Άγιος Αϊδανός, 31 Αυγούστου

Την στιγμή του θανάτου του ένας αθώος νεαρός βοσκός, ο μετέπειτα επίσκοπος Λίντισφαρν Κουθβέρτος, ευρισκόμενος στους λόφους πάνω από την μονή, είδε την μακαρία ψυχή του αγίου Αϊδανού να ανέρχεται στον ουρανό συνοδευόμενη από υπερκόσμιο φως. Το όραμα αυτό τον παρεκίνησε να αφιερωθεί και ο ίδιος στον Θεό ως μοναχός.

Ο Άγιος Αϊδανός του Λίντισφαρν, που πέθανε στις 31 Αυγούστου 651, ήταν Ιρλανδός μοναχός και ιεραπόστολος, γνωστός για τον προσηλυτισμό των Αγγλοσαξώνων στον Χριστιανισμό στη Νορθουμβρία. Ίδρυσε έναν καθεδρικό ναό στο νησί Λίντισφαρν, γνωστό ως Μονή Λίντισφαρν, και υπηρέτησε ως ο πρώτος του επίσκοπος. Ο Αϊδανός ταξίδευε ασταμάτητα σε όλη την ύπαιθρο, κηρύττοντας το Ευαγγέλιο τόσο στους αγγλοσαξονικούς ευγενείς όσο και στους κοινωνικά περιθωριοποιημένους, όπως τα παιδιά και τους σκλάβους.

Είναι γνωστός ως ο Απόστολος της Νορθουμβρίας και αναγνωρίζεται ως άγιος από την Καθολική Εκκλησία, την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, την Αγγλικανική Εκκλησία και άλλες χριστιανικές ομολογίες.

Η σχολαστική και λεπτομερής αναφορά του Αγίου Βέδα για τη ζωή του Αϊδανού αποτελεί τη βάση για τα περισσότερα βιογραφικά του σκίτσα, τόσο τα κλασικά όσο και τα σύγχρονα. Ο Βέδας δεν αναφέρει σχεδόν τίποτα για την πρώιμη ζωή του μοναχού, εκτός από το ότι ήταν μοναχός στο αρχαίο μοναστήρι του νησιού Ιόνα από σχετικά νεαρή ηλικία και ότι καταγόταν από την Ιρλανδία. Σύμφωνα με την καθολική παράδοση, στα πρώτα χρόνια του, ο Αϊδανός ήταν μαθητής του Αγίου Σινάν στο νησί Inis Cathaigh της Ιρλανδίας. Ο Αϊδανός ήταν γνωστός για τον αυστηρό ασκητισμό του.

Ο Αϊδανός, που πέθανε το 651, ήταν ο ιδρυτής και ο πρώτος επίσκοπος του μοναστηριού του νησιού Λίντισφαρν στην Αγγλία. Του αποδίδεται η αποκατάσταση του Χριστιανισμού στη Νορθουμβρία. Το όνομα Αϊδανός είναι η αγγλική μορφή του αρχικού ιρλανδικού ονόματος «Αϊντάν», που σημαίνει «μικρή φλόγα». Πιθανώς γεννημένος στο Κόναχτ, ο Αϊδανός ήταν αρχικά μοναχός στο μοναστήρι του νησιού Ιόνα.

Στα χρόνια πριν από την αποστολή του Αϊδανού, ο Χριστιανισμός στη Βρετανία είχε σχεδόν εξαφανιστεί λόγω της εξάπλωσης του αγγλοσαξονικού παγανισμού. Στο μοναστήρι της Ιόνας, που ιδρύθηκε από τον Κολούμπα της Ιρλανδικής Εκκλησίας, η θρησκεία βρήκε έναν από τους κύριους υποστηρικτές της στο πρόσωπο του Όσβαλντ της Νορθουμβρίας, ενός νέου ευγενούς που μεγάλωσε εκεί ως εξόριστος βασιλιάς από το 616. Αφού βαπτίστηκε Χριστιανός, ο νεαρός βασιλιάς ορκίστηκε να επαναφέρει τον Χριστιανισμό στο λαό του, και του δόθηκε η ευκαιρία το 634, όταν κέρδισε το στέμμα της Νορθουμβρίας.

Λόγω της ιστορικής του σχέσης με τη μοναστική κοινότητα της Ιόνας, ο βασιλιάς Όσβαλντ ζήτησε να σταλούν ιεραπόστολοι από αυτό το μοναστήρι, αντί από τα μοναστήρια της Νότιας Αγγλίας που υποστηρίζονταν από τη Ρώμη. Στην αρχή, του έστειλαν έναν επίσκοπο ονόματι Κόρμαν, αλλά εκείνος απέτυχε, καθώς η σκληρότητά του αποξένωσε πολλούς ανθρώπους. Επέστρεψε στην Ιόνα, λέγοντας ότι οι Νορθουμβριανοί ήταν πολύ πεισματάρηδες για να προσηλυτιστούν. Ο Αϊδανός επέκρινε τις μεθόδους του Κόρμαν και σύντομα στάλθηκε ως αντικαταστάτης του. Έγινε επίσκοπος το 635.

Συμμαχώντας με τον ευσεβή βασιλιά, ο Αϊδανός επέλεξε το νησί του Λίντισφαρν, που ήταν κοντά στο βασιλικό κάστρο του Μπάμπουργκ, ως την έδρα της επισκοπής του. Ως εμπνευσμένος ιεραπόστολος, ο Άινταν περπατούσε από το ένα χωριό στο άλλο, συζητώντας ευγενικά με τους ανθρώπους που συναντούσε και σιγά σιγά τους ενδιέφερε για τον Χριστιανισμό. Με αυτόν τον τρόπο, ακολουθούσε το πρότυπο της πρώιμης αποστολικής μεταστροφής, προσφέροντάς τους πρώτα "το γάλα της ήπιας διδασκαλίας", για να τους φέρει σταδιακά, ενώ τους τρέφει με τον Θείο Λόγο, στην κατανόηση και την πρακτική των πιο προχωρημένων αρχών.

Μέσω της υπομονετικής συζήτησης με τους ανθρώπους στο δικό τους επίπεδο (και με το ενεργό ενδιαφέρον του για τις ζωές και τις κοινότητές τους), ο Αϊδανός και οι μοναχοί του αποκατέστησαν σιγά σιγά τον Χριστιανισμό στην ύπαιθρο της Νορθούμπρια. Ο βασιλιάς Όσβαλντ, ο οποίος, μετά τα χρόνια εξορίας του, γνώριζε άπταιστα τα ιρλανδικά, συχνά έπρεπε να μεταφράζει για τον Αϊδανός και τους μοναχούς του, που στην αρχή δεν μιλούσαν αγγλικά.

Κατά τα χρόνια του ευαγγελισμού του, ο Άινταν ήταν υπεύθυνος για την κατασκευή εκκλησιών, μοναστηριών και σχολείων σε όλη τη Νορθούμπρια. Ταυτόχρονα, απέκτησε μεγάλη φήμη για τη βαθιά του φιλανθρωπία και την αφοσίωσή του στους λιγότερο τυχερούς, όπως η τάση του να παρέχει στέγη, τροφή και εκπαίδευση σε ορφανά, καθώς και να χρησιμοποιεί τις συνεισφορές για να εξαγοράζει την ελευθερία σκλάβων.

Ο Άγιος Αϊδανός συνήθιζε να περπατά παντού, τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο, πάντα με τα πόδια και ποτέ με άλογο, εκτός αν υπήρχε κάποια μεγάλη ανάγκη. Όπου κι αν πήγαινε, αν συναντούσε ανθρώπους, είτε πλούσιους είτε φτωχούς, τους προσκαλούσε, αν ήταν άπιστοι, να αγκαλιάσουν την πίστη, ενώ αν ήταν ήδη πιστοί, τους ενίσχυε στην πίστη και τους παρακινούσε με τα λόγια και τις πράξεις του να κάνουν ελεημοσύνες και καλά έργα. Η καθημερινή του ασχολία, μαζί με τους συνεργάτες του, ήταν η ανάγνωση των Γραφών και των ψαλμών, καθώς και ο διαλογισμός πάνω στις ιερές αλήθειες, όπου κι αν πήγαιναν. Αν τύχαινε σπάνια να προσκληθεί να φάει με τον βασιλιά, πήγαινε με έναν ή δύο κληρικούς και αφού έπαιρνε ένα μικρό γεύμα, έφευγε γρήγορα για να συνεχίσει την ανάγνωση ή τη γραφή. Εκείνη την εποχή, πολλοί θρησκευόμενοι άνδρες και γυναίκες, παρακινημένοι από το παράδειγμά του, υιοθέτησαν τη συνήθεια της νηστείας τις Τετάρτες και τις Παρασκευές μέχρι την ένατη ώρα, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, εκτός από τις πενήντα ημέρες μετά το Πάσχα. Ποτέ δεν έδινε χρήματα στους ισχυρούς του κόσμου, αλλά μόνο φαγητό, αν τύχαινε να τους φιλοξενήσει. Αντίθετα, ό,τι χρήματα λάμβανε από τους πλούσιους, τα διένεμε στους φτωχούς ή τα χρησιμοποιούσε για να απελευθερώσει όσους είχαν πουληθεί άδικα ως σκλάβοι. Επιπλέον, έκανε πολλούς από εκείνους που είχε απελευθερώσει μαθητές του, τους δίδαξε και αφού τους εκπαίδευσε, τους προήγαγε στην τάξη της ιεροσύνης.

Το μοναστήρι που ίδρυσε αναπτύχθηκε και συνέβαλε στην ίδρυση εκκλησιών και άλλων θρησκευτικών ιδρυμάτων σε όλη την περιοχή. Επίσης, αποτέλεσε κέντρο μάθησης και αποθήκη γνώσης, εκπαιδεύοντας πολλούς από τους νέους μαθητές του Αϊδανού για μια καριέρα στην ιεροσύνη. Αν και ο Αϊδανός ανήκε στον ιρλανδικό κλάδο του Χριστιανισμού, ο χαρακτήρας και η ενέργειά του στο ιεραποστολικό έργο του χάρισαν τον σεβασμό του Πάπα Ονώριου Α' και του Φήλιξ του Ντάνουιτς.

Όταν ο βασιλιάς Όσβαλντ πέθανε το 642, ο Αϊδανός συνέχισε να λαμβάνει υποστήριξη από τον βασιλιά Όσουιν του Ντίρα και οι δυο τους έγιναν στενοί φίλοι. Έτσι, η ιεραποστολή του μοναχού συνεχίστηκε σχεδόν αμετάβλητη μέχρι την εμφάνιση παγανιστικών εχθροτήτων το 651.

Κατά τη διάρκεια της επισκοπής του, ο εχθρικός στρατός των Μερκιανών υπό την ηγεσία του Πέντα λεηλάτησε βάναυσα τη χώρα των Νορθουμβριανών, φτάνοντας μέχρι τη βασιλική πόλη, που πήρε το όνομά της από τη βασίλισσα Μπέμπα. Μην μπορώντας να την καταλάβουν με έφοδο ή με πολιορκία, προσπάθησαν να την κάψουν, καταστρέφοντας όλα τα χωριά της περιοχής και συγκεντρώνοντας τεράστιες ποσότητες ξύλων και άλλων υλικών για να την περικυκλώσουν και να την πυρπολήσουν όταν ο άνεμος ήταν ευνοϊκός. Εκείνη την εποχή, ο σεβαστός επίσκοπος Αϊδανός κατοικούσε στο νησί Φαρν, περίπου δύο μίλια από την πόλη, όπου συνήθιζε να αποσύρεται για να προσεύχεται μόνος και σιωπηλός. Όταν είδε τις φλόγες και τον καπνό να σηκώνονται πάνω από τα τείχη της πόλης, λέγεται ότι ύψωσε τα μάτια και τα χέρια του στον ουρανό και έκλαψε: "Κύριε, δες πόσο μεγάλο κακό κάνει ο Πέντα!" Με το που εκστόμισε αυτές τις λέξεις, ο άνεμος άλλαξε κατεύθυνση και έστρεψε τις φλόγες πάνω σε εκείνους που τις είχαν ανάψει, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν μερικοί και να τρομάξουν όλοι, αναγκάζοντάς τους να εγκαταλείψουν την προσπάθεια κατά της πόλης, την οποία αντιλήφθηκαν ότι προστατευόταν από το χέρι του Θεού.

Μετά τον θάνατό του, το σώμα του Αϊδανού θάφτηκε στο Λίντισφαρν, κάτω από το αβαείο που βοήθησε να ιδρυθεί. Αν και η δημοτικότητά του μειώθηκε τα επόμενα χρόνια, τον 11ο αιώνα οι μοναχοί του Γκλάστονμπερι απέκτησαν υποτιθέμενα λείψανα του Αϊδανού, και με την επιρροή τους η γιορτή του Αϊδανού εμφανίζεται στα πρώτα ημερολόγια του Ουέσεξ, τα οποία παρέχουν τα κύρια στοιχεία για τη λατρεία του μετά την εποχή του Βέδα.

Ο τάφος του Αγίου Αϊδανού βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Αϊδανού, στο Μπάμπρο.

Η γιορτή του τιμάται την επέτειο του θανάτου του, στις 31 Αυγούστου. Λόγω της ιρλανδικής καταγωγής του, του σκωτσέζικου μοναχισμού του και της αποστολής του προς τους Άγγλους, ο Αϊδανός έχει προταθεί ως πιθανός προστάτης άγιος για ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Αϊδανός τιμάται στην Εκκλησία της Αγγλίας και στην Επισκοπική Εκκλησία στις 31 Αυγούστου. Το Κολέγιο του Αγίου Αϊδανού στο Πανεπιστήμιο του Ντάραμ πήρε το όνομά του προς τιμήν του.