Απόσπασμα του «Βυζαντινού Χρονικού» (Византийский Временник) για τα αρχαιολογικά ευρήματα στις Σέρρες 1902
Ο καθηγητής Λαμπάκης και το αρχαιολογικό του ταξίδι στην Τουρκία.
Ο κύριος Λαμπάκης, καθηγητής χριστιανικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντής του χριστιανικού μουσείου της πόλης, πραγματοποίησε πρόσφατα ένα αρχαιολογικό ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη και τη Θεσσαλονίκη. Στόχος του ήταν η μελέτη χριστιανικών μνημείων, και συγκεκριμένα εκείνων βυζαντινής προέλευσης. Στην Κωνσταντινούπολη, ξεκίνησε με την επίσκεψη στην Πατριαρχική Εκκλησία του Φαναρίου. Οι έρευνές του είχαν σε πολλές περιπτώσεις επιτυχία.
Στην Εκκλησία του Φαναρίου, κάτω από το ιερό, ανακάλυψε μια μικρή κολόνα την οποία αναγνώρισε ως μία από εκείνες που κάλυπταν ένα πηγάδι στις παλιές εκκλησίες. Το πηγάδι βρέθηκε πράγματι κάτω από την κολόνα, με βάθος 9,5 μέτρων και με στρώμα νερού πάχους 2,40 μέτρων. Μια μίτρα, που φυλάσσεται στο θησαυροφυλάκιο του Πατριαρχείου και αποδίδεται στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, θεωρείται από τον κύριο Λαμπάκη ότι προέρχεται από τη Γεωργία. Στο Αϊβάν Σεράι, ο διακεκριμένος αρχαιολόγος μελέτησε ένα πολύ παλιό βαπτιστήριο, το οποίο χρονολογείται από την εποχή πριν εισαχθεί ο νηπιοβαπτισμός. Επισκέφθηκε τα τζαμιά της Χώρας και της Αγίας Σοφίας, και στην τελευταία κατέγραψε επιγραφές και έκανε σχέδια. Στο Μποσταντζίκ, δήλωσε ότι η υπόγεια κατασκευή του χωριού, η οποία αναφέρεται στους οδηγούς ως εκκλησία, ήταν στην πραγματικότητα μια δεξαμενή. Στο Μαλτέπε, ανακάλυψε στην εκκλησία της Λύτρωσης υπολείμματα αρχιτεκτονικής από τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού. Στην περιοχή αυτή, η χριστιανική θρησκεία φαίνεται να είχε εισαχθεί πριν ακόμη φτάσει στην ίδια την Κωνσταντινούπολη (Σταμπουλ, 25 Οκτωβρίου 1902).
Στη Θεσσαλονίκη, ο κύριος Λαμπάκης επισκέφθηκε τα χριστιανικά μνημεία της πόλης. Στη συνέχεια, πήγε στην Καλατζή, όπου βρήκε σημαντικό αρχαιολογικό υλικό. Με τη χρηματοδότηση της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, επισκέφθηκε την επαρχία και την πόλη των Σερρών. Στην πόλη, επικεντρώθηκε κυρίως στη μελέτη της Μητρόπολης. Πρόκειται για ένα κτίσμα του 12ου-13ου αιώνα. Σε μία από τις πλευρές του καμπαναριού, παρατήρησε μια εικόνα της Παναγίας με την επιγραφή "ἀκαταμάχητος", επιγραφή που ο κύριος Λαμπάκης δήλωσε ότι δεν είχε συναντήσει ποτέ πριν.
Ο κύριος Τσικόπουλος, ο οποίος είχε για πολλά χρόνια ασχοληθεί με τη μελέτη των χριστιανικών αρχαιοτήτων των Σερρών, ανέλαβε να καθοδηγήσει τον καθηγητή από την Αθήνα. Τον συνόδευσε στην επίσκεψή του στη Μητρόπολη, η οποία, σύμφωνα με τον κύριο Λαμπάκη, "εκπέμπει το άρωμα της αρχαιότητας". Αυτό που εντυπωσιάζει περισσότερο εκεί είναι ένας βυζαντινός σταυρός. Ο σταυρός αυτός αποκαλύπτει την επιρροή δύο διαφορετικών εποχών. Ένα τμήμα του είναι πολύ παλιό, ενώ το άλλο χρονολογείται σε πιο πρόσφατη εποχή, με χαμηλότερη καλλιτεχνική αξία. Τα ιερά άμφια αποτελούν επίσης μια εξαιρετική συλλογή. Ο θησαυρός αυτής της εκκλησίας "αποτελεί μία από τις πιο πολύτιμες χριστιανολογικές συλλογές". Ο κύριος Λαμπάκης τράβηξε αρκετές φωτογραφίες από διάφορα μέρη της εκκλησίας και συγκέντρωσε πολλές σημειώσεις για τα πλούτη της. Τις εντυπώσεις του τις μετέφερε σε έναν συντάκτη της "Κωνσταντινούπολης" (19 Οκτωβρίου 1902). Ελπίζεται ότι θα δημοσιεύσει μια έκθεση για την ενδιαφέρουσα εκδρομή του στο Δελτίο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, το οποίο, πρέπει να σημειωθεί, εκκρεμεί από το 1894.
"(Απόσπασμα από τον IX τόμο, αρ. 3 και 4 του «Βυζαντινού Χρονικού». 1902)
Εκτυπώθηκε κατ' εντολή της ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗΣ Ακαδημίας Επιστημών. - Αγία Πετρούπολη, Μάιος 1903.
Μόνιμος Γραμματέας, Ακαδημαϊκός Ν. Ντουμπρόβιν.
Τυπογραφείο της ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΗΣ Ακαδημίας Επιστημών. (Βασ. Νησί, 9η γραμμή, αριθμός 12)."
Византийский Временник "Le prof. Lambakis et son voyage archéologique en Turquie", 1902
Le prof. Lambakis et son voyage archéologique en Turquie. M. Lamba- kis, professeur d'archéologie chrétienne à l'université d'Athènes, et directeur du musée chrétien de cette ville, a dernièrement entrepris un voyage arché- ologique à Constantinople et à Salonique. Son but était d'y étudier les mo- numents chrétiens, et en particulier ceux d'origine byzantine. A Constanti- nople il a commencé par visiter l'église patriarcale du Phanar. Ses recher- ches ont été en maints endroits couronnées de succès.
A l'église du Phanar, au dessous de l'autel, il a découvert une petite colonne qu'il a reconnue comme une de celles qui recouvraient un puits dans les anciennes églises. Le puits a été en effet retrouvé sous la colonne. Il a une profondeur de 9 m. 5 avec une nappe d'eau d'une épaisseur de 2 m. 40. Une mitre conservée dans le trésor du patriarcat, et qu'on faisait remonter à S. Jean Chrysostome, provient, de l'avis de M. Lambakis, de Géorgie. A Aïvan-Séraï, le distingué archéologue a étudié un baptistère très ancien, remontant à l'époque où le baptême des enfants n'avait pas encore été in- troduit. Il a visité les mosquées de Kahrié et de Ste-Sophie, et dans celle- ci, a copié des inscriptions et pris des dessins. A Bostandjik, il a déclaré que
la construction souterraine de ce village, donnée dans les guides comme une église, était plutôt une citerne. A Maltépé, il a découvert, dans l'église de la Rédemption, des débris de l'architecture des premiers siècles du christia- nisme. Dans cette localité la religion chrétienne aurait été introduite avant que de l'être Byzance même (Stamboul, 25 octobre, 1902).
A Salonique, le prof. Lambakis a visité les monuments chrétiens de la ville. Ensuite il s'est rendu à Galatitza, où il a trouvé un matériel archéo- logique important. Toujours aux frais de la Société d'Archéologie chré- tienne d'Athènes, il a visité l'éparchie et la ville de Serrès. Dans la ville, c'est surtout la cathédrale qui a été l'objet de ses études. C'est un édifice du XII-XIII siècle. Sur un des côtés du clocher, on remarque une icone de la Sainte Vierge avec l'épithète d'ἀκαταμάχητος, épithète que le prof. Lambakis déclare n'avoir jamais rencontré auparavant.
M. Tsikopoulos, qui, pendant de longues années, s'est appliqué à l'étude des antiquités chrétiennes de Serrès, a bien voulu servir de guide au pro- fesseur d'Athènes. Il l'a accompagné dans sa visite à la cathédrale, qui, au dire de M. Lambakis, ἐκπέμπει τὸ ἄρωμα τῆς ἀρχαιότητος. Ce qu'on y ad- mire surtout c'est une croix byzantine. Celle-ci révèle l'influence de deux époques diverses. Un de ses morceaux est très ancien; l'autre remonte à une date plus récente, et sa valeur artistique est de beaucoup moindre. Les ornements sacrés forment aussi une superbe collection. Le trésor de cette église ἀποτελεῖ μίαν ἐκ τῶν πολυτιμωτέρων χριστιανολογικών συλλογών. Le Dr. Lambakis a tiré plusieurs vues photographiques de diverses par- ties de l'église, et recueilli beaucoup de notes sur ses richesses. Ses im- pressions, il les a communiquées à un rédacteur du Constantinoupolis» (19 octobre, 1902). Il faut espérer qu'il publiera un compte-rendu de son intéressante excursion dans le Δελτίον de la Société d'Archéologie chré- tienne d'Athènes, qui, à vrai dire, se fait attendre depuis 1894
(Оттискъ изъ ІХ тома, № 3 и 4 «Византійскаго Временниках. 1902 г.)
готупео Напечатано по распоряженію ИМПЕРАТОРСКОЙ Академіи Наукъ. -С.-Петербургъ, Май 1903 года.
Непремѣнный Секретарь, Академикъ Н. Дубровина.
ТИПОГРАФІЯ ИМПЕРАТОРСКОЙ АКАДЕМІН ПАУКъ. (Вас. Остр., 9 лин., № 12)
