Άγιος Σάββας ο Οσιομάρτυρας ο Σταγειρίτης, 10 Ιουνίου

Ο Άγιος Οσιομάρτυς Σάββας γεννήθηκε στα Στάγειρα περί τα τέλη του 18ου αιώνα μ.Χ. Από αγάπη προς το μοναχικό βίο καταφεύγει στη μονή Κωνσταμονίτου του Αγίου Όρους, όπου ασκείται ως μοναχός. Η μετάβασή του σε αυτή τη μονή δικαιολογείται από τη σχέση που είχε με τα Στάγειρα και γενικά με τη Χαλκιδική.

Στη μονή αυτή, που τιμάται προς τιμήν του Αγίου Πρωτομάρτυρα και Αρχιδιακόνου Στεφάνου, αφιέρωσε το βίο του ο Άγιος Σάββας και προέκοπτε στην αρετή και την ευσέβεια, προετοιμαζόμενος έτσι να λάβει και το στεφάνι του μαρτυρίου.

Ο Άγιος Σάββας ζούσε, κατά την επανάσταση της Χαλκιδικής, το 1821 μ.Χ., όταν κλήθηκε να ακολουθήσει την οδό του μαρτυρίου. Μοναδική πηγή του μαρτυρίου είναι ο μοναχός Δοσίθεος, ο Λέσβιος Κωνσταμονίτης, ο οποίος περιγράφει το μαρτύριο πέντε Οσιομαρτύρων εκ της Μονής Κωνσταμονίτου, υπό τον τίτλο «Νέον ὑπόμνημα τῶν νεοφανῶν Ἱερομαρτύρων καὶ Ὁσιομαρτύρων, τῶν ἐν λαμψάντων ἁγιορειτῶν ὁσίων Πατέρων, κατὰ τὴν ἐπανάστασιν τῆς Ἑλλάδος ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν θανατωθέντων» (βλέπε και 12 Ιουνίου).

Ας δούμε πως περιγράφει ο Δοσίθεος το μαρτυρικό τέλος του Αγίου Σάββα: «Τώρα δὲ ἀδελφοί, ἂς ἔλθωμεν εἰς τὸν ἁπλοῦν Σάββαν τὸν Σταγειρίτην, ὅστις προεγνώρισε καὶ αὐτὸς μακάριος τοῦ θανάτου του τὸν τρόπον, διότι ἀναχωρώντας ἀπὸ τὸ Κοινόβιον, ὅταν ἐστάλθη ἔξω εἰς τὴν Ἱερισσὸν ἀπὸ τοὺς Πατέρας, εἶπεν εἰς ἕνα ἀδελφὸν τοῦ κοινοβίου φίλον του τὸ μέλλον γενέσθαι.

Εἶδε, λέγω ἐν ὁράματι τὴ νύκτα, ὅτι διώκοντές τον οἱ ἐχθροὶ τὸν ἐθανάτωσαν. Καὶ οὕτως ἐφάνη εἰς τὸν μακάριον, ὅτι ἡ ψυχή του ἐπέταξεν εἰς τοὺς οὐρανούς, τὸ δὲ σῶμά του εἰς τὴν γῆν. Καὶ ἀλήθευσεν ἡ πρόγνωσις καὶ ἡ πρόρρησις αὕτη μετὰ τοῦ ὁράματος. Διότι ἀπερνώντας ἐκεῖθεν ἀπὸ τὴν τοῦ Ζωγράφου σεβάσμιαν Μονήν, ἐθανατώθη ἀπὸ τοὺς ἀσεβεῖς ὁ μακάριος, ὁμοῦ μὲ ἄλλον ἕνα κοσμικόν, δοῦλον καὶ αὐτὸν τοῦ Μοναστηρίου, καὶ οἱ δύο ἦτον Σταγειρῖται. Καὶ οὕτως ἔγινεν ἡ μακαρία κοίμησις καὶ αὐτῶν».

Έτσι μαρτύρησε ο Άγιος Οσιομάρτυρας Σάββας και έλαβε τον αμαράντινο στέφανο της δόξας του Θεού.

Την πρώτη εικόνα του Αγίου ιστόρησε ο αγιογράφος Χρήστος Καραπάλης και την ακολουθία συνέθεσε ο υμνογράφος κ. Χαράλαμπος Μπούσιας.

Η πρώτη πανήγυρις προς τιμήν του Αγίου έγινε το 1988 μ.Χ. όταν υπεδέχθη η ενορία την πρώτη εικόνα του Αγίου και παρευρέθη ο Μητροπολίτης Ιερισσού κυρός Νικόδημος.

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον

Ήχος α’. Της ερήμου πολίτης.

Των Σταγείρων τον γόνον και μονής εγκαλλώπισμα του Κωνσταμονίτου εν Άθω, τον την βίβλον σφραγίσαντα αυτού της πανοσίας βιοτής δι’ αίματος ιδίου μυστικώς, θείον Σάββαν, εγκωμίων αναφωνούντες ρόδοις καταστέψωμεν. Δόξα τω σε κρατύναντι Χριστώ, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω σε μεσίτην κραταιόν πιστοίς δωρήσασθαι.

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Ήχος α’. Της ερήμου πολίτης.

Των Σταγείρων το κλέος και του Άθω το καύχημα, τον Οσιομάρτυρα Σάββα, εν ωδαίς ευφημήσωμεν, ασκήσει και αθλήσει κρατερά ενίκησε τον δόλιον εχθρόν, και κατ’ όναρ ηξιώθη θείας φωνής, προειπούσης το μαρτύριον. Δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε ενισχύσαντι, δόξα εν υστέροις τοις καιροίς, σε στεφανώσαντι.

Κοντάκιον

Ήχος πλ. δ’. Τη Υπερμάχω.

Του Χριστού ακολούθησας θείοις ίχνεσι και σταυρόν επωμαΐδιον αράμενος της ασκήσεως την μάνδραν Κωνσταμονίτου ως κονίστραν τελειώσεως επέλεξας, πριν ή λάβης της αθλήσεως τον στέφανον όθεν κράζομεν Χαίροις, Σάββα μακάριε.

Μεγαλυνάριον

Λίμασιν εφοίνιξας την στολήν της ψυχής σου, Σάββα, δι’ ασκήσεως, ήνπερ πριν, Σταγειρίτα μάκαρ, εν τη Κωνσταμονίτου μονή αρτίως πλείστοις πόνοις ελεύκανας.