Άγιος Φιλάρετος Πατριάρχης Μόσχας, 19 Νοεμβρίου
Ο Άγιος Φιλάρετος (κοσμικό όνομα Βασίλειος Μιχαήλοβιτς Ντρόζντοφ, Василий Михайлович Дроздов· 26 Δεκεμβρίου 1782 – 1 Δεκεμβρίου 1867) ήταν Μητροπολίτης Μόσχας και Κολομνών και η πιο επιδραστική προσωπικότητα στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία για περισσότερα από 40 χρόνια, από το 1821 έως το 1867.
Αγιοποιήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1994, και η μνήμη του τιμάται στις 19 Νοεμβρίου.
Γεννήθηκε στην Κολομνά με το όνομα Βασίλειος Ντρόζντοφ (ρωσικά: Василий Михайлович Дроздов). Ο πατέρας του ήταν μέλος του κλήρου. Ο Βασίλειος εκπαιδεύτηκε στη θεολογική σχολή της Κολομνάς, όπου τα μαθήματα διδάσκονταν στα λατινικά, και αργότερα στην Τριάδα-Σεργίεβα Λαύρα. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του διορίστηκε αμέσως καθηγητής στη Λαύρα. Το 1806 έγινε ιεροκήρυκας της Λαύρας και το 1808 έλαβε το μοναχικό σχήμα με το όνομα Φιλάρετος, προς τιμήν του Αγίου Φιλάρετου του Ελεήμονος. Το 1809 διορίστηκε καθηγητής θεολογίας στην εκκλησιαστική ακαδημία της Λαύρας του Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκι στην Αγία Πετρούπολη, λαμβάνοντας το αξίωμα του αρχιμανδρίτη το 1811 και τη διεύθυνση της σχολής το 1812.
Τα γεγονότα του 1812 άφησαν έντονη εντύπωση στον Φιλάρετο· απέδωσε την επιτυχία των Ρώσων σε ηθικούς λόγους και εκφώνησε διάλεξη με αυτό το θέμα στην «Εταιρεία Φίλων του Ρωσικού Λόγου». Το 1813 παρουσίασε τον περίφημο λόγο του για τον θάνατο του Κουτούζοφ.
Το 1817 έδωσε πλήρεις μοναχικές υποσχέσεις και σύντομα χειροτονήθηκε Επίσκοπος της Ρεβάλ. Στη συνέχεια διορίστηκε επισκοπικός επίτροπος της Αγίας Πετρούπολης. Το 1819 έγινε Αρχιεπίσκοπος του Τβερ και μέλος της Ιεράς Συνόδου. Τον επόμενο χρόνο έγινε Αρχιεπίσκοπος του Γιαροσλάβ και το 1821 μετατέθηκε στη Μόσχα, όπου έγινε Μητροπολίτης το 1826.
Οι τολμηρές δηλώσεις του όμως τον έφεραν σε δυσμένεια με τον αυτοκράτορα από το 1845 έως την άνοδο του Αλέξανδρου Β΄. Το 1855 περιορίστηκε στα όρια της επαρχίας του. Λέγεται ότι συνέταξε το διάταγμα του Αλέξανδρου για την απελευθέρωση των δουλοπάροικων. Απολάμβανε τη φήμη ενός από τους κορυφαίους ρήτορες της εποχής και της χώρας του.
Υπήρξε πνευματικός πατέρας του ιερομόναχου Μακάριου (Γκλουχάριεφ) (1792–1847), ο οποίος αγιοποιήθηκε το 2000 για τη δράση του ως «Απόστολος της Αλτάι».
Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βλαδιμήρου στο Κίεβο χτίστηκε κατόπιν πρότασης του Φιλαρέτου.
Ο Φιλάρετος ήταν υπεύθυνος για σοβαρά αδικήματα κατά των Παλαιόπιστων, συμπεριλαμβανομένης της κατάσχεσης ναών και της σφράγισης των αγίων τραπεζών στους ναούς του Νεκροταφείου Ρογοζκόε, το οποίο ήταν το διοικητικό και πνευματικό κέντρο των Παλαιόπιστων του «Λευκοκρανίτικου Συμφώνου». Συμμετείχε επίσης άμεσα στη φυλάκιση ιεραρχών και μοναχών των Παλαιόπιστων.
Ο Φιλάρετος υπήρξε εξέχουσα μορφή στην προετοιμασία της μετάφρασης της Αγίας Γραφής στα ρωσικά (μέχρι τότε υπήρχε μόνο εκδοχή στην Εκκλησιαστική Σλαβονική, μη κατανοητή από το ευρύ κοινό). Έγραψε πολλούς τόμους θεολογικών και ιστορικών έργων που είναι γνωστά ως «Φιλαρέτικα». Αυτά περιλαμβάνουν:
Συνομιλία μεταξύ Πιστού και Σκεπτικιστή για τη Διδασκαλία της Ελληνορωσικής Εκκλησίας (Αγία Πετρούπολη, 1815)
Σύνοψη Ιερής Ιστορίας (1816)
Σχόλιο στη Γένεση (1816)
Απόπειρα Ερμηνείας του Ψαλμού lxvii (1818)
Κηρύγματα σε Διάφορες Περιστάσεις (1820)
Αποσπάσματα από τα Τέσσερα Ευαγγέλια και τις Πράξεις των Αποστόλων για Χρήση στα Λαϊκά Σχολεία (1820)
Χριστιανική Κατήχηση (1823)
Αποσπάσματα από τα Ιστορικά Βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης (1828–30)
Αρχές Θρησκευτικής Διδασκαλίας (1828)
Νέα Συλλογή Κηρυγμάτων (1830–36).
Επιπλέον, έγραψε πνευματικά ποιήματα από νεαρή ηλικία· η ποιητική αλληλογραφία του με τον Πούσκιν είναι ιδιαίτερα γνωστή.
