Σύσκεψη Σωματείων Σερρών για τον θάνατο του Μητροπολίτη Σερρών Αθανασίου, 17 Αυγούστου 1909

Στις 17 Αυγούστου 1909, ημέρα Δευτέρα, λόγω του πρόωρου θανάτου του σεβαστού ποιμενάρχη των Σερρών Κυρού Αθανασίου, τα Σωματεία της πόλης συνήλθαν στις 12 το μεσημέρι για να συζητήσουν τις ενέργειες που θα ακολουθούσαν ως ένδειξη τιμής και σεβασμού.

Κατά τη σύσκεψη αποφασίστηκαν τα εξής:

α) Να εκφράσουν τη βαθιά τους λύπη για την απώλεια του αγαπητού τους ποιμενάρχη.

β) Να εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους στην άτυχη μητέρα του εκλιπόντος, η οποία είχε χάσει τον γιο της σε νεαρή ηλικία.

γ) Να καλύψουν τα έξοδα της κηδείας με δημόσια δαπάνη, ως ένδειξη σεβασμού προς τον εκλιπόντα.

δ) Να ταφεί ο νεκρός μέσα στον περίβολο της Μητροπολιτικής Εκκλησίας, σεβόμενοι την προσφορά του στην κοινότητα.

ε) Όλα τα σωματεία και οι συντεχνίες της πόλης να παρακολουθήσουν την εκφορά του νεκρού, η οποία θα γινόταν στις 9 μ.μ., και να ειδοποιηθούν τα γύρω χωριά για να συμμετάσχουν.

στ) Να κλείσει η αγορά όλη τη μέρα ως ένδειξη πένθους και σεβασμού προς τον ποιμενάρχη.

ζ) Να εκφωνηθεί επικήδειος λόγος εκ μέρους της Κοινότητας, για να τιμήσουν τη μνήμη του Κυρού Αθανασίου.

Ο θάνατος του μητροπολίτη Αθανασίου στις Σέρρες το 1909 προκάλεσε βαθύ πένθος στην πόλη, το οποίο εκφράστηκε με σειρά τελετουργιών και εκδηλώσεων. Με την αναγγελία του θανάτου του, οι καμπάνες όλων των εκκλησιών της πόλης άρχισαν να χτυπούν πένθιμα, σηματοδοτώντας την απώλεια στους Σερραίους χριστιανούς. Οι πύλες του μητροπολιτικού ναού των Αγίων Θεοδώρων «διασκευάστηκαν πενθίμως», δηλαδή στολίστηκαν με πένθιμα διακοσμητικά, και οι καμπάνες συνέχισαν να ηχούν πένθιμα καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Ο κόσμος της πόλης, ανεξαρτήτως θρησκεύματος, συγκεντρώθηκε στον ναό για να αποχαιρετήσει τον αγαπημένο ποιμενάρχη, ασπαζόμενος το χέρι του αποθανόντος, που βρισκόταν καθισμένος σε θρόνο στο κέντρο του ναού, όπως ήταν η παράδοση για την ταφή κληρικών εκείνη την εποχή.

Η εξόδιος ακολουθία του μητροπολίτη Αθανασίου στις Σέρρες αποτέλεσε ένα γεγονός μεγάλης σημασίας για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή, υπογραμμίζοντας τη βαθιά εκτίμηση και σεβασμό προς το πρόσωπό του. Η ακολουθία τελέστηκε στον μητροπολιτικό ναό των Αγίων Θεοδώρων, σύμφωνα με τον παραδοσιακό τρόπο ταφής των κληρικών εκείνης της εποχής, όπως μαρτυρούν και οι σωζόμενες φωτογραφίες της τελετής.

Το λείψανο του σεβαστού ιεράρχη τοποθετήθηκε καθιστό σε θρόνο στο κέντρο του ναού, μια πρακτική που αποτελούσε τότε μέρος του παραδοσιακού εθίμου για την ταφή των κληρικών. Στην ακολουθία συμμετείχε ο μητροπολίτης Μελενίκου Αιμιλιανός, ο οποίος είχε προσκληθεί από τον ίδιο τον εκλιπόντα τέσσερις ημέρες πριν για την εξομολόγησή του. Ο Αιμιλιανός προεξήρχε της κατανυκτικής τελετής, με τη συμμετοχή όλου του κλήρου της μητρόπολης Σερρών.

Η πόλη των Σερρών βυθίστηκε στο πένθος, με την αγορά να κλείνει και τους κατοίκους να συρρέουν στον μητροπολιτικό ναό για να αποχαιρετίσουν τον αγαπητό τους ποιμενάρχη, ασπαζόμενοι το χέρι του. Η συμμετοχή της εβραϊκής κοινότητας στην εκδήλωση του πένθους, με το κλείσιμο των καταστημάτων τους και την παρουσία τους στην κηδεία, αναδεικνύει τον ευρύ σεβασμό που ο Αθανάσιος είχε κερδίσει πέρα από τα όρια της Ορθόδοξης Χριστιανικής κοινότητας.

Στην εξόδιο ακολουθία παρευρέθηκαν πολλοί επίσημοι, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων του πολιτικού και στρατιωτικού διοικητή του Σαντζακίου Σερρών, προσωπικού από τα προξενεία της Ελλάδας, Αυστρίας και Ιταλίας, ο Δήμαρχος των Σερρών Ακήλ Βέης, καθώς και αντιπροσωπείες από το Νεοτουρκικό κομιτάτο «Ένωσις και Πρόοδος» και τη στρατιωτική λέσχη. Η μαζική συμμετοχή του κόσμου και των διαφορετικών κοινοτήτων στην πόλη καταδεικνύει τον αντίκτυπο που είχε η ζωή και το έργο του μητροπολίτη Αθανασίου στην κοινωνία των Σερρών.