Προφήτης Μιχαίας, 14 Αυγούστου

Ἐκ γῆς μὲν ἤρθην, εἰδὲ καὶ πόλον φθάσω,

Χάριν Μιχαίας εἴσομαί σοι τῷ ξύλῳ.

Μιχαίας δεκάτῃ ξύλῳ ἤρθη ἠδὲ τετάρτῃ.

Ο προφήτης Μιχαίας έζησε στην Ιερουσαλήμ το 748 - 696 π.Χ., επί των βασιλέων Ιωάθαμ, Άχαζ και Εζεκίου. Ανήκε στη φυλή του Ιούδα και γεννήθηκε στη Μορασθή, γι' αυτό και ονομάσθηκε και Μορασθίτης.

Ο Μιχαίας, σχεδόν σύγχρονος με τον προφήτη Ησαΐα, είναι έκτος από τους μικρούς λεγόμενους προφήτες. Η προφητεία του αποτελείται από επτά κεφάλαια. Στα πρώτα τρία, προαναγγέλλει την καταστροφή της Σαμάρειας. Στα επόμενα δύο μιλάει για την έλευση του Μεσσία και στα δύο τελευταία ελέγχει το λαό του Ισραήλ, που για να εξιλεωθεί ζήτα να κάνει διάφορες θυσίες στο Θεό, ενώ ο Μιχαίας του υπενθυμίζει το πραγματικό καθήκον που έχει στο Θεό, με την εξής ερώτηση: «Τί Κύριος ἐκζητεῖ παρὰ σοῦ ἀλλὰ ἡ τοῦ ποιεὶν κρῖμα καὶ ἀγαπᾶν ἔλεον καὶ ἕτοιμον εἶναι τοῦ πορεύεσθαι μετὰ Κυρίου Θεοῦ σου;» (Μιχαίας, στ' 8). Δηλαδή, τι ζητάει από σένα ο Θεός, παρά μόνο να είσαι δίκαιος, ευσπλαγχνικός και πρόθυμος να πορεύεσαι σύμφωνα με τις εντολές του Κυρίου του Θεού σου; Μια διαχρονική υπενθύμιση, που ανταποκρίνεται φυσικά και στους ανθρώπους της εποχής μας. Γενικά, το βιβλίο του Μιχαία, που γράφηκε στην εβραϊκή, διακρίνεται για τη γλαφυρότητα και τη σαφήνεια των φράσεων του.

Να αναφέρουμε επίσης, ότι ο Μιχαίας, λόγω του ότι ήταν σφοδρός ελεγκτής των παρανομιών του Αχαάβ, βασιλιά του Ιούδα, καταδιώκετο απ' αυτόν και σωζόταν φεύγοντας στα όρη. Αλλά όταν βασίλευσε ο γιος του Αχαάβ Ιωράμ, συνελήφθη απ' αυτόν, μη ανεχόμενος τους ελέγχους του, κρεμάστηκε και έτσι θανατώθηκε. Το δε σώμα του περισυνέλεξαν οι συγγενείς του και το έθαψαν στη Μορασθή, κοντά στο πολυανδρίο Ενακείμ.

Βιογραφία

Ο Μιχαίας είναι πρόσωπο της Παλαιάς Διαθήκης ή αλλιώς Εβραϊκής Βίβλου (Τανάκ). Ανήκει στους μικρούς προφήτες της και έζησε κατά προσέγγιση το 748 - 696 π.Χ. Γεννήθηκε στη Μωρέσεθ (αγγλικά: Moresheth-Gath‎‎) μία πόλη της φυλής του Ιούδα - o Ιερεμίας αποκαλλεί τον Μιχαία ως Μωραθίτη στο Ιερ. 33:18 - και έζησε στην Ιερουσαλήμ τα χρόνια των Ιωάθαμ, Άχαζ και Εζεκίου βασιλέων της Ιουδαΐας. Υπάρχει ομώνυμο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης το οποίο αποτελείται από επτά κεφάλαια και αναφέρεται στις προφητείες του για την καταστροφή της Σαμάρειας (αραβικά: السامرة‎‎), την έλευση του Μεσσία και τέλος την πνευματική καθοδήγηση του λαού του Ισραήλ.

Όνομα

Το όνομά του κατά προσέγγιση σημαίνει "Ποιός είναι όμοιος του Γιαχβέ" (Μιχ. 7:18) και πηγάζει απο τις ίδιες ρίζες με το όνομα του Αρχάγγελου Μιχαήλ.

Το όνομα Μιχαίας αναφέρεται ξανά στην Βίβλο (Βασ. Γ' 22:8-28) αλλά δεν πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο καθώς ο Μιχαίας εκείνος αναφέρεται ως γιος του Ιεμβλαά ο οποίος έζησε τον 9ο αιώνα π.Χ. (δηλαδή πριν τον προφήτη Μιχαία) και φονεύθηκε.

Εξιστόρηση

Προφητεία για Σαμάρεια

Ο Μιχαίας με λίγα λόγια ζητάει απο τον λαό της Σαμάρειας αλλά και όλες τις φυλές της γης να ακούσουν τον λόγο του Κυρίου απο το στόμα του. Προαναγγέλλει ότι ο Γιαχβέ θα βγεί απο τον οίκο Του και θα κατέβει στην γη και θα περπατήσει στις κορυφές των όρων της και απο κάτω Του θα καταστραφούν βουνά και κοιλάδες και η πόλη θα ξεριζωθεί απο τα θεμέλιά της. Αναγγέλλει επίσης πως όλα αυτά θα γίνουν εξαιτίας των αμαρτιών των Σαμαρειτών, απογόνων του Ιακώβ, και της ειδωλολατρίας τους και έτσι η Σαμάρεια θα γίνει έρημος μετά απο τις καταστροφές αλλά και την επίθεση των εχθρών της, οι οποίοι όχι μόνο θα καταστρέψουν την πόλη αλλά και τα είδωλα στα οποία μέχρι τώρα προσκυνούσαν, τα οποία έχουν αποκτηθεί με χρήματα της πνευματικής τους πορνείας. Ο προφήτης επίσης,κατα τα λεγόμενα, ρωτάει ρητορικά: "Και ποιές είναι οι αμαρτίες της φυλής του Ιακώβ; Όχι η Σαμάρεια; Και ποιές είναι των Ιουδαίων; Όχι η Ιερουσαλήμ;". (Μιχ. 1:2-7)

Προφητεία για Ιερουσαλήμ

Για την Ιερουσαλήμ δηλώνει ότι θα πέσει σε μεγάλο θρήνο και πένθος και ότι οι πολίτες δεν πρέπει να επαναπαύονται στις ηδονές τους και να μην χτίζουν την πόλη με γέλια και χαρές. Γιατί όπως τιμωρήθηκαν οι κάτοικοι της Σεναάν που δεν θρήνησαν για τον πόνο άλλων πόλεων έτσι θα συμβεί και με την ίδια. Προς το τέλος λέει στους κατοίκους της να κουρέψουν και να ξυρίσουν τα μαλλιά των μικρών παιδιών τους και να απλώσουν τα χέρια τους και να τα αγκαλιάσουν όπως ο αετός που έχουν χτυπηθεί τα φτερά του, γιατί τα παιδιά τους θα γίνουν αιχμάλωτοι σε μέρη μακρυά απο αυτούς. (Μιχ. 1:8-16)

Προφητεία για Βηθλεέμ

Στο 5ο κεφάλαιο του βιβλίου λέει τα εξής λόγια:

"Καὶ σύ, Βηθλεέμ, οἶκος τοῦ Ἐφραθά, ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν Ἰούδα· ἐκ σοῦ μοι ἐξελεύσεται τοῦ εἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ Ἰσραήλ, καὶ αἱ ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ᾿ ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος. διὰ τοῦτο δώσει αὐτοὺς ἕως καιροῦ τικτούσης τέξεται, καὶ οἱ ἐπίλοιποι τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν ἐπιστρέψουσιν ἐπὶ τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. καὶ στήσεται καὶ ὄψεται καὶ ποιμανεῖ τὸ ποίμνιον αὐτοῦ ἐν ἰσχύϊ Κύριος, καὶ ἐν τῇ δόξῃ ὀνόματος Κυρίου Θεοῦ αὐτῶν ὑπάρξουσι, διότι νῦν μεγαλυνθήσονται ἕως ἄκρων τῆς γῆς." (Μιχ. 5:1-3)

Επεξήγηση:

Με λίγα λόγια ο προφήτης αναφέρεται στην Βηθλεέμ (ή αλλιώς Εφραθά, που σημαίνει γόνιμη και προέρχεται απο την Εφράθ, σύζυγο του Χαλέβ και μητέρα του Ωρ στο Α Παρ. 2;19) ως μία πόλη που δεν έχει ούτε χιλίους κατοίκους αλλά από αυτή θα έλθει με δόξα ένας άντρας ο οποίος θα γίνει άρχοντας του ισραηλιτικού λαού. Αναφέρει επίσης ότι η αρχή και η ενέργεια του άντρα αυτού ξεπερνά την αρχή των ημερών της δημιουργίας του κόσμου. (Μιχ. 5:1-3)

Ο θρήνος του προφήτη

Στο 7ο και τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου ο προφήτης Μιχαίας λέει για τον εαυτό του αλλά και τον λαό του Ισραήλ ότι μοιάζουν με άνθρωπο που προσπαθεί να μαζέψει στάχυα μετά το θερισμό και σταφύλια μετά τον τρύγο, οπότε δεν υπάρχει κανένα καλό σταφύλλι. Λέει πως δεν υπάρχει μεταξύ τους καλός και ενάρετος άνθρωπος και καταδικάζει τις ενέργειες των αρχόντων της εποχής αλλά και τις σχέσεις που είχαν τα μέλη των οικογενειών μεταξύ τους (Μιχ. 7:1-6)

Αργότερα προσεύχεται στον Θεό λέγοντας ότι ως λαός θα πρέπει να αντέξουν την τιμωρία τους και να υπομείνουν την καταστροφή που έρχεται. Παραδέχεται στον Θεό ότι το λάθος είναι δικό τους και δηλώνει ότι έχει πίστη πως ο Θεός θα τους λυτρώσει στο τέλος. (Μιχ. 7:7-9)

Στο τέλος επισημαίνει πως ο Θεός θα δώσει την αλήθεια του στον Ιακώβ, το έλεός του στον Αβραάμ, όπως είχε ορκισθεί στους προγόνους των ανθρώπων κατά τους προηγουμένους καιρούς. (Μιχ. 7:20)

Σύγχρονη επιστημονική ερμηνεία

Ο Μιχαίας προφητεύει σαν να ήταν παρών στη συνάντηση μεταξύ του Ιεχωβά και των ουράνιων δυνάμεων. Ο Μάικλ Κούγκαν του Χάρβαρντ συγκρίνει την προφητεία του Μιχαία με εκείνη πολλών άλλων προφητών, συμπεριλαμβανομένου του οράματος του Θεϊκού Συμβουλίου του Ησαΐα. Στο Ιερεμίας 23, ο Γιαχβέ προειδοποιεί για ψευδείς προφητείες. Ωστόσο, ο Κούγκαν υποστηρίζει ότι σε αντίθεση με το 6ο κεφάλαιο του βιβλίου του Ησαΐα και το 23ο κεφάλαιο του βιβλίου του Ιερεμία, στο 22ο κεφάλαιο του Γ' Βασιλειών (ή Α' Βασιλέων της Τανάκ) οι ενέργειες του Ιεχωβά να επιτρέπουν ψευδείς προφητείες είναι σκόπιμες. Φαίνεται σαν ο Γιαχβέ να έχει ένα τελικό κίνητρο, και αυτό είναι για τον Αχαάβ να πεθάνει, στην περίπτωση αυτή κατά τη μάχη στο Ρεμμάθ Γαλαάδ (Ramoth-gilead).

Ο Π. Μ. Μόμπερλι από το Πανεπιστήμιο του Ντάραμ συζητά την προφητεία του Μιχαϊα στο "Ο Θεός Λέει Ψέματα στους Προφήτες Του; Η Ιστορία του Μιχαία ως μία δοκιμασία». (Does God Lie to His Prophets? The Story of Micaiah ben Imlah as a Test Case.). Στο άρθρο του, ο Μόμπερλι συζητά την εβραϊκή προφητεία ως «σχεσιακή και δεσμευτική γλώσσα που αναζητά απάντηση». Ο Μόμπερλι θέτει υπό αμφισβήτηση την ειλικρίνεια του Ιεχωβά, ιδίως σε σχέση με την ακεραιότητα, την έννοια της αγάπης και της συγχώρεσης του Θεού. Προτείνει ότι για τους ιστορικούς του Δευτερονόμιου που ήταν οι μεταγλωττιστές του κειμένου, η συμπόνια του Γιαχβέ απέδωσε με την πρόκληση και τη δέσμευση της ανθρώπινης βούλησης για μετάνοια και τον ερχομό αλλαγών. Η δυναμική της εξάρτησης και η θέληση του Κυρίου έχουν ρίζες στο γεγονός ότι ο Γιαχβέ γνώριζε απο πριν τι θα συμβεί όπως αποκαλύπτεται στο Γ' Βασιλέων 21:27-29.

Εορτασμός

Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον θεωρεί άγιο και εορτάζει την μνήμη του 14 Αυγούστου εκάστου έτους

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα)

Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.

Ὡς ὀρὸς περίοπτον, καὶ ἐμφανὲς ἀληθῶς, προεῖδες ἐν Πνεύματι, τὴν Ἐκκλησίαν Χριστοῦ, Μιχαία θεόπνευστε, ὅθεν οἱ εὐρηκότες, ἐν αὕτῃ σωτηρίαν, βαίνουσιν ὡς προέφης, ἐν ταὶς τρίβοις Κυρίου, γεραίροντες προφῆτα, τὴν πάνσεπτον μνήμην σου.