Έκθεση του Μητροπολίτη Δράμας προς τον Πατριάρχη Ιωακείμ Γ' για τον Μακεδονικό Αγώνα, 10 Οκτωβρίου 1906
Ο Άγιος Χρυσόστομος με επιφανείς πολίτες της Δράμας κατά τα τελευταία έτη της θητείας του στη Μητρόπολη
Στις 10 Οκτωβρίου 1906, ο Μητροπολίτης Δράμας, αργότερα Σμύρνης, και εθνομάρτυρας Χρυσόστομος Καλαφάτης, υπέβαλε μια έκθεση στον Πατριάρχη Ιωακείμ Γ' για τον Μακεδονικό Αγώνα. Σε αυτή την έκθεση ανέφερε μια απόπειρα βουλγαρικής βίας που στόχευε στην καταστροφή σπιτιών επιφανών προκρίτων στην Αλιστράτη, καθώς και του οικοτροφείου που φιλοξενούσε περισσότερα από σαράντα ορφανά παιδιά, των οποίων οι γονείς, αφοσιωμένοι υποστηρικτές της Ορθοδοξίας, είχαν δολοφονηθεί από το βουλγαρικό κομιτάτο.
«...εγένετο απόπειραν τερατώδους βουλγαρικού ανοσιουργήματος που απέβλεπε εις την τέφραν μετατροπήν οικιών εξεχόντων προκρίτων της κωμοπόλεως (Αλιστράτη) και κυρίως του οικοτροφείου, περιλαμβάνοντος υπερτεσσαράκοντα ορφανά τέκνα, ων οι γονείς στύλοι ποτέ της ορθοδοξίας ακλόνητοι εδολοφονήθησαν υπό του επαράτου Βουλγαρικού κομιτάτου».
Κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνος, ο καπετάν Άγρας αναλαμβάνει την αρχηγία στον Βάλτο. Είχε σταλεί στην Αθήνα για να σχηματίσει σώμα ευζώνων που προοριζόταν για δράση στην περιοχή του Βερμίου, αλλά έλαβε διαταγή πρώτα να «μάθει τη λίμνη», να εκπαιδεύσει τους άντρες του εκεί, και να τη χρησιμοποιήσει ως βάση και καταφύγιο. Είχε, επίσης, διαταγή να μεταφέρει το αρχηγείο της περιοχής Νάουσας- Έδεσσας στη λίμνη, αλλά δεν επρόκειτο να δράσει εκεί· η λίμνη θα αποτελούσε το ορμητήριο και όχι το χώρο της δράσης του. Ο Άγρας συνάντησε τον Μανιάτη οπλαρχηγό Παπατζανετέα και έπειτα πήγε στις 10/23 Οκτωβρίου μαζί του στο καλύβι της Τερχόβιστας στη νότια πλευρά της δυτικής γωνίας της λίμνης. Εκεί ο Άγρας έμαθε τα μυστικά του Βάλτου και συνάντησε τους αναρίθμητους τοπικούς πράκτορες.
