισμού κηρυσσόταν άκυρη. Έπειτα, τοποθετούσαν αυτά που έφεραν διαφορετικό όνομα χωριστά μεταξύ τους και ο άνδρας που γράφτηκε από τον μεγαλύτερο αριθμό (πολιτών) εξοριζόταν για δέκα χρόνια, αλλά συνέχιζε να εκμεταλλεύεται την περιουσία του (χωρίς να χάνει τα πολιτικά του δικαιώματα). Σε μία τέτοια περίπτωση {482 π.Χ. και τον εξοστρακισμό του Αριστείδη}, λέγεται ότι, όταν γράφανε τα όστρακα, κάποιος αγράμματος και πέρα για πέρα αγροίκος έδωσε το όστρακό του στον Αριστείδη σαν να ήταν ο πρώτος τυχών και του ζήτησε να γράψει το όνομα του Αριστείδη σε αυτό. Εκείνος απόρησε και ρώτησε:
-Τι κακό σου έχει κάνει ο Αριστείδης;
-Κανένα, ήρθε η απάντηση. Δεν ξέρω τον κύριο, αλλά βαρέθηκα να ακούω να τον αποκαλούν παντού Δίκαιο. Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο Αριστείδης δεν απάντησε, αλλά έγραψε το όνομά του στο όστρακο και το έδωσε πίσω
-Πλουτάρχου, Αριστείδης, 7. 2-8. Πρβλ. Αριστοτέλους, Αθηναίων Πολιτεία, 22.6-7, 43.6
.jpg)
.jpg)
