Eληξε η προθεσμία για τους Σερραίους που επιθυμούσαν να υποβάλλουν υποψηφιότητα για συμμετοχή στο Λαϊκό Δικαστήριο, 27 Σεπτεμβρίου 1944
Φωτό αρχείου: Λαϊκό Δικαστήριο 1944
Στις 27 Σεπτεμβρίου 1944, ημέρα Τετάρτη, στις 5 μ.μ., έληξε η προθεσμία για τους Σερραίους που επιθυμούσαν να υποβάλλουν υποψηφιότητα για συμμετοχή στο Λαϊκό Δικαστήριο, έναν νέο θεσμό που καθιέρωσε το ΕΑΜ. Δικαίωμα συμμετοχής είχε κάθε άνδρας και γυναίκα που είχε συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του.
Στη σχετική προκήρυξη, με την οποία ανακοινώνονταν εκτός των άλλων πως όσοι επιθυμούσαν να βάλουν υποψηφιότητα θα έπρεπε να υποβάλουν την ανάλογη αίτηση «στην εφορευτική επιτροπή των εκλογών, στα γραφεία της Δημαρχίας.
Η σχετική προκήρυξη
«…Γι’ αυτό σύσσωμοι οι ψηφοφόροι, με γέλια και χαρές, για το μεγάλο γεγονός της λαϊκής λευτεριάς, στις κάλπες. Όλοι όσοι θεωρούν τον εαυτόν τους ικανό να προσφέρουν υπηρεσία στην πόλη και να εκδικάσουν τους εγκληματίες πολέμου, ας υποβάλλουν υποψηφιότητα για τ’ ανωτέρω αξιώματα… Η εκλογή των ικανών και αρίστων, στους οποίους θα εμπιστευθούμε τη διαχείριση των κοινών μας προβλημάτων ας δείξουμε ότι δεν είναι πράξις αργόσχολος, αλλά ύψιστο συνειδητό καθήκον προς το συμφέρον της ολότητος και την ευτυχίαν της κοινωνίας μέσα στην οποίαν ευημερεί το άτομον… Τονίζομεν ακόμα μια φορά -κατέληγε η προκήρυξη- ότι η 29η Σεπτεμβρίου θα θεωρηθή ως ημέρα εορτάσιμος και επομένως όλα τα μαγαζιά και όλες οι επιχειρήσεις θα αργήσουν για την εκπλήρωση του υψηλού καθήκοντος της εκλογής των αρχόντων μας…».
Μία από τις πιο δημοφιλείς μεταρρυθμίσεις του ΕΑΜ αφορούσε τα λαϊκά δικαστήρια. Τρεις τύποι δικαστηρίων εισήχθησαν στην Ελεύθερη Ελλάδα: ένα λαϊκό δικαστήριο το οποίο εκλέγονταν σε κάθε κοινότητα και δήμο, ένα αναθεωρητικό δικαστήριο το οποίο ασχολούνταν με τις υποθέσεις των εφέσεων και ένα ανώτερο δικαστήριο για τις εφέσεις από τα αναθεωρητικά δικαστήρια. Σε όλα τα δικαστήρια οι διαδικασίες ήταν ανοιχτές στο ακροατήριο και χωρίς νομικά έξοδα. Όλοι οι εκπαιδευμένοι δικηγόροι εξαιρούνταν. Οι δικηγόροι αντικαταστάθηκαν από «ηλικιωμένους ανθρώπους που ήταν σοφοί, είχαν μεγάλη εμπειρία και είχαν καλές σχέσεις με όλους στο χωριό. Μερικές φορές το ΕΑΜ επέλεγε κάποιους ανθρώπους που είχαν δώσει το καλό παράδειγμα σε όλους»
Με την Εγκύκλιο 1 «Προς όλα τα όργανα Τοπικής Αυτοδιοίκησης» η Γραμματεία Εσωτερικών της ΠΕΕΑ ανακοίνωνε τους σκοπούς της για το θεσμό περιγράφοντας την αυτοδιοίκηση ως «θεμέλιο της αυριανής μεταπολεμικής αναδημιουργίας», που έπρεπε από τώρα να φροντίσει τις ανάγκες του λαού της Ελεύθερης Ελλάδας που τόσο επιβαρυνόταν από τις ανάγκες του πολέμου. Σε αυτό το πλαίσιο, συστηματοποιήθηκαν οι προηγούμενοι κώδικες τοπικής αυτοδιοίκησης και επικυρώθηκε η ισχύς των διατάξεων για τη λαϊκή αυτοδιοίκηση και δικαιοσύνη. Κάθε κοινότητα, δήμος, επαρχία και νομός διοικούνταν από συμβούλια τα οποία επικουρούνταν στο έργο τους από λαϊκές επιτροπές (λαϊκής ασφάλειας, σχολική, εκκλησιαστική, κοινωνικής πρόνοιας, επισιτισμού και εξελεγκτική). Σε κάθε κοινότητα και δήμο λειτουργούσε λαϊκό δικαστήριο και σε κάθε έδρα παλιού ειρηνοδικείου αναθεωρητικό δικαστήριο. Επιπρόσθετα διορίζονταν ένας διοικητικός αντιπρόσωπος σε κάθε επαρχία, με αρμοδιότητα την «καθοδήγηση και παρακολούθηση των οργάνων της αυτοδιοίκησης».
