Άγιος Αθηναγόρας ο Αθηναίος ο Απολογητής, 24 Ιουλίου
Ο Άγιος Αθηναγόρας ο Αθηναίος έζησε στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ., ήταν σύγχρονος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. Ήταν Χριστιανός και ταυτόχρονα δάσκαλος φιλοσοφίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους απολογητές του Χριστιανισμού την περίοδο εκείνη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη του ως αγίου στις 24 Ιουλίου.
Η ταυτότητα του απολογητή
Ο συγγραφέας Αθηναγόρας ο Αθηναίος είναι άγνωστος στους αρχαίους χριστιανούς ιστορικούς και γραμματολόγους, αλλά μαρτυρείται για πρώτη φορά από τον ανώνυμο συντάκτη της περίληψης της χαμένης εκκλησιαστικής ιστορίας του Φίλιππου Σιδίτη, ο οποίος θεωρεί τον Αθηναγόρα καθηγητή της φιλοσοφίας στην Αλεξάνδρεια, διδάσκαλο του Κλήμεντος, πρώην εθνικό και έπειτα χριστιανό απολογητή, και τοποθετεί τη δράση του στην εποχή του Αδριανού και του Μάρκου Αυρήλιου.
Έργα
Εθνικός αρχικώς ο Αθηναγόρας, σχεδίαζε να συντάξει λίβελλο κατά των χριστιανών, αλλά αφού προσχώρησε στον Χριστιανισμό από κατήγορός του έγινε ένθερμος απολογητής. Το κυριότερο έργο του Αθηναγόρα Πρεσβεία περί των Χριστιανών, απευθυνόμενο προς τον φιλόσοφο και αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο και τον γιο του Κόμμοδο, θεωρείται από τα σημαντικότερα κείμενα της περιόδου. Σε αυτό ο Αθηναγόρας αντικρούει τις τρεις βασικότερες κατηγορίες εναντίον των Χριστιανών:
«Τρία ἐπιφημίζουσιν ἡμῖν ἐγκλήματα͵ ἀθεότητα͵ Θυέστεια δεῖπνα͵ Οἰδιποδείους μίξεις». (Πρεσβεία περί Χριστιανών 3:1)
Επίσης αναφέρεται επανειλημμένα στις διδασκαλίες περί δημιουργίας του κόσμου που εκθέτει ο Πλάτωνας στον Τίμαιο. Στον Αθηναγόρα αποδίδεται το έργο Περί αναστάσεως νεκρών, χωρίς όμως να είναι βεβαία η γνησιότητά του. Στο έργο αυτό αποφεύγεται η χρήση χωρίων από την Αγία Γραφή, ενώ στο δεύτερο μισό του αναφέρεται στην απόδειξη της ανάστασης των νεκρών. Γενικά το έργο του Αθηναγόρα παρουσιάζει γλώσσα γλαφυρή και είναι έντονα επηρεασμένο από τη ρητορική τέχνη της εποχής του.
Χαρακτήρας της σκέψης του
Επειδή δεν καταφεύγει στη βιβλική θεμελίωση και δεν συγκροτεί αυστηρή θεολογική επιχειρηματολογία, αλλά υιοθετεί φιλοσοφική θεμελίωση στις απόψεις του, με επιστράτευση όρων από τη λογική και το δίκαιο, έχει χαρακτηριστεί ως χριστιανός φιλόσοφος.
