Ήταν η τοποθεσία της Δεύτερης Συνόδου της Νίκαιας το 787, η οποία ασχολήθηκε με την Εικονομαχία.
Άποψη της Αγίας Σοφίας, το 2012.
Ιστορία
Η πρώτη εκκλησία που χτίστηκε στο συγκεκριμένο σημείο κατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα. Η εκκλησία ξαναχτίστηκε αργότερα υπό την προστασία του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄ στα μέσα του 6ου αιώνα. Το 787 φιλοξένησε τη Δεύτερη Σύνοδο της Νίκαιας, η οποία επίσημα τερμάτισε την πρώτη περίοδο της Βυζαντινής Εικονομαχίας. Η εκκλησία της εποχής του Ιουστινιανού καταστράφηκε από σεισμό τον 11ο αιώνα και η σημερινή δομή οικοδομήθηκε γύρω στο 1065 πάνω στα ερείπια της παλαιότερης.
Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας μετατράπηκε σε τζαμί της Ορχάν μετά την πτώση της Νίκαιας στους Οθωμανούς Τούρκους υπό τον Ορχάν Γκαζί το 1331. Συνεχισε να λειτουργεί ως τζαμί μέχρι το 1935, όταν χαρακτηρίστηκε ως μουσείο υπό το καθεστώς του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ. Το Νοέμβριο του 2011, επαναλειτούργησε ξανά ως τζαμί.
Η Αγία Σοφία της Νίκαιας (Ιζνίκ) το 1962 (φωτογραφία του Πάολο Μόντι).
Αρχιτεκτονική
Η σημερινή βασιλική δομή, μεγάλο μέρος της οποίας χρονολογείται στην ανακατασκευή του 1065, αποτελείται από έναν κεντρικό ναό με δύο πλευρικές πτέρυγες.
Πριν από την ανακαίνισή της υπό τους Οθωμανούς, η εκκλησία είχε δύο σειρές τριπλών αψίδων σε κίονες που στήριζαν έναν τοίχο με πέντε παράθυρα. Μετά τη μετατροπή του κτιρίου σε τζαμί τον 14ο αιώνα, υπ ανακαινίσεις που περιλάμβαναν την προσθήκη ενός μιχράμπ. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς τον 16ο αιώνα, η εκκλησία αποκαταστάθηκε μετά από μια καταστροφική πυρκαγιά και κατασκευάστηκε ένα μιναρές. Ο αρχιτέκτονας Μιμάρ Σινάν επίσης ανατέθηκε γύρω από αυτή την περίοδο να σχεδιάσει διακοσμήσεις για να κοσμήσουν τους τοίχους του τζαμιού.
Αγιογραφία στο Ναό της Αγίας Σοφίας στη Νίκαια
Η αποκατάσταση (ή η ανακατασκευή) μιας τέτοιας ιστορικής εκκλησίας ώστε να μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί ως τζαμί ήταν - και παραμένει - πολύ αμφιλεγόμενη. Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 2007 και 2011.
(σημερινό Ιζνίκ, στα Τουρκικά İznik), ήταν πόλη στην ιστορική περιοχή της αρχαίας Βιθυνίας, στη βορειοδυτική Μικρά Ασία που σήμερα ανήκει στην Τουρκία.
Η Νίκαια είναι γνωστή για τα φημισμένα κεραμικά προϊόντα της. Από τον 14ο αιώνα ώς τις αρχές του 20ού
Προς το τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου,οι πόλεμοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η σφαγή των Αρμενίων και αργότερα - κατά τη μικρασιατική εκστρατεία - η σφαγή των Ελλήνων της πόλης, συντέλεσαν στην παρακμή της . Επιπλέον πραγματοποιήθηκαν σημαντικές καταστροφές στα μνημεία της πόλης και από τις δύο πλευρές. Σήμερα η Νίκαια είναι ένα μικρό αστικό κέντρο 20.000 κατοίκων, στο οποίο σώζονται τα τείχη, οι ρωμαϊκοί και βυζαντινοί προμαχώνες, περιμέτρου 4,5 χιλιομέτρων, καθώς και ο Ναός της Αγίας Σοφίας, που από το 2012 λειτουργεί ως μουσουλμανικό τέμενος.
Η Δεύτερη Σύνοδος της Νικαίας: Ιστορία και Σημασία
Η Δεύτερη Σύνοδος της Νικαίας, γνωστή και ως Έβδομη Οικουμενική Σύνοδος, πραγματοποιήθηκε από τις 24 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 13 Οκτωβρίου του 787 στη Νίκαια της Βιθυνίας, υπό την αιγίδα του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΣΤ΄ και της μητέρας του, Ειρήνης την Αθηναία. Αυτή η σύνοδος αναγνωρίζεται ως η τελευταία από τις πρώτες επτά Οικουμενικές Συνόδους από την Ορθόδοξη και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, καθώς και από την Παλαιοκαθολική Εκκλησία, ενώ οι απόψεις των Προτεσταντών ποικίλλουν.
Ιστορικό Υπόβαθρο
Η σύνοδος αυτή είχε ως κύριο στόχο την αποκατάσταση των εικόνων, καθώς και την καταδίκη της Εικονομαχίας, η οποία είχε ξεσπάσει υπό την επιρροή του Αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄. Από το 754, οι εικονομαχικές απόψεις είχαν επιβληθεί, ιδιαίτερα μετά τη Σύνοδο της Ιέρειας, η οποία συγκλήθηκε από τον Κωνσταντίνο Ε΄ το 754 και επιβεβαίωσε την κατάργηση των εικόνων.
Η Σύνοδος της Ιέρειας
Η Σύνοδος της Ιέρειας το 754 είχε λάβει σοβαρές αποφάσεις εναντίον των εικόνων, καθορίζοντας ότι οποιαδήποτε εικόνα που δημιουργούνταν από κακή τέχνη ήταν απόβλητη από τις εκκλησίες. Οι αποφάσεις της ήταν σφοδρές και χωρίς την παρουσία εκπροσώπων από την Ρώμη ή τις Πατριαρχίες της Ανατολής, γεγονός που τις καθιστούσε αμφισβητούμενες.
Η Ανάγκη για Νέα Σύνοδο
Μετά την πτώση των εικονομαχικών συνθηκών και την επιστροφή της Ειρήνης στην εξουσία, οι υποστηρικτές των εικόνων (εικονοφίλοι) άρχισαν να προχωρούν σε δράσεις για την αναστήλωση των εικόνων. Η Ειρήνη αποφάσισε τη σύγκληση μιας νέας Οικουμενικής Συνόδου, η οποία θα μπορούσε να ανατρέψει τις αποφάσεις της Ιέρειας.
Οι Διεργασίες της Σύνοδου της Νικαίας
Η Σύνοδος της Νικαίας συγκλήθηκε το 787 με την παρουσία περίπου 350 επισκόπων και μοναχών, συμπεριλαμβανομένων και αντιπροσώπων του Πάπα. Στην αρχή των συνεδριάσεων, οι εικονομάχοι προσπάθησαν να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα της σύγκλησης, αλλά οι εικονοφίλοι κατόρθωσαν να επαναφέρουν τη συζήτηση στο θέμα των εικόνων.
Κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων, αναγνώσθηκαν χωρία από τη Βίβλο και από τους Πατέρες της Εκκλησίας που υποστήριζαν την προσκύνηση των εικόνων. Τελικά, οι αποφάσεις της συνόδου αναγνώρισαν την τιμή που απονέμεται στις εικόνες, αλλά διευκρίνισαν ότι αυτή η τιμή δεν ισοδυναμούσε με λατρεία, η οποία έπρεπε να αποδίδεται μόνο στον Θεό.
Μετά την Σύνοδο
Οι αποφάσεις της Δεύτερης Συνόδου της Νικαίας καθόρισαν τη στάση της Εκκλησίας σχετικά με τις εικόνες και επιβεβαίωσαν τη σημασία τους στη λατρεία. Ωστόσο, οι πολιτικές αναταραχές και οι διαμάχες δεν σταμάτησαν εκεί. Ο εικονομάχος αυτοκράτορας Λέων Ε΄ προσπάθησε το 815 να επαναφέρει τις εικονομαχικές αποφάσεις με νέα σύνοδο.
Η κατάσταση αυτή μετατράπηκε ξανά μετά τον θάνατο του Θεόφιλου, όταν η χήρα του, Θεοδώρα, συγκάλεσε άλλη σύνοδο εικονόφιλων, αποκαθιστώντας τις εικόνες και την κύρωση της Δεύτερης Συνόδου της Νικαίας.
