Άγιος Λούππος, 23 Αυγούστου
Ὑπῆρχε Λοῦππος δοῦλος, ἐκ δὲ τοῦ ξίφους
Ἐλεύθερος προσῆλθε τῷ Χριστῷ φίλος.
Εἰκάδι ἐν τριτάτῃ πέφνε Λοῦππον φασγάνου ἀκμή.
Ο Άγιος Λούπος από τη Νόβα (Sfântul Lup στα ρουμανικά) είναι Δάκος ή Ρωμαίος Άγιος που ήταν για ένα διάστημα υπηρέτης του Αγίου Δημητρίου από τη Θεσσαλονίκη. Εορτάζει στις 23 Αυγούστου
Στον Παρισινό Κώδικα 1617 αναγράφεται ότι, ο μάρτυρας αυτός ομολόγησε με θάρρος τον Χριστό μπροστά στον ειδωλολάτρη άρχοντα, ο όποιος με διάφορες κολακείες προσπάθησε να τον πείσει να θυσιάσει στα είδωλα. Αλλά επειδή δεν τα κατάφερε τον βασάνισε με τον πιο φρικιαστικό τρόπο και στο τέλος τον αποκεφάλισε.
Ο Λούπος ζούσε στο Novae, ένα ρωμαϊκό φρούριο στην κοιλάδα του Δούναβη, σήμερα τη βουλγαρική πόλη Svishtov. Ο Λούπος έζησε στα τέλη του 3ου αιώνα και στις αρχές του 4ου αιώνα. Ήταν σύγχρονος με τους Ρωμαίους χριστιανούς μάρτυρες Μοντάνου και Αναστασίας από το Σίρμιο.
Ο Λούπος ήταν πιστός υπηρέτης του μάρτυρα Δημητρίου της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου). Ήταν παρών στο θάνατο του κυρίου του, και μούσκεψε τα ρούχα του με το αίμα του και πήρε ένα δαχτυλίδι από το χέρι του. Με αυτά τα αντικείμενα ο Άγιος Λούπος έκανε πολλά θαύματα στη Θεσσαλονίκη. Επιτέθηκε σε ειδωλολατρικά είδωλα, για τα οποία υπέστη διωγμό από τους ειδωλολάτρες, αλλά διατηρήθηκε αλώβητος. Ο Άγιος Λούπος παραδόθηκε οικειοθελώς στα χέρια των βασανιστών και με εντολή του αυτοκράτορα Γαλέριου αποκεφαλίστηκε με ξίφος στις 23 Αυγούστου, λίγο μετά τον θάνατο του Αγίου Δημητρίου (πιθανότατα το 307).
Το παλιό φρούριο της λεγεώνας Novae μετατράπηκε σε ρωμαιοβυζαντινή πόλη τον 5ο – 6ο αιώνα. Τα ερείπια του συγκροτήματος του Επισκόπου ανάγονται σε εκείνη την εποχή. Τα ερείπια αποτελούνται από μια μεγάλη βασιλική, κατοικίες με εντυπωσιακά λουτρά και ένα μεγάλο κτίριο, το οποίο προοριζόταν για την υποδοχή των προσκυνητών στον τοπικό μάρτυρα Άγιο Λούπο. Δυτικά από την είσοδο της βασιλικής βρέθηκε ένα εντυπωσιακό με την αρχιτεκτονική του βαπτιστήριο.
Ο Πέτρος, ο αδερφός του αυτοκράτορα Μαυρίκιου (582-602) πέρασε με τον στρατό του από τις Νόβες στα τέλη του 6ου αιώνα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στα δακικά εδάφη. Ένα χρονικό περιέγραφε την επίσκεψη του Πέτρου και τους εορτασμούς της ημέρας του Αγίου Λούπου στη Νόβα.
Ο Frederick George Holweck λέει ότι "η ιστορία του συνδέεται με το Novae, αλλά όχι με τον Δημήτριο, ούτε με τη Θεσσαλονίκη
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Τὴν ὡραιότητα.
Τὴν ἀπροσμάχητον, τοῦ Λόγου δύναμιν, Λοῦππε μακάριε, περιζωσάμενος, κατεπολέμησας στερρῶς, τὸν ἄρχοντα τῆς κακίας, σὺ γὰρ ὑπερέλαμψας, ἐν ἀγώσιν ἀθλήσεως, ὅθεν καὶ ἀπέλαβες, τὸ βραβεῖον τῶν ἄθλων σου, πρεσβεύων ἐκτενῶς ἀθλοφόρε, διδόναι ἠμὶν πταισμάτων λύσιν.