Όσιος Βαρλαάμ ηγούμενος του Σπηλαίου, 19 Νοεμβρίου
Ο όσιος Βαρλαάμ ήταν γιος μεγάλου άρχοντα του Νόβγκοροντ. Από πολύ μικρός φλεγόταν από ζήλο για την άσκηση και τη βιοτή του αγίου Αντωνίου του Κιέβου [10 Ιουλ.], παρά το νεαρό της ηλικίας του και την αντίθεση των γονέων του. Μία ημέρα, πήγε στην σπηλιά του αγίου με πολλά δώρα, απόθεσε στα πόδια του τα πλούσια πριγκιπικά του φορέματα και του ζήτησε να γίνει δεκτός μεταξύ των μαθητών του. Στις συνετές συμβουλές του αγίου Αντωνίου, το νεαρό αγόρι απάντησε ότι προτιμούσε να πεθάνει ως μάρτυς, παρά να παραμείνει στον κόσμο.
Μαθαίνοντας την αναχώρησή του, έξαλλος ο πατέρας του έσπευσε στη σπηλιά, έδιωξε τους μοναχούς και έφερε με τη βία στο σπίτι τον Βαρλαάμ. Τέσσερις μέρες αργότερα όμως, βλέποντάς τον να αργοσβήνει αρνούμενος την οποιαδήποτε τροφή και μουσκεύοντας τα ρούχα του με δάκρυα, τον άφησε να επιστρέψει στη σπηλιά του αγίου Αντωνίου και των μαθητών του.
Λίγο αργότερα, ο Αντώνιος αναχώρησε με σκοπό να εγκατασταθεί σε μιαν άλλη σπηλιά, λίγο πιο μακριά, και οι μοναχοί εξέλεξαν καθοδηγητή τους τον Βαρλαάμ. Ο άγιος φρόντισε σύντομα να κτισθεί μία εκκλησία υπεράνω της σπηλιάς που ήταν πια υπερβολικά μικρή για τις ανάγκες της αυξανόμενης αδελφότητας.
Το μοναστήρι όλο και μεγάλωνε, σύντομα, όμως, ο Βαρλαάμ χρειάσθηκε να φύγει για να γίνει ηγούμενος της Μονής του Αγίου Δημητρίου, την οποία ίδρυσε ο μέγας ηγεμών Ιζισλάβ Γιαροσλάβιτς, στο κέντρο του Κιέβου. Στη Μονή των Σπηλαίων άφησε διάδοχό του τον άγιο Θεοδόσιο [3 Μαΐου], το 1507.
Ο όσιος Βαρλαάμ συνέχισε τον θεάρεστο βίο του, πραγματοποίησε δύο προσκυνήματα στους Αγίους Τόπους και στην Κωνσταντινούπολη και εκοιμήθη εν ειρήνη Κυρίου στο Βλαδιμίρ επιστρέφοντας από το δεύτερο ταξίδι του, στις 19 Νοεμβρίου του 1065.
Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Τόμος τρίτος, Νοέμβριος. Ίνδικτος, Αθήναι, 2004, ΙΘ’ Νοεμβρίου.
