Όσιος Τιμόθεος επίσκοπος Ευρίπου κτίτορας της Ιεράς Μονής Πεντέλης, 16 Αυγούστου

Ο Όσιος Τιμόθεος γεννήθηκε στο χωριό Κάλαμος Αττικής το έτος 1510. Ο πατέρας του ήταν ιερέας και του δίδαξε τα πρώτα χριστιανικά γράμματα. Από παιδί ο Τιμόθεος διακρινόταν για το αγνό ήθος του και την ευλάβεια του στα θεία. Σπούδασε τα Ιερά γράμματα στην Αθήνα με τη βοήθεια του τότε επισκόπου Ωρωπού. Μετά τις σπουδές του, επέστρεψε στον Ωρωπό, κοντά στον προστάτη του Επίσκοπο, ο όποιος τον χειροτόνησε διάκονο και κατόπιν ιερέα. Μετά τον θάνατο του επισκόπου αυτού, τη θέση του ανέλαβε ο Τιμόθεος. Τόσο όμως μεγάλο ήταν το πνευματικό έργο του Τιμοθέου στον λαό του Θεού, ώστε αργότερα εκλέχτηκε Αρχιεπίσκοπος Ευρίπου (Χαλκίδος). Οι δυσκολίες όμως της εποχής εκείνης, ανάγκασαν τον Τιμόθεο να καταφύγει το 1575 στην ιδιαίτερη πατρίδα του, τον Κάλαμο Αττικής. Εκεί, αναχώρησε στο όρος της Πεντέλης, όπου το 1578 έκτισε την Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, και αργότερα πήρε το όνομα του Οσίου αυτού Πατρός. Το 1590 πήγε στο νησί Κέα (Τζια), όπου στις 16 Αυγούστου παρέδωσε ειρηνικά το πνεύμα του. Η αγία του κάρα σώζεται μέχρι ση μέρα στην Ιερά Μονή Πεντέλης.

Ο Άγιος Τιμόθεος Ευρίπου ήταν επίσκοπος στον Εύριπο Χαλκίδας. Η οικογένειά του κατάγονταν από τον Κάλαμο Αττικής. Γεννήθηκε περί το έτος 1510 μ.Χ. με το όνομα Τάσος Καλαμιώτης. Από μικρός αγάπησε τα γράμματα και ο πατέρας του, όντας ένας από τους ιερείς του χωριού, υπήρξε ο πρώτος διδάσκαλος του μικρού Άγιου Τιμοθέου. Οι γονείς του τον δίδασκαν την αγάπη τους για την Ορθοδοξία και αυτή απέδωσε καρπούς. Είναι ο ιδρυτής της μονής Πεντέλης της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και πιθανότατα του Αγίου Παντελεήμονος της νήσου Κέας όπως λέγεται από ντόπιους. Μέρος της σκήτης Αγίου Γεωργίου της Βραυρώνας ωφείλεται επίσης στον Άγιο αυτό. Η μνήμη του τιμάται στις 16 Αυγούστου και τo '93 χτίστηκε ναός Άγιος Τιμόθεος στην Κέα προς τιμήν του που γιορτάζει και στις 13 Ιουλίου[2][3]. Ακόμη υπάρχει ναός Αγίων Τιμοθέου Ευρίπου και Νικολάου του Πλανά (Εκκλησ. Μουσείου) στη Χαλκίδα, πολιτιστικό ίδρυμα "Άγιος Τιμόθεος Ευρίπου" επίσης στη Χαλκίδα, όπως και ομώνυμος ραδιοφωνικός σταθμός στους 97.7.Υπάρχει ακόμη ναός Αγίου Τιμοθέου και Αγίου Γεωργίου ή Νικολάου Χωστού. .

Σπουδές

Ο εν λόγω Άγιος σπούδασε στην Αθήνα και αφότου τελείωσε πήγε ξανά στον Κάλαμο. Ο πρώτος του δάσκαλος λέγεται πως ήταν ο πατέρας του. Ο επίσκοπος Ωρεού ήταν ο πνευματικός του πατήρ ο οποίος φαίνεται να χρηματοδότησε τις σπουδές του Αγίου.

Στην Εύβοια

Στη Βόρεια Εύβοια όπου βρέθηκε μετά τις σπουδές του, συναντήθηκε με τον επίσκοπο Ωρεού, πνευματικό του πατέρα, ο οποίος κατάλαβε τα χαρίσματά του και την έφεσή του προς την Ιερά Λειτουργία. Έτσι λοιπόν γίνεται μοναχός και έπειτα χειροτονείται διάκονος πάντα κοντά στον επίσκοπο, ίσως και γραμματέας του. Εν ακολουθία χειροτονείται ιερέας ισάγγελος τελώντας τα Θεία Μυστήρια και κηρύττοντας τον Λόγο του Θεού, εμψυχώνοντας τους ανθρώπους κατά την Τουρκοκρατία. Αφότου ο επίσκοπος εκοιμήθη, ο Άγιος Τιμόθεος χειροτονείται επίσκοπος Ωρεού και τον διαδέχεται. Όχι πολύ καιρό ύστερα, χειροτονείται Μητροπολίτης Ευρίπου με έδρα τη Χαλκίδα. Ο αγώνας του για τη διατήρηση και ανάδειξη της φλόγας στις ψυχές των ανθρώπων υπάρχει άσβεστος, συστηματικός και φρόνημος. Τέτοια ήταν η προσπάθειά του που συγκίνησε και τους Τούρκους της περιοχής του, όποιοι ήσαν καλοπροαίρετοι και ακόμη δεν άφησε ανθρώπους διαφορετικής θρησκείας, φυλής και κοινωνικής υπόστασης εκτός βεληνεκούς.

Επί Σουλτάνου Σελίμ Β (1566-74), εκδόθηκε διάταγμα που ήθελε κάποιους χριστιανικούς ναούς να μετατραπούν σε τζαμιά. Η αντίσταση του Αγίου ήταν άμεση, τόσο που προκάλεσε τη θανάσιμη οργή του τουρκαλβανού πασά, ο οποίος σχεδίαζε να τον σκοτώσει παρουσιάζοντάς τον ως εχθρό του κράτους. Μπλέχτηκε έτσι με τις αρπακτικές διαθέσεις της Ι.Μ. Νικολάου Γαλατάκη, σταυροπηγιακή μονή της τοπικής μητρόπολης, που τα είχε βάλει με το χωριό "Πολιτικά", καθώς και με τον πασά Ευρίπου που ειδοποιήθηκε από τους μοναχούς της μονής.

Γλίτωσε όμως χάρη στη σύζυγο του διώκτη του που ήταν κρυπτοχριστιανή και πνευματικό παιδί του. Τον προέτρεψε έτσι να φύγει από εκείνο το μέρος δίνοντάς του και ένα μεγάλο χρηματικό ποσό. Υπάρχει ακόμη η άποψη ότι ο Άγιος ειδοποιήθηκε από οθωμανούς κατοίκους, στους οποίους ήταν πολύ αγαπητός. Το 1572 ένα βράδυ φυγαδεύεται λοιπόν μαζί με έναν διάκονο και έναν κληρικό στην απέναντι όχθη της Αττικής. Πρώτα επέστρεψε στη γενέτειρά του και έμεινε εκεί για κάποιο χρονικό διάστημα (Μονή Καλολιβαδίου). Η ήττα των Τούρκων στις Εχινάδες Νήσους (ναυμαχία Ναυπάκτου) από τις συνασπισμένες χριστιανικές δυνάμεις της Δύσεως υπό τον δον Χουάν τον Αυστριακό, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην έκβαση του διωγμού του χριστιανισμού και κατά συνέπεια απειλήθηκε η ζωή του Αγίου.

Το ησυχαστήριό του στην Πεντέλη και η Μονή

Περί τα 1573-74 κατευθύνθηκε προς το Πεντελικό Όρος προς αποφυγήν των διωκτών του, με την τότε ονομασία του "Όρος των Αμώμων". Πρώτα έγινε λειτουργός όμως στην Αγία Τριάδα "του Νερού" προσδίδοντας σε αυτήν καλό όνομα λόγω της φήμης του, κατά συνέπεια άρχισε να χρησιμοποιείται ως σκήτη από τους ασκητές της περιοχής κάθε Κυριακή. Ο Άγιος πρότεινε σε αυτούς να συγκοινοβιάσουν.

Μέσα του αναζητούσε περισσότερη ησυχία και ένα ερημικό τόπο για να χτίσει τη μονή που ήθελε. Μοναχοί από τα τριγύρω ασκητήρια τον υποδέχτηκαν και τον έπεισαν να ιδρύσει σε αυτό το μέρος το δικό του ησυχαστήριο. Έτσι ξεκίνησε μαζί με μια μικρή συνοδεία να ψάχνει το κατάλληλο μέρος. Εξ αυτής της προσπάθειας, λέει η παράδοση, βρέθηκε ένα σημείο το οποίο ήταν μέσα στις αγριελιές και ένας σκελετός -κατ' άλλους περισσότερους σκελετούς μαζί- όπου στο μέρος της καρδιάς του ήταν χαραγμένη η εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας. Λέγεται ότι στην αρχαιότητα υπήρχε ιερό της Αθηνάς εκεί. Η εύρεση της εικόνας αποτέλεσε την αφορμή που περίμενε ο Άγιος για να το ιδρύσει εις την μνήμην της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Κατ'άλλη παράδοση ο Άγιος βρήκε σε ένα σημείο που του υπέδειξε η Θεοτόκος, ένα ξύλινο σπιτάκι που μέσα υπήρχε το σκήνωμα ενός μοναχού που εκοιμήθη πριν λίγο. Κοντά στο σπιτάκι αλλά και στη ρίζα μιας ελιάς βρήκε μια εικόνα της Θεοτόκου.Και κατά μια τρίτη εκδοχή, ο Άγιος βρήκε μια εικόνα της Θεοτόκου μέσα σε ένα ξύλινο σπιτάκι που ζούσε ένας μοναχός αποκομμένος από τον κόσμο και εκεί αποφάσισε να χτίσει τη Μονή.

Τα έργα ξεκίνησαν το 1576 και η μονή ανεγέρθη το 1578. Ο ίδιος αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά σε αυτό το έργο για πέντε χρόνια και ήδη υπήρχε η επιθυμία για ησυχία και καρδιακή αδιάκοπη προσευχή. Καθώς όμως η μονή Πεντέλης βρισκόταν επί τω έργω, ο Άγιος θέλησε να απαλλάγει από την παρουσία προβάτων και άλλων που έβοσκαν κοντά στο οικοδόμημα (στην Αγία Τριάδα του Νερού) τα καλοκαίρια, αγόρασε μια έκταση στον Γέρακα όπου οι ποιμένες περνούσαν τους χειμώνες τους. Κατά συνέπεια αυτοί απομακρύνθηκαν και εγκαταστάθηκαν στα Λαμπρικά κοντά στο Κουρσουλά (το Κορωπί δηλαδή), σε περιοχή που όπως λέγεται αγοράστηκε από τον Άγιο προκειμένου να ανταλλαχθεί με ενός γέροντα. Σύμφωνα με μεταγενέστερα κείμενα οι βοσκοί αυτοί ονομάστηκαν κορωπιώτες.

Ησυχαστήρια και περιοχές που πέρασε

Πέρασε από τις περιοχές Μπουγιάτι Αττικής (Άγιο Στέφανο), το Καστράκι, το ασκητήριο του Αγίου Γεωργίου του Κοκκιναρά και το Θαλάσσι, βαλτώδη τοποθεσία στους πρόποδες του Πεντελικού. Πριν χτίσει τη Μονή Πεντέλης βρέθηκε στη Μονή Μεταμορφώσεως Σωτήρος Καλού Λιβαδίου στον Κάλαμο, τη γενέτειρά του.

Έπειτα και καθώς η μονή Πεντέλης χτιζόταν, κατευθύνθηκε προς το ησυχαστήριο του Γαργηττού (ή Καρυττού), νότια του Πεντελικού. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, δεν έγινε γνωστό αν το συγκεκριμένο κατασκευάστηκε εξ αρχής από τον Άγιο ή αν υπήρχε, καθώς η Σκήτη ήσαν αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο Χωστού ή στον Άγιο Νικόλαο και εικάζεται εγκαταλελειμένη. Η φήμη του τον εμπόδιζε για ακόμη μια φορά στην αδιάκοπη επικοινωνία του με τον Θεό και σε αυτό το μέρος.

Η Σκήτη Αγίου Νικολάου ή Αγίου Γεωργίου Χωστού σήμερα

Το εκκλησάκι υπάρχει και είναι του 16ου αιώνα. Το 1910 εικάζεται εγκαταλελειμένο. Σήμερα έχει χτιστεί στον δεύτερο όροφο ναός αφιερωμένος στον Άγιο, στον οποίο τελούνται Θείες Λειτουργίες (Κλεισθένους 418, Γέρακας.

Τα βήματά του έπειτα από αυτό τον οδήγησαν στη Σκήτη Αγίου Γεωργίου της Βραυρώνας Αττικής το 1580. Ο Άγιος στη συνέχεια φιλοτεχνήθηκε τις τοιχογραφίες που κρατούσαν από τα τέλη του 15ου αιώνα και έχτισε καινούργια κελιά στη Σκήτη Αγίου Γεωργίου.

Εκεί στη Βραυρώνα ένα θαύμα του είναι πασίγνωστό ανά τους αιώνες. Κάποιοι Οθωμανοί πειρατές απήγαγαν τα παιδιά μιας Οθωμανής γαιοκτήμονος. Με θαυμαστό τρόπο τα παιδιά αυτά αφέθηκαν ελεύθερα, ύστερα από παρέμβασή του. Και εκείνη όντας ευγνώμων του χάρισε ένα μεγάλο κομμάτι γης από τα κτήματά της στη Βραυρώνα. Η συνέχεια τον βρήκε για ακόμη μια φορά κυνηγημένο αφού κάποιοι γαιοκτήμονες τρόμαξαν με τον πολλαπλασιασμό των κτημάτων και των υποψιών ότι θα τους έδιωχνε από τον τόπο τους.

Στη νήσο Κέα (Τζια) εγκαταστάθηκε στη συνέχεια. Έγινε λειτουργός στη Μονή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου που μέχρι τότε θεωρούταν εγκαταλελειμένη. Τα καλοκαίρια μετέβαινε σε ένα κοντινό σπήλαιο στην τοποθεσία Λούρος για να προσεύχεται. Σε εκείνο το μέρος ένα ακόμη Σημείο είναι γνωστό, εκείνο που ανέβλυζε γάργαρο νερό από τα βράχια και συνεχίζει στο σήμερα περί τους θερινούς μήνες. Στην τοποθεσία ανεγέρθη ναός εις μνήμην Αγίου Παντελεήμονος από τον ίδιο, όπως λέγεται από μερικούς.

Προσωπικότητα και θείο χάρισμα

Ξεχώριζε όσο ήταν εν ζωή για τη μεγάλη ανεξικακία προς τους εχθρούς του και γενικά όλο τον κόσμο. Και αυτό διότι δεν ανταπέδωσε τον φθόνο και το κακό που υπέστη από τους εχθρούς του, αντίθετα όπου εκδιωχνόταν έφευγε χωρίς φυσικά να κρατά κανενός είδους κακία μέσα του. Ήταν αυστηρός προς τον εαυτό του και επιεικής με τους γύρω του. Τον διέκρινε μεγάλη συγχωρητικότητα, ενώ στη ζωή του εφάρμοζε τους λόγους του Αποστόλου Παύλου. Χαρακτηρίζεται ως "θεοπρόβλητος" και "λαοφίλητος". Ακόμη κατείχε τα χαρακτηριστικά ενός καλού, πρότυπου ποιμένα, δηλαδή παρομοίαζε στο πρότυπο αυτού του ησυχαστή που αναφέρει ιδανικά ο Απόστολος Πάυλος: "όσιος, άκακος, αμίαντος, κεχωρισμένος από των αμαρτωλών" (Εβρ. ζ' 26).

Στη Βραυρώνα στη σκήτη του Αγίου Γεωργίου, σε εκείνο το σπήλαιο απέκτησε το θαυματουργικό του χάρισμα, προσευχόμενος επί μερόνυκτα και ζητώντας το έλεος του Θεού.

Κοίμηση

Συνέβη στις 16 Αυγούστου 1590.

Το λείψανό του ενταφιάστηκε στο ναΐδριο του Αγίου Παντελεήμονος στο Λούρο επειδή εκεί απεβίωσε, όμως μεταφέρθηκε στη Μονή Πεντέλης ύστερα από εμφάνισή του σε όνειρο ενός μοναχού της Μονής. Κατά το 1821 λεηλατήθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα με αποτέλεσμα να διασωθεί η άγια Κάρα του και η εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσης.

Ο Άγιος έγινε γνωστός για τα θαύματά του εν ζωή, μετά τον θάνατό του ως διώκτης των ασθενειών της χολέρας και της πανώλης.Τα λέιψανά του συνδέθηκαν με πολλαπλά θαύματα όπως εκείνου της εξαφάνισης των ακρίδων αλλά και της πανώλης.