Συγκέντρωση Σερραίων για την εκλογή αντιπροσώπων των συντεχνιών Σερρών για την διαχείριση των εξόδων για την επισκευή του κάστρου, 10 Νοεμβρίου 1614
Στις 10 Νοεμβρίου 1614, οι συντεχνίες της πόλης των Σερρών συγκεντρώθηκαν και, υπό την εποπτεία του Μητροπολίτη Σερρών Δαμασκηνού, εξέλεξαν έναν εκπρόσωπο από κάθε συντεχνία. Ο σκοπός αυτής της σύναξης ήταν να διαχειριστούν τα έξοδα για την επισκευή και συντήρηση του κάστρου της πόλης, το οποίο είχε στρατηγική και αμυντική σημασία για την περιοχή. Οι εκπρόσωποι των συντεχνιών θα συνδιαλεγόντουσαν με τη δημογεροντία (τους τοπικούς άρχοντες) για τη χρηματοδότηση αυτής της προσπάθειας, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες κάθε χριστιανικής οικογένειας της πόλης.
«...και έβγαλαν από πάσα ρουφέτι (συντεχνίαν) έναν άνθρωπο τον πλέον δικαιότερον και καλύτερον και ενάρετον... για να κατανέμουν τα έξοδα του κάστρου («Πολιτείαν των Σερραίων») μαζί με τη δημογεροντία των δώδεκα... κατά τη δύναμη του κάθε χριστιανού».
Πηγή για την ιστορία της ελληνικής κοινότητας των Σερρών υπήρξε ο αρχαίος Κώδικας της μητροπόλεως των Σερρών, όπου καταγράφηκαν από τις 10- 11-1614 διάφορες πράξεις της χριστιανικής κοινότητας, σημειώσεις και έγγραφα των διαφόρων μητροπολιτών. Ο Κώδικας αυτός χάθηκε το Ιούνιο του
1913. Θεωρήθηκε αρχικά ότι κάηκε στην πυρπόληση των Σερρών από τους Βουλγάρους, αλλά αποδείχθηκε αργότερα από μια έκθεση των Βουλγάρων ότι αρπάχθηκε απ’ αυτούς.
Ορισμένα αποσπάσματα αυτού του Κώδικα διέσωσε ο γυμνασιάρχης Παπαγεωργίου στο έργο του Αι Σέρραι και τα προάστεια τα περί τας Σέρρας.
Από την 49η σελίδα του Κώδικα αντέγραψε τα εξής αναφορικά με τον τρόπο διοίκησης και την εκλογή των δημογερόντων της κοινότητας των χριστιανών των Σερρών:
«Κατά έτους ζρκβ΄ [7122 από κτίσεως κόσμου−1614] εν μηνί Νοεμβρίου 10 εσυνάχθει άπας ο λαός και η πολιτεία της αγιωτάτης Μητροπόλεως Σερρών κατέμπροσθεν του πανιερωτάτου Μητροπολίτου ημών δε αυθέντου και δεσπότου κυρίου Δαμασκηνού και των τιμιωτάτων κληρικών και ευλαβεστάτων
ιερέων και των χρησιμοτάτων αρχόντων και μεγίστης συνόδου γενομένης μικροί τε και μεγάλοι με ολονούν την βουλήν εδιάλεξαν και εψήφισαν δώδεκα ανθρώπους δικαίους και καλούς και εναρέτους και τον Θεόν φοβούμενοι και έβγαλαν από πάσαν ρουφέτι έναν άνθρωπον τον πλέον δικαιότερον και καλλίτερον και ενάρετον και έβαλαν τους με Θεόν και με την ψυχήν τους να διακρίνουν τα κοινά έξοδα του κάστρου και της πολιτείας των Σερρών, μετά βάρους αλύτου αφορισμού να ρίχνουν τα βάρη και τα έξοδα εις τους Χριστιανούς πάσα ενού κατά την δύναμην του και έγινε αφορισμός μετά ομοφορίου και με πετραχίλιο να μην εντραπούν ούτε πλούσιον ούτε πτωχόν μόνο ότι γνεύσει ο Θεός εις την καρδίαν αυτών, ούτως να ρίξουσι πάσαν Χριστιανού και έκαμαν πρώτον από τους δώδεκα κτλ.»
Δηλαδή: Στις 10 Νοεμβρίου του 1614 συγκεντρώθηκε όλος ο λαός της μητροπόλεως των Σερρών στο ναό της παλαιάς μητροπόλεως των Αγίων Θεοδώρων, παρόντων του μητροπολίτη Δαμασκηνού και όλου του ιερού κλήρου και των αρχόντων χριστιανών της πόλεως σε γενική συνέλευση, κατόπιν προσκλήσεως του μητροπολίτη. Προσήλθαν όλοι οι χριστιανοί της πόλεως μικροί και μεγάλοι και με τη θέληση όλων διάλεξαν πρώτα και ψήφισαν δώδεκα δίκαιους, καλούς και ενάρετους ανθρώπους, που είχαν φόβο, σεβασμό Θεού μέσα τους. Έβγαλαν στην ψηφοφορία διά βοής από ένα από κάθε συντεχνία, τον πλέον δίκαιο, τον περισσότερο από όλους ενάρετο, τον καλύτερο από όλους και τους ανέθεσαν με την επίνευση του Θεού και της συνειδήσεώς των να διαχειρίζονται και να διακυβερνούν τα κοινά έξοδα του «κάστρου» και της πολιτείας των Σερρών με την ψυχή τους. Να κατανέμουν τα οικονομικά βάρη των συνεισφορών για τα κοινά έξοδα της πολιτείας και της εκκλησίας σε όλους τους χριστιανούς, στον καθένα ανάλογα με την οικονομική του δύναμη.
Και τους όρκισαν με εκκλησιαστική τελετή, φορώντας ο μητροπολίτης το ωμοφόριο, να μη διστάσουν ούτε να εντραπούν ούτε πλούσιο ούτε φτωχό αλλά να καθορίσουν ως συνεισφορά στον καθένα χριστιανό ό,τι θα τους επινεύσει ο Θεός στην καρδιά. Έκαναν αρχή του καθορισμού της εισφοράς από τους δώδεκα εκλεγέντες.
Το απόσπασμα αυτό του μητροπολιτικού Κώδικα είναι αξιόλογο. Τιμά ιδιαίτερα την πόλη των Σερρών. Οι ιστορικοί αναφέρουν ως παράδειγμα τον δημοκρατικό αυτό τρόπο διαχειρίσεως της κοινότητας των Σερρών. Μας θυμίζει τη δημοκρατία των Αθηνών στα χρόνια του Περικλή, με τη διαφορά ότι εκεί οι συγκεντρώσεις γίνονταν στην εκκλησία του δήμου, ενώ στις Σέρρες στο ναό της παλαιάς μητρόπολης των Σερρών.
Πηγές
Παπαγεωργίου, ό.π., σ. 56-57
Κυριάκου Παπακυριάκου 460
