Η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή προχώρησε σε αμνήστευση και απελευθέρωση των στρατιωτικών και πολιτών που είχαν καταδικαστεί για την υπόθεση της αεροπορίας, 14 Νοεμβρίου 1955



Στις 14 Νοεμβρίου 1955, η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή προχώρησε σε αμνήστευση και απελευθέρωση των στρατιωτικών και πολιτών που είχαν καταδικαστεί για την υπόθεση της αεροπορίας, γνωστή και ως "Υπόθεση Αεροπορίας" (ή "Υπόθεση Ικαρίας"), η οποία αφορούσε καταγγελίες για κομμουνιστική επιρροή στις τάξεις της Πολεμικής Αεροπορίας. 

Ανάμεσα σε αυτούς που αμνηστεύθηκαν ήταν και ο Σερραίος επισμηναγός Γιώργος Μαδεμλής. Η αμνήστευση αυτή αποτέλεσε μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής της κυβέρνησης Καραμανλή για συμφιλίωση και αποκλιμάκωση της πολιτικής έντασης στην Ελλάδα, η οποία είχε ταλαιπωρηθεί από τον Εμφύλιο και τις πολιτικές διώξεις που ακολούθησαν.

Δίκη των Αεροπόρων ή Υπόθεση των Αεροπόρων ονομάστηκε μια σκευωρία που έλαβε χώρα το 1952[1] σε βάρος της τότε Βασιλικής Αεροπορίας, που συντάραξε τα πολιτικά δρώμενα της Ελλάδας

Στόχος της σκευωρίας ήταν να παρουσιαστεί ότι η ηγεσία του Όπλου έχει κομμουνιστικές πεποιθήσεις, με συνέπεια αφενός την απομάκρυνση και δίωξη στελεχών του και αφετέρου τη δημιουργία πολιτικής αστάθειας στην τότε κυβέρνηση του στρατηγού Πλαστήρα. Δημιουργός της σκευωρίας εκείνης ήταν ο μετέπειτα υποπτέραρχος Αντώνιος Σκαρμαλιωράκης και η ομάδα του, που την εποχή εκείνη υπηρετούσε στο Α2 του ΓΕΑ.

Ο Σκαρμαλιωράκης εμφανίστηκε αργότερα στο προσκήνιο, στις 21 Απριλίου 1967, στη Δικτατορία των Συνταγματαρχών, ως στέλεχος αυτής.

Η όλη υπόθεση της επικαλούμενης συνωμοσίας βασίστηκε στην απόδραση του δόκιμου Ίκαρου Νικόλαου Ακριβογιάννη στην Αλβανία και από εκεί στη Ρωσία.[2] Τις ανακρίσεις ανέλαβε τότε ο επισμηναγός Μητσάκος, ο οποίος εφαρμόζοντας παράνομα μέσα, όπως βασανισμούς, τρομοκρατήσεις, προχρονολογώντας εγγράφων κλπ. προσπάθησε και συνέλεξε ψευδείς ομολογίες με τις οποίες στις 15 Ιουλίου 1952 εκδόθηκε βούλευμα κατά 20 ενόχων «κομμουνιστικής οργάνωσης» που «είχε αρχίσει να συγκροτείται από το 1950 αλλά συγκεκριμένες δολιοφθορές άρχισαν τον Σεπτέμβριο του 1951». Σύμφωνα με το ίδιο πόρισμα οι ένοχοι «εκτελούσαν εντολές της ηγεσίας του ΚΚΕ που βρίσκονταν στο εξωτερικό». Οι 20 ένοχοι κατά το βούλευμα ήταν, ιεραρχικά:

Θεοφάνης Μεταξάς, αντισμήναρχος ε.α.
Νίκος Δότζογλου, επισμηναγός
Ηλίας Παναγουλάκης, σμηναγός
Ελευθέριος Ζαφειρόπουλος, σμηναγός
Γεώργιος Θεοδωρίδης, υποσμηναγός
Γεώργιος Μαδεμπλής, υποσμηναγός
Πάνος Λεμπέσης, ανθυποσμηναγός
Αθανάσιος Παπαντωνίου, αρχισμηνίας
Γεώργιος Γαλανός, αρχισμηνίας
Αλέξανδρος Κοντογιωργάκης, αρχισμηνίας
Αντώνιος Χρηστοφής, αρχισμηνίας
Ευάγγελος Καραγιάννης, αρχισμηνίας
Ιωάννης Ντίνος, επισμηνίας
Ιωάννης Γολεμάτης, σμηνίας
Νικόλαος Ακριβογιάννης, δόκιμος χειριστής
Φώτης Τσώκος, αυτοκινητιστής
Γεράσιμος Κατηφόρης, πολιτικός υπάλληλος του εργοστασίου αεροπλάνων
Αμφιτρύων Μοσχονάς, πολιτικός υπάλληλος του εργοστασίου αεροπλάνων
Χρήστος Δάδαλης, καθηγητής μαθηματικών και
Αθανάσιος Κόντος πρώην επισμηνίας.

Η Δίκη των Αεροπόρων ξεκίνησε στις 22 Αυγούστου 1952 στο Αεροδικείο Αθηνών, με την ακόλουθη σύνθεση: Πρόεδρος Αεροδικείου ο Σμήναρχος Γ. Κουντούρης, αεροδίκες οι σμήναρχοι Γ. Δούκας και Κ. Μαργαρίτης (αργότερα Α/ΓΕΑ) και οι αντισμήναρχοι Γ. Αντωνάκος (αργότερα Α/ΓΕΑ) και Ε. Κανελλάκης. Βασιλικός Επίτροπος ο αντισμήναρχος Κ. Παπαγεωργόπουλος.

Στη δίκη δεν προσήχθησαν ο Δόκιμος Ίκαρος Ν. Ακριβογιάννης θεωρούμενος φυγάς και ο Χρήστος Δαδαλής, που πέθανε κατά την ανάκριση με άγνωστο τόπο ταφής του.

Η απόφαση του Αεροδικείου εκδόθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου, με βάση τον α.ν. 375/1936, σύμφωνα με την οποία κρίθηκαν και καταδικάστηκαν:

Δύο εις θάνατο: οι Η. Παναγουλάκης (δις εις θάνατο) και Γ. Θεοδωρίδης.
Τέσσερις σε ισόβια δεσμά: οι Θ. Μεταξάς, Γ. Μαδεμπλής, Αθ. Παπαντωνίου και Αθ. Κοντός.
Τρεις σε εικοσαετή κάθειρξη: οι Ε. Ζαφειρόπουλος, Π. Λεμπέσης και Αλ. Κοντογεωργάκης.
Ένας σε δεκαπενταετή κάθειρξη: ο Ι. Ντίνου και
Δύο σε εξαετή κάθειρξη: οι Γ. Γαλανός και Α. Χριστοφής.
Οι υπόλοιποι των κατηγορουμένων αθωώθηκαν. Οι ποινές δεν εκτελέστηκαν και το 1953 η υπόθεση οδηγήθηκε στο Αναθεωρητικό.[1]

Τον Μάρτιο του 1953 ξεκίνησε η επανεξέταση της υπόθεσης στο Αναθεωρητικό που μετά από κάποιες συνεδριάσεις διακόπηκε και αναβλήθηκε η δίκη «λόγω σημαντικών αιτίων και δια κρείσσονας αποδείξεις». Ξανάρχισε η δίκη έξι μήνες μετά, περί τα τέλη του Σεπτεμβρίου όπου κράτησε δύο μήνες. Η νέα απόφαση απάλειψε τις ποινές του θανάτου και μείωσε όλες τις ποινές περίπου στο ήμισυ.

Μετά από παρέμβαση του Βασιλέως Παύλου, τον Νοέμβριο του 1955 μόλις ορκίσθηκε η νέα κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, χορηγήθηκε αμνηστία σε όλους τους εμπλεκόμενους στην υπόθεση, οι οποίοι και αποφυλακίσθηκαν στις 14 Νοεμβρίου (1955).[2]. Την πλήρη αποκατάστασή τους - και βαθμολογικά- έκανε το 1983 η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου ( ο ίδιος διατηρούσε και το χαρτοφυλάκιο του Υπουργού Εθνικής Άμυνας) με τον Ν. 1378/83 (ΦΕΚ 101.Α.27-7-1983).https://www.e-nomothesia.gr/kat-enoples-dynameis/n-1378-1983.html
Ήταν γεγονός ότι από την ακροαματική διαδικασία άρχισε να γίνεται αντιληπτή η σε βάρος των Αεροπόρων σκευωρία, καθώς στον Εμφύλιο δεν είχαν επιδείξει ανάλογη δράση. Μάλιστα διαφάνηκε το μίσος του ανακριτή υποσμηναγού Μητσάκου κατά του Θ. Μεταξά, όταν ο δεύτερος παλαιότερα του είχε ασκήσει πειθαρχική και ποινική δίωξη για υπόθεση λαθρεμπορίου. Εκείνο όμως που ξεσκέπασε τη σκευωρία της υπόθεσης των Αεροπόρων ήταν το έγγραφο που υπέβαλε πολύ όμως αργότερα ο μετέπειτα ταξίαρχος αεροπορίας και τ. διευθυντής ασφαλείας πτήσεων της Π.Α. Βλάσσης Δέδες προς το ΓΕΑ, στο οποίο αποκάλυψε ότι ο αναφερόμενος Ίκαρος ως φυγάς Ν. Ακριβογιάννης είχε σταλεί επί τούτου από την υπηρεσία για κατασκοπεία στην Αλβανία, πλην όμως συνελήφθη και με απόφαση αλβανικού στρατοδικείου τουφεκίσθηκε. Η Ελλάδα τότε δεν μπορούσε να το παραδεχτεί αυτό επίσημα και αντ΄ αυτού αποδόθηκε ότι διέφυγε στην Αλβανία ως κομμουνιστής, παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες του πατέρα του, απόστρατου αντισυνταγματάρχη της Χωροφυλακής από το Βόλο.

Περίπου τα ίδια είχαν συμβεί και με όλους τους άλλους, προκειμένου να αιωρείται ο κομμουνιστικός κίνδυνος στα πλαίσια τότε του ψυχρού πολέμου, με ότι σήμαινε αυτό ταυτόχρονα στην εσωτερική πολιτική.

Ο πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Εθνικής Αμύνης το 1952 Παναγιώτης Κανελλόπουλος με δήλωσή του στις 20 Μαρτίου του 1977, (25 χρόνια μετά), δήλωσε στον τύπο μεταξύ άλλων:

...Σήμερα θεωρώ τις δύο εκείνες αποφάσεις (Αεροδικείου και Αναθεωρητικού) πεπλανημένες. Τότε και εγώ είχα αμφιβολίες, αν ήταν όλοι αθώοι. Σήμερα όμως έχω τη βεβαιότητα ότι οι Αεροπόροι που κατηγορήθηκαν και καταδικάστηκαν δεν ήταν ένοχοι...

Ο δε Γεώργιος Μαύρος που είχε διατελέσει και αυτός Υπουργός Αμύνης την περίοδο εκείνη δήλωσε 25 χρόνια μετά, περίπου τα ίδια, ζητώντας την πλήρη δικαίωση των αεροπόρων.

Η Σύλληψη των Αεροπόρων δόθηκε στη δημοσιότητα από το ΓΕΑ στις 27 Φεβρουαρίου του 1952, δηλαδή περί τα μέσα της δεύτερης δίκης του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του, δίνοντας έτσι περισσότερη φόρτιση κομμουνιστικού κινδύνου στη δίκη εκείνη.

Η Δίκη των Αεροπόρων ξεκίνησε μόλις πέντε μήνες μετά την εκτέλεση των Ν. Μπελογιάννη, Δ. Μπάτση, Η. Αργυριάδη και Ν. Καλούμενου. Κατά δε τη διάρκεια αυτής και λίγες ημέρες πριν την έκδοση της απόφασης σημειώθηκαν δύο περιστατικά, ένα στο αεροδρόμιο του Τατοΐου και ένα στο αεροδρόμιο της Λάρισας, όταν και τα δύο αεροδρόμια τέθηκαν σε συναγερμό από κακή εκτίμηση νυκτερινών σκοπών.

Ακολουθήστε μας στο Google News

Google News <-----Google News

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ο Μέγας Αλέξανδρος διαβαίνει τον Ελλήσποντο, 1 Απριλίου 334 π.Χ.

Νέα

Φωτογραφία της ημέρας

Φωτογραφίες

Βίντεο

Πρόσωπα

Καταστήματα

Συνταγές

Χθεσημεραυριο

Μουσικές Επιλογές: Bουτιά στο παρελθόν

Ιστορίες

Τσιμεριτας

Ο χαζός του χωριού

Κλινικός Ψυχρολόγος