Νεολιθικό πάρκο στην Βουλγαρία μετα τις ανασκαφές Προμαχώνα και Topolnica.
Ο οικισμός «Προμαχώνα» βρίσκεται περίπου 2 χλμ. νότια του βουλγαρικού χωριού Topolnica, 3,5 χλμ. νοτιοδυτικά από το ελληνικό συνοριακό χωριό Προμαχών και τέμνεται από τη γραμμή των συνόρων Ελλάδας-Βουλγαρίας. Οι ανασκαφές που έγιναν στο παρελθόν έδωσαν στο φως διάφορες σημαντικές πληροφορίες για την περιοχή μας πριν 7.000 χρόνια.
Δυστυχώς στην χώρα μας, η γνώση έμεινε σε ακαδημαϊκό επίπεδο, κι ο κόσμος λίγα γνωρίζει.
Πέραν του μουσείου που είχε γίνει πριν αρκετα χρόνια στα Λουτρά Σιδηροκάστρου, το οποίο φιλοξενούσε κάποια από τα ευρήματα, δεν υπάρχει κάποια επαφή της νεολαίας με το θέμα.
Αντίθετα στην Βουλγαρία, όχι μόνο αναδείξανε την ιστορία χιλιάδων χρόνων, φρόντισαν να την εκμεταλλευτούν επιχειρηματικά για το κέρδος του τόπου τους, φτιάχνοντας ένα πανέμορφο θεματικό πάρκο, έξω από το μουσείο με πολύ μικρό σχετικά, χρηματικό κόστος. Σε μια αλλη Topolnica. Στην τοποθεσία Αγία Παρασκευή κοντά στο χωριό Τσαβντάρ, 70 χλμ ανατολικά της Σόφιας, ανακαλύφθηκαν τα ίχνη του πιο αρχαίου πολιτισμού και πληθυσμού, που έχουν ποτέ εντοπίσει οι επιστήμονες στην περιοχή Σρεντνογκόριε. Οι ανασκαφές κοντά στο ποταμό Τοπόλνιτσα κατά την περίοδο 1968-1980 δείχνουν, ότι σ’ αυτό το γραφικό μέρος υπήρχε ζωή πριν από 7.000 χρόνια.
Βρέθηκαν ερείπια κατοικιών της Νεολιθικής περιόδου, μοναδικά ζωγραφισμένη κεραμική και αγγεία, που χρονολογούνται επίσης από την περίοδο αυτή. Στις μέρες μας εδώ βρίσκεται το Αρχαιολογικό πάρκο "Τοπόλνιτσα", το οποίο άνοιξε τον Οκτώβριο 2012 και δημιουργήθηκε βάσει σχεδίου με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Στο πάρκο βρίσκεται και το Μουσείο νεολιθικού πολιτισμού, στο οποίο από τους πινακίδες, αφίσες, φωτογραφίες και ξεναγούς οι επισκέπτες μπορούν να γνωρίσουν λεπτομερώς την ιστορία των ευρημάτων στον οικισμό και να μεταφερθούν χίλια χρόνια πίσω στο παρελθόν. Πρόσφατα εγκαινιάστηκε έκθεση που αφηγείται για την ιστορία του χωριού Τσαβντάρ.
