Η πόλη του Μπρόντμπι στη Δανία και το κίνημα της κηπούπολης
Η πόλη του Μπρόντμπι (Brøndby) βρίσκεται δυτικά της Κοπεγχάγης, στη Δανία. Είναι μέρος της περιοχής της πρωτεύουσας και ανήκει στον Δήμο Μπρόντμπι. Η πόλη είναι γνωστή για τις κατοικίες της, τα πάρκα της, και κυρίως ως η έδρα της Μπρόντμπι ΙΦ, μίας από τις πιο διάσημες ποδοσφαιρικές ομάδες της Δανίας.
Συνδυάζει την αστική και προαστιακή ζωή με εύκολη πρόσβαση στο κέντρο της Κοπεγχάγης. Επιπλέον, η πόλη προσφέρει ποικίλες πολιτιστικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, αθλητικές εγκαταστάσεις, εμπορικά κέντρα, καθώς και εξωτερικούς χώρους όπως το πάρκο Brøndby Strand και ο κοντινός κόλπος Køge.
Το Μπρόντμπι είναι γνωστό για τον πράσινο αστικό σχεδιασμό του, με μεγάλο αριθμό πάρκων και χώρων πρασίνου που ενισχύουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων του. Οι κήποι και τα πάρκα της πόλης είναι σχεδιασμένα με τρόπο που συνδυάζει την αστική ανάπτυξη με τη φύση, προσφέροντας χώρους αναψυχής και χαλάρωσης.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής είναι οι κήποι γύρω από τις κατοικίες, καθώς πολλές από τις γειτονιές του Μπρόντμπι διαθέτουν μεγάλες αυλές και πράσινες ζώνες. Ειδικά στην περιοχή Brøndby Strand, οι κήποι σχεδιάστηκαν για να ενσωματώνουν τη φύση στον αστικό ιστό, με μεγάλες εκτάσεις πρασίνου, παιδικές χαρές και μονοπάτια πεζοπορίας.
Η πόλη έχει επίσης προωθήσει φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές στον σχεδιασμό των δημόσιων χώρων, με τη χρήση βιώσιμων υλικών και την ανάπτυξη φυσικών τοπίων που προάγουν την οικολογική ισορροπία.
Το κίνημα της κηπούπολης ήταν ένα αστικό σχέδιο του 20ού αιώνα, που προωθούσε την ανάπτυξη δορυφορικών κοινοτήτων γύρω από την κεντρική πόλη και διαχωριζόταν με πράσινες ζώνες. Αυτές οι κηπούπολεις θα περιείχαν αναλογικές περιοχές κατοικιών, βιομηχανίας και γεωργίας. Ο Ebenezer Howard πρότεινε για πρώτη φορά αυτή την ιδέα το 1898, ως έναν τρόπο να συγκεντρωθούν τα κύρια πλεονεκτήματα της υπαίθρου και της πόλης, αποφεύγοντας τα μειονεκτήματα και των δύο. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι Letchworth, Brentham Garden Suburb και Welwyn Garden City χτίστηκαν στο Λονδίνο ή κοντά σε αυτό, σύμφωνα με το σχέδιο του Howard, και πολλές άλλες κηπούπολεις που εμπνεύστηκαν από το μοντέλο του κατασκευάστηκαν σε όλο τον κόσμο.
Σύλληψη
Ο Howard εμπνεύστηκε από το ουτοπικό μυθιστόρημα "Looking Backward" του Edward Bellamy, και το έργο "Progress and Poverty" του Henry George. Το 1898 δημοσίευσε το βιβλίο "To-morrow: a Peaceful Path to Real Reform" (που επανεκδόθηκε το 1902 ως "Garden Cities of To-morrow"). Η ιδανική κηπούπολη του θα φιλοξενούσε 32.000 ανθρώπους σε μια έκταση 9.000 στρεμμάτων. Τα διαγράμματα του Howard παρουσίαζαν αυτή την πόλη σε ομόκεντρο μοτίβο με ανοιχτούς χώρους, δημόσια πάρκα και έξι ακτινωτούς λεωφόρους πλάτους 37 μέτρων, που εκτείνονταν από το κέντρο. Παρόλο που έκανε σαφές ότι ο πραγματικός σχεδιασμός θα έπρεπε να ανατεθεί σε ειδικούς, η κηπούπολη θα ήταν αυτάρκης, και όταν έφτανε στον πλήρη πληθυσμό της, θα αναπτυσσόταν μία νέα κοντινή πόλη. Ο Howard οραματίστηκε μια ομάδα από κηπούπολεις ως δορυφόρους μιας κεντρικής πόλης με 58.000 κατοίκους, συνδεδεμένες με οδικούς και σιδηροδρομικούς άξονες.
Το "To-morrow: A Peaceful Path to Real Reform" του Howard πούλησε αρκετά αντίτυπα ώστε να δικαιολογήσει μια δεύτερη έκδοση με τίτλο "Garden Cities of To-morrow". Η επιτυχία του βιβλίου του έδωσε την υποστήριξη που χρειαζόταν για να επιδιώξει να πραγματοποιήσει το όραμά του. Ο Howard πίστευε ότι όλοι συμφωνούσαν ότι η υπερπλήρωση και η υποβάθμιση των πόλεων ήταν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της εποχής τους. Αναφέρει αρκετούς σεβαστούς στοχαστές και την περιφρόνησή τους για τις πόλεις. Η ιδέα του για τις κηπούπολεις συνδύαζε την πόλη με την ύπαιθρο για να παρέχει στην εργατική τάξη μια εναλλακτική λύση από τη ζωή στις φάρμες ή στις "υπερπλήρεις και ανθυγιεινές πόλεις."
Πρώτες εξελίξεις
Για να χτίσει μια κηπούπολη, ο Howard χρειαζόταν χρήματα για να αγοράσει γη. Αποφάσισε να συγκεντρώσει κεφάλαια από "κύριους υπεύθυνους, αδιάβλητους και τίμιους". Ίδρυσε τον "Σύνδεσμο Κηπούπολης" (μετέπειτα γνωστό ως "Town and Country Planning Association" ή TCPA), ο οποίος δημιούργησε την First Garden City Ltd το 1899, για να δημιουργήσει την κηπούπολη του Letchworth. Ωστόσο, αυτοί οι δωρητές θα εισέπρατταν τόκους από την επένδυσή τους εάν η κηπούπολη απέφερε κέρδη από ενοίκια, διαδικασία που ο Fishman ονομάζει "φιλανθρωπική γαιοκτητική κερδοσκοπία". Ο Howard προσπάθησε να συμπεριλάβει συνεργατικές οργανώσεις της εργατικής τάξης, που αριθμούσαν πάνω από δύο εκατομμύρια μέλη, αλλά δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την οικονομική τους υποστήριξη.
Το 1904, οι Raymond Unwin και Barry Parker κέρδισαν τον διαγωνισμό της First Garden City Ltd για να σχεδιάσουν την Letchworth, που βρίσκεται 34 μίλια έξω από το Λονδίνο. Ο Howard είχε οραματιστεί ότι η εργατική τάξη άξιζε καλύτερες και πιο προσιτές κατοικίες. Ωστόσο, οι αρχιτέκτονες αγνόησαν το συμμετρικό σχέδιο του Howard, αντικαθιστώντας το με έναν πιο "οργανικό" σχεδιασμό.
Η κηπούπολη Letchworth σταδιακά προσέλκυσε περισσότερους κατοίκους και μετά από μια δεκαετία έγινε κερδοφόρα, αποφέροντας μερίσματα στους επενδυτές της. Παρά την επιτυχία της, δεν ενέπνευσε άμεσα κρατική υποστήριξη για τη δημιουργία επόμενων κηπούπολεων. Σε ένδειξη απογοήτευσης, ο Howard αγόρασε γη στο Welwyn το 1919 για να στεγάσει τη δεύτερη κηπούπολη, την Welwyn Garden City.
Η εξάπλωση της ιδέας των κηπούπολεων
Οι αρχές του κινήματος της κηπούπολης επηρέασαν σημαντικά τον σχεδιασμό αποικιακών και μετααποικιακών πρωτευουσών κατά τον πρώιμο 20ό αιώνα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το Νέο Δελχί, την Καμπέρα στην Αυστραλία και την Quezon City στις Φιλιππίνες.
Η επιρροή του κινήματος επεκτάθηκε και πέρα από την Βρετανική Αυτοκρατορία, επηρεάζοντας τον σχεδιασμό πόλεων σε χώρες όπως το Ισραήλ, η Ιαπωνία, το Βιετνάμ, και πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία και το Βέλγιο.
Στην Αμερική, παραδείγματα κηπούπολεων εμφανίζονται στον Καναδά και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ στη Νότια Αμερική και την Αυστραλία, πόλεις όπως το Maringá στη Βραζιλία και οι Colonel Light Gardens στην Αδελαΐδα ακολουθούν τις αρχές της κηπούπολης.
Κριτική
Παρά την υποστήριξη που έλαβε, οι κηπούπολεις επικρίθηκαν για την οικονομική τους επίδραση, την καταστροφή της φύσης και την αναποτελεσματικότητά τους. Το κίνημα της περιβαλλοντικής διατήρησης έχει προσφέρει μια "υπόγεια κριτική" του κινήματος της κηπούπολης, καθώς προωθεί την αστική πυκνότητα.
Το κίνημα έλαβε ανανεωμένο ενδιαφέρον στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Νόμος για τις Νέες Πόλεις προώθησε την ανάπτυξη νέων κοινοτήτων βασισμένων στις ιδέες του Howard.
