Αγία Γουίνεφρεντ του Τρεφύννον. 3 Νοεμβρίου
Η Αγία Γουίνεφρεντ ανήκει στους Βρετανούς Αγίους της Ορθόδοξης Εκκλησίας και εορτάζετε στις 3 Νοεμβρίου.
Η Αγία Γουίνεφρεντ (ή Γουίνεφριντ· ουαλικά: Gwenffrewi· λατινικά: Wenefreda, Winifreda) ήταν Ουαλή παρθένος μάρτυρας του 7ου αιώνα. Η ιστορία της τιμήθηκε ήδη από τον 8ο αιώνα, αλλά έγινε δημοφιλής στην Αγγλία τον 12ο αιώνα, όταν η αγιογραφία της καταγράφηκε για πρώτη φορά.
Μια ιαματική πηγή στον παραδοσιακό τόπο του αποκεφαλισμού και της θαυματουργικής της αποκατάστασης είναι πλέον ιερό και τόπος προσκυνήματος, γνωστό ως Αγία Πηγή της Αγίας Γουίνεφρεντ στο Χόλιγουελ, Φλίντσαϊρ της Ουαλίας, και είναι γνωστό ως «το Λούρδη της Ουαλίας». Τον Νοέμβριο του 2023, απέκτησε το καθεστώς του Εθνικού Προσκυνήματος για την Αγγλία και την Ουαλία.
Οι παλαιότερες αναφορές για τη ζωή της Αγίας Γουίνεφρεντ χρονολογούνται από τον 12ο αιώνα. Σύμφωνα με τον θρύλο, η Γουίνεφρεντ ήταν κόρη του Τυφίντ απ Έιλουντ, ευγενή ηγέτη των Τεγέινγκλ στην Ουαλία. Η μητέρα της ήταν η Ουένλο, ανιψιά του Αγίου Μπενό και μέλος οικογένειας στενά συνδεδεμένης με τους βασιλείς της νότιας Ουαλίας.
Κατά τον θρύλο, ο μνηστήρας της, Καράντογκ, εξοργίστηκε όταν εκείνη αποφάσισε να γίνει μοναχή. Όταν αρνήθηκε τις προτάσεις του, την αποκεφάλισε, και μια ιαματική πηγή εμφανίστηκε στο σημείο όπου έπεσε το κεφάλι της. Το κεφάλι της επανενώθηκε με το σώμα της με τις προσπάθειες του Αγίου Μπενό, και η Γουίνεφρεντ αναστήθηκε. Βλέποντας τον δολοφόνο να στέκεται αλαζονικά, ο Μπενό επικαλέστηκε τη θεϊκή τιμωρία, και ο Καράντογκ έπεσε νεκρός, με τη λαϊκή παράδοση να αναφέρει ότι η γη άνοιξε και τον κατάπιε. Ο Μπενό έφυγε από το Χόλιγουελ και επέστρεψε στο Καερνάφον· πριν φύγει, λέγεται πως κάθισε σε μια πέτρα, η οποία βρίσκεται σήμερα στην εξωτερική πισίνα της πηγής, και υποσχέθηκε στο όνομα του Θεού ότι «όποιος ζητούσε τρεις φορές από τον Θεό κάποιο όφελος στο όνομα της Αγίας Γουίνεφρεντ θα λάμβανε τη χάρη, εφόσον ήταν για το καλό της ψυχής του».
Μετά από οκτώ χρόνια στο Χόλιγουελ, η Γουίνεφρεντ εμπνεύστηκε να φύγει από το μοναστήρι και να αναζητήσει έναν νέο τόπο διαμονής. Έτσι, ξεκίνησε το προσκύνημά της και κατέληξε στο Γκουιθέριν, κοντά στις πηγές του ποταμού Έλγουι. Εκεί, έγινε μοναχή και αργότερα ηγουμένη στο Γκουιθέριν, στο Ντενμπίσαϊρ. Πιο εκτενείς εκδοχές της ιστορίας της περιλαμβάνουν και το προσκύνημά της στη Ρώμη.
Υπάρχουν ενδείξεις για τη λατρεία της αιώνες πριν την πρώτη αγιογραφία της. Δύο μικρά κομμάτια μιας δρύινης λειψανοθήκης από τον 8ο αιώνα ανακαλύφθηκαν το 1991 και ταυτοποιήθηκαν, βάσει παλαιότερων σχεδίων, ως τμήματα της Αρχής Γκουένφρεουι, της λειψανοθήκης της Γουίνεφρεντ. Πιθανώς περιείχε κάποιο ένδυμα ή άλλο αντικείμενο που συνδεόταν με την αγία, αλλά όχι τα οστά της. Σύμφωνα με τη μελετήτρια Λιν Χάιντι Στάμπε, η λειψανοθήκη προσφέρει «καλή απόδειξη ότι η αγία αναγνωρίστηκε σύντομα μετά τον θάνατό της», επιβεβαιώνοντας έτσι την ιστορικότητά της. Η λειψανοθήκη μπορεί να είναι «η παλαιότερη σωζόμενη μαρτυρία επίσημης λατρείας για οποιονδήποτε Ουαλό άγιο».
Η λατρεία της Αγίας Γουίνεφρεντ ως μάρτυρας καταγράφεται από τον 12ο αιώνα. Η λατρεία της επικεντρώνεται κυρίως στην Αγγλία και όχι στην Ουαλία, γεγονός που οδήγησε τον Καίσαρα Μπαρόνιο να την κατατάξει ως «Αγγλίδα αγία» στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιό του το 1584.
Το 1138, τα λείψανα της Γουίνεφρεντ μεταφέρθηκαν στο Σρούσμπερι, όπου δημιουργήθηκε ένα επιβλητικό προσκύνημα. Η εκκλησία της Αγίας Γουίνεφρεντ, στο Στέιντον της Νότιας Υόρκης, είναι μια εκκλησία του 12ου αιώνα που βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό. Οι λεπτομέρειες της ζωής της Αγίας Γουίνεφρεντ συλλέγονται από ένα χειρόγραφο στο Βρετανικό Μουσείο, το οποίο αποδίδεται στον μοναχό Ελέριο, σύγχρονο της αγίας, καθώς και από ένα χειρόγραφο στη Βιβλιοθήκη Bodleian, που θεωρείται ότι συντάχθηκε το 1130 από τον Ροβέρτο, προϊστάμενο του Σρούσμπερι (πέθανε το 1168). Ο προϊστάμενος Ροβέρτος θεωρείται γενικά υπεύθυνος για την προώθηση της λατρείας της Αγίας Γουίνεφρεντ, μεταφέροντας τα λείψανά της από το Γκουιθέριν στο Αββαείο του Σρούσμπερι και γράφοντας τη σημαντικότερη βιογραφία της αγίας. Ο χρονικογράφος Ιωάννης του Τάινμαουθ επίσης έγραψε για τη Γουίνεφρεντ.
Για να ενισχύσει περαιτέρω την αίγλη του Αββαείου, ο Ηγούμενος Νικόλαος Στίβενς έχτισε ένα νέο προσκύνημα για την Αγία Γουίνεφρεντ τον 14ο αιώνα, αφού πρώτα έστειλε μοναχούς να κλέψουν τα λείψανα του Αγίου Μπενό από το Ρέουλ και να τα τοποθετήσουν στην εκκλησία του αββαείου. Παρόλο που το αββαείο πλήρωσε πρόστιμο, του επετράπη να κρατήσει τα λείψανα.
Η έκδοση του William Caxton το 1483 της "Χρυσής Βίβλου" περιλαμβάνει την ιστορία της Αγίας Γουίνεφρεντ. Το επόμενο έτος, τύπωσε και μια ξεχωριστή "Βιογραφία" της αγίας. Το προσκύνημα και η πηγή στο Σρούσμπερι έγιναν σημαντικοί προορισμοί προσκυνήματος στα ύστερα Μεσαίωνα, αλλά το προσκύνημα καταστράφηκε από τον Ερρίκο Η' το 1540.
Το Ιερό Πηγάδι της Αγίας Γουίνεφρεντ στο Φλίντσαιρ, που δημιουργήθηκε αρχικά από μια ορεινή πηγή, βρίσκεται χαμηλά στην πόλη, στην πλαγιά ενός απότομου λόφου. Στον χώρο της πηγής λειτουργεί μια «Ερμηνευτική Έκθεση», που παρουσιάζει λεπτομερώς την ιστορία της αγίας και του ιερού της. Το σπίτι των πρώην επιμελητών από τη Βικτωριανή εποχή έχει μετατραπεί σε μουσείο του προσκυνήματος. Ο χώρος διαχειρίζεται η Cadw.
Το Ιερό Πηγάδι της Αγίας Γουίνεφρεντ στο Holywell Farm στο Cheshire είναι ένα από τα πολλά ιερά πηγάδια αφιερωμένα στην Αγία Γουίνεφρεντ, που δημιουργήθηκαν για να σηματοδοτήσουν τη διαδρομή των λειψάνων της, όταν μεταφέρθηκαν από το Holywell στο Clwyd, όπου μαρτύρησε, στο Αββαείο του Σρούσμπερι. Είναι καταγεγραμμένο μνημείο.
Άλλο ένα πηγάδι με το όνομα της Αγίας Γουίνεφρεντ βρίσκεται στο χωριουδάκι Woolston, κοντά στο Oswestry, στο Shropshire. Σύμφωνα με τον θρύλο, πιστεύεται ότι κατά τη διαδρομή προς το Αββαείο του Σρούσμπερι, το σώμα της Γουίνεφρεντ τοποθετήθηκε εκεί κατά τη διάρκεια της νύχτας, και μια πηγή αναβλύζει από το έδαφος. Το πηγάδι καλύπτεται από ένα ξύλινο εξοχικό σπίτι του 15ου αιώνα. Το νερό ρέει μέσα από μια σειρά από πέτρινες γούρνες και καταλήγει σε μια μεγάλη λίμνη, που στη συνέχεια ρέει σε ένα ρυάκι. Το εξοχικό σπίτι διατηρείται από το Landmark Trust.
Μια πηγή στον λόφο Lansdown στο Bath ήταν γνωστή ως Πηγή της Αγίας Γουίνεφρεντ και έδωσε το όνομά της στον κοντινό δρόμο Winifreds Lane. Δεν υπάρχει γνωστή σύνδεση με τη ζωή της αγίας, αλλά τα νερά της θεωρούνταν κάποτε ευεργετικά για τη σύλληψη.
Μια νορμανδική εκκλησία αφιερωμένη στην Αγία Γουίνεφρεντ βρίσκεται στο χωριό Branscombe, στο Devon. Υπάρχουν αρχαιολογικές ενδείξεις ότι ένας παλαιότερος σαξονικός ναός μπορεί να υπήρχε στον χώρο αυτόν.
Στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο του 2004, η Αγία Γουίνεφρεντ αναφέρεται στις 2 Νοεμβρίου με το λατινικό όνομα Winefrídae. Αναγράφεται ως εξής: «Στην πηγή που βρίσκεται στο Holywell της Ουαλίας, η Αγία Γουίνεφρεντ η Παρθένος, η οποία διακρίθηκε ως μοναχή». Η Αγία Γουίνεφρεντ αναγνωρίζεται επίσημα από το Βατικανό ως ιστορικό πρόσωπο που έζησε μια υποδειγματική θρησκευτική ζωή, χωρίς ωστόσο να γίνεται λόγος για θαύματα που πιθανώς τέλεσε ή θεραπεύτηκε από αυτά. Ως άγια του πρώτου μιλένιουμ, αναγνωρίζεται ως αγία από τη λαϊκή αποδοχή και όχι μέσω επίσημης αγιοκατάταξης.
Στο τρέχον ρωμαιοκαθολικό λειτουργικό ημερολόγιο για την Ουαλία, η Γουίνεφρεντ τιμάται στις 3 Νοεμβρίου, καθώς η 2α Νοεμβρίου είναι αφιερωμένη στην Ημέρα των Ψυχών.
Εικονογραφία
Η απεικόνιση της Γουίνεφρεντ σε βιτρό στα Llandyrnog και Llanasa επικεντρώνεται στην εκπαίδευσή της και στην τιμητική της μαρτυρία, ενώ η τρίτη πτυχή της ζωής της, η θρησκευτική της ηγεσία, τιμάται επίσης εικονικά. Στη σφραγίδα του καθεδρικού ναού του St. Asaph (που βρίσκεται πλέον στα Εθνικά Μουσεία και Γκαλερί της Ουαλίας, στο Cathays Park, Κάρντιφ), απεικονίζεται ως ηγουμένη, με κουκούλα και κρατώντας ποιμαντορικό – σύμβολο ηγεσίας και εξουσίας – και λειψανοθήκη.
