Άγιος Ιάκωβος ο θαυματουργός επίσκοπος Ροστοβίας, 27 Νοεμβρίου

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Ιάκωβος έλαβε το μοναχικό σχήμα στη μονή Κοπύρσκ, στον ποταμό Ούχτομα, 80 χιλιόμετρα από το Ροστόφ (Ροστοβίας). Για μεγάλο χρονικό διάστημα υπηρέτησε ως ηγούμενος αυτής της μονής και το έτος 1385 έγινε Επίσκοπος Ροστόφ, όταν Μητροπολίτης ήταν ο Ποιμήν και Μεγάλος Πρίγκιπας ο Δημήτριος του Ντον.

Υπερασπιζόμενος μια γυναίκα που είχε καταδικαστεί σε θάνατο, ο άγιος ακολούθησε το παράδειγμα του Σωτήρα, καλώντας όποιον θεωρούσε τον εαυτό του αναμάρτητο να ρίξει πρώτος λίθο εναντίον της (Ιωάννης 8:7), και στη συνέχεια την έστειλε να μετανοήσει. Ο πρίγκιπας και οι ευγενείς του Ροστόφ, δυσαρεστημένοι με την απόφαση του επισκόπου, έδιωξαν τον Άγιο Ιάκωβο από το Ροστόφ.

Φεύγοντας από την πόλη, ο άγιος κατευθύνθηκε προς τη λίμνη Νέρο, άπλωσε το επισκοπικό του μανδύα πάνω στο νερό και, αφού έκανε το σημείο του Σταυρού, διέπλευσε τη λίμνη σαν να βρισκόταν σε πλοίο, καθοδηγούμενος από τη χάρη του Θεού. Ταξιδεύοντας περίπου μιάμιση βέρστα από την πόλη, ο Άγιος Ιάκωβος έφτασε στην ακτή, στο σημείο όπου αργότερα ιδρύθηκε το μοναστήρι του. Ο πρίγκιπας και ο λαός, μετανοημένοι για τις πράξεις τους, ζήτησαν συγχώρεση από τον άγιο. Ο πράος επίσκοπος τους συγχώρεσε, αλλά δεν επέστρεψε ξανά.

Στην ακτή της λίμνης Νέρο, ο άγιος κατασκεύασε ένα κελί και έχτισε μια μικρή εκκλησία προς τιμήν της Σύλληψης της Υπεραγίας Θεοτόκου από τη Δικαία Άννα, σηματοδοτώντας την αρχή της Μονής της Σύλληψης του Αγίου Ιακώβου. Ο Άγιος Ιάκωβος κοιμήθηκε εκεί στις 27 Νοεμβρίου 1392.

Υπάρχει μια διήγηση ότι ο Άγιος Ιάκωβος αγωνίστηκε εναντίον της εικονομαχικής αίρεσης κάποιου ονόματι Μαρκιανού, ο οποίος εμφανίστηκε στο Ροστόφ προς το τέλος του 14ου αιώνα. Οι παλαιότεροι βίοι του αγίου δεν αναφέρουν αυτό το γεγονός, και ακόμα και ο μεγάλος αγιογράφος Άγιος Δημήτριος του Ροστόφ το αγνοούσε. Οι νεότεροι αγιογράφοι αντλούσαν υλικό από την Ακολουθία του Αγίου Ιακώβου του Ροστόφ. Ωστόσο, η Ακολουθία αυτή, που διασώζεται σε αντίγραφα του 16ου-17ου αιώνα, συντάχθηκε δανειζόμενη στοιχεία από την Ακολουθία του Αγίου Βουκόλου (6 Φεβρουαρίου), ο οποίος αγωνίστηκε κατά του αιρετικού Μαρκιανού του 1ου αιώνα, και από την Ακολουθία του Αγίου Στεφάνου του Σουρόζ (15 Δεκεμβρίου), ο οποίος αντιτάχθηκε στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Κοπρώνυμο (741-775).