Ο Νατάλης Εμμ. Πέτροβιτς γεννήθηκε το 1899 στις Σέρρες, μέλος μιας παλιάς αρχοντικής οικογένειας που είχε δεσμούς συγγένειας με τους Χρηστομάνους από το Μελένικο. Έλαβε κλασική ελληνική παιδεία, αποφοιτώντας από το Γυμνάσιο Σερρών. Ταυτόχρονα, παρακολούθησε τη Σχολή Alliance Israélite Universelle των Σερρών, μαθαίνοντας άριστα τη γαλλική γλώσσα. Με την επιστροφή του από την αιχμαλωσία του 1917-1919, συνέχισε τις σπουδές του στην Deutsche Schule Αθηνών και στην Εμπορική Σχολή Παλλάδιο Αθηνών.
1960 - Μπροστά στο παλιό υποκατάστημα Βάθης, επί της Αριστοτέλους, στην εκβολή της οδού Σολωμού με όλο το προσωπικό, πριν μεταφερθεί το υποκατάστημα στο ισόγειο της πολυκατοικίας Γ΄Σεπτεμβρίου και Μάρνη. Ο Διευθυντής Ν. Πέτροβιτς στη δεύτερη σειρά, στα σκαλάκια, πρώτος από δεξιά.
Εξαιρετικά καταρτισμένος, άρχισε την καριέρα του στην Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, όπου έφτασε σε ηγετικές θέσεις. Ήταν ιδρυτής και για πολλά χρόνια διευθυντής των κεντρικών υποκαταστημάτων της τράπεζας στις περιοχές Βάθης και πλατείας Καραϊσκάκη στην Αθήνα.
1964. Εγκαίνια νέου υποκαταστήματος της Εμπορικής Τραπέζης στην Πλατεία Καραϊσκάκη. Ομιλία του Διευθυντή Νατάλη Πέτροβιτς. Αριστερά ο τότε Διοικητής της Εμπορικής Στρατής Ανδρεάδης.
1964. Εγκαινια του νέου υποκαταστήματος της Εμπορικής Τραπέζης στην Πλατεία Καραϊσκάκη. Συγχαρητήρια από τον τότε Διοικητή Στρατή Ανδρεάδη στον Διευθυντή του υποκαταστήματος Νατάλη Πέτροβιτς
Μετά τη συνταξιοδότησή του, αφιερώθηκε πλήρως στη συλλογή και συγγραφή ιστορικών, λαογραφικών και λογοτεχνικών κειμένων, ικανοποιώντας τις πνευματικές του αγάπες.
Από τα νεανικά του χρόνια και παρά τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, ο Πέτροβιτς είχε έντονο ενδιαφέρον για την ιστορία και τις παραδόσεις, και έγινε μέλος της Εταιρίας Βυζαντινών Σπουδών και της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρίας στην Αθήνα. Επικεντρώθηκε στην έρευνα και μελέτη των πολιτιστικών θησαυρών της γενέτειράς του, συγγράφοντας κείμενα ιστορικού, λαογραφικού, γλωσσολογικού και τοπωνυμικού περιεχομένου.
Το Έργο του: Όταν γίνεται λόγος για τη λαογραφία των Σερρών και τις σχετικές ιστορικές και λαογραφικές έρευνες, το όνομα του Νατάλη Πέτροβιτς ξεχωρίζει αμέσως. Καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του, και για σαράντα και πλέον χρόνια, αφιέρωσε τον εαυτό του στην έρευνα, τη μελέτη, και τη συγγραφή, διασώζοντας πολύτιμο υλικό από τα ήθη, τα έθιμα, και τη γλώσσα της περιοχής του, κληρονομιά που κινδύνευε να χαθεί λόγω του χρόνου.
Αν και δεν ήταν επιστήμονας ή επαγγελματίας με ειδική κατάρτιση, ο Πέτροβιτς διακρινόταν για το πάθος και την αφοσίωσή του. Η ιδιότητά του ως ερασιτέχνη ερευνητή και ιστοριογράφου αποτέλεσε τίτλο τιμής, αναγνωρίζοντας πως άτομα σαν κι αυτόν διατηρούν ζωντανή τη λαογραφική και πολιτιστική παράδοση. Ο Νατάλης Πέτροβιτς άφησε πίσω του έργο σπουδαίο και πολυετές, και αποτέλεσε πρότυπο για όσους αγαπούν την παράδοση και την τοπική ιστορία.
Εκτός από λαογράφος και ιστορικός μελετητής, ο Πέτροβιτς ήταν και λογοτέχνης, χαρισματικός στην ποιητική έκφραση. Τα ποιήματά του, όπως και τα υπόλοιπα λογοτεχνικά του κείμενα, μαρτυρούν την ευαισθησία και το ταλέντο του στον γραπτό λόγο. Μεταξύ των έργων του, έχει εκδώσει βιβλία, ενώ πολλές από τις μελέτες του δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά των Σερρών και της Αθήνας.
Ακολουθούν τα βιβλία που εξέδωσε:
ΜΕΛΛΕΤΑΙ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΕΡΡΩΝ (1953, ανάτυπο από τον πρώτο τόμο των «Σερραϊκών Χρονικών»): Το έργο αυτό είναι χωρισμένο σε δύο τμήματα. Στο πρώτο, ο συγγραφέας αναφέρεται στην ολοκληρωτική καταστροφή των Σερρών το 1206 από τον Βούλγαρο Ιωαννίτση, προσφέροντας πλήρη αναφορά με αποδεικτικά στοιχεία της εποχής. Αντίθετα από άλλους ιστορικούς, ο Ν. Π. σκιαγραφεί με λεπτομέρεια την καταστροφή και την ιστορική σημασία της. Για αυτή του την έρευνα, έλαβε εγκωμιαστικά σχόλια από διακεκριμένους καθηγητές της Βυζαντινής Ιστορίας της Σορβόννης και του Παρισιού, όπως οι GUILLAND και PAULLEMERLE. Στο δεύτερο τμήμα, παρατίθενται λαογραφικά στοιχεία και πλούτο πολιτιστικών πληροφοριών, περιλαμβάνοντας τις παραδόσεις και την αρχιτεκτονική των Σερρών, καθώς και την κοινωνική και μουσική ζωή της περιοχής κατά την Τουρκοκρατία.
ΣΕΡΡΑΪΚΑ ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ (1957, ανάτυπο από τον δεύτερο τόμο των «Σερραϊκών Χρονικών»): Στο βιβλίο αυτό, ο Ν. Π. εξετάζει διάφορα θέματα, όπως η αρχαία Δράβησκος και η συνοικία Βαρόσι. Παρέχει πληροφορίες για τη διάλεκτο των Σερρών, τις παραδόσεις κατά την Αποκριά και τη Μεγάλη Εβδομάδα, καθώς και για τα τοπικά έθιμα. Η μελέτη του περιλαμβάνει επίσης στοιχεία για τους βίαιους εξισλαμισμούς και τη μουσική παράδοση της εποχής, αναλύοντας την επίδραση της Τουρκικής και Ευρωπαϊκής μουσικής. Για τις έρευνές του αυτές, απέσπασε έπαινο από τον Φαίδωνα Κουκουλέ.
ΑΜΦΙΠΟΛΙΣ Η ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ ΠΡΩΤΗ (1959, ανάτυπο από τον τρίτο τόμο των «Σερραϊκών Χρονικών»): Το έργο αυτό εστιάζει στη συμβολή των Σερρών στον Μακεδονικό Αγώνα, αναλύοντας την αρχαία πόλη Αμφίπολη και τον περίφημο Λέοντα της. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται και φωτογραφίες από αρχαιολογικά ευρήματα της περιοχής.
ΔΙΑΛΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ (1961, ανάτυπο του Δ' τόμου των «Σερραϊκών Χρονικών»): Αυτή η γλωσσολογική μελέτη περιλαμβάνει εκτενή στοιχεία για τη Σερραϊκή διάλεκτο, με αναφορά σε λέξεις και φράσεις, καθώς και στοιχεία για τις γλωσσικές επιρροές που έχει δεχτεί. Ο Ν. Π. σχολιάζει την απουσία ενδιαφέροντος από άλλους λογίους για την ιδιαίτερη διάλεκτο, προσδιορίζοντας τα αίτια αυτής της αδιαφορίας. Στο τέλος του έργου του, δημοσιεύει νεκρολογίες για δύο εξέχοντες Σερραίους, τον Βασ. Σιμωνίδη και την Ειρ. Λασκαρίδου.
Μέσω αυτών των τεσσάρων έργων, ο Ν. Π. προσφέρει έναν ανεκτίμητο ιστορικο-λαογραφικό πλούτο στην πατρίδα του, τις Σέρρες, και κατέχει αναγνωρίσιμη θέση ανάμεσα στους σημαντικούς ιστορικούς και λαογράφους.
Η πνευματική του δραστηριότητα δεν περιορίζεται μόνο στα βιβλία του. Ως Γενικός Γραμματέας και μέλος της «Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Σερρών-Μελενίκου», συνεργάζεται στενά με άλλους πνευματικούς παράγοντες, συμβάλλοντας στην αναβάθμιση της πνευματικής φήμης της Εταιρείας, η οποία τιμήθηκε με έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών το 1966, αναγνωρίζοντας την προσφορά των πρωτεργατών της, συμπεριλαμβανομένου και του Ν. Π.
.jpg)