Επιχείρηση στο Καρατζιάκιοϊ, 7 Νοεμβρίου 1906
Μια κρίσιμη πληροφορία έφτασε στα αυτιά του Γιαγκλή, ο οποίος παρακολουθούσε τις κινήσεις των εχθρών με μεγάλη προσοχή: ο μουχτάρης του Καρατζιάκιοϊ παντρευόταν τον γιο του, με κουμπάρο τον Τάσκας. Στην παραμονή του γάμου, το βράδυ της 25ης Οκτωβρίου 1906, παραμονή του Αγίου Δημητρίου, ο Βούλγαρος βοεβόδας θα βρισκόταν στο χωριό για να συμμετάσχει στο γλέντι του γάμου. Η πληροφορία αυτή άνοιγε μια σπάνια ευκαιρία για τον Γιαγκλή και την ομάδα του. Ο Τάσκας, ο στόχος τους, βρισκόταν στο χωριό μαζί με άλλους κομιτατζήδες, κάτι που καθιστούσε την επιχείρηση ακόμα πιο σημαντική. Η απόφαση ήταν να κινηθούν άμεσα και να χτυπήσουν το Καρατζιάκιοϊ, στοχεύοντας όχι μόνο στον Τάσκα, αλλά και στους φανατικούς που είχαν καταστήσει το χωριό τους εστία κομιτατζήδων.
Ο αρχηγός της ομάδας, ο Καπετάνιος, ανέπτυξε το σχέδιο επίθεσης. Η ομάδα Βλάχμπεη τοποθετήθηκε δυτικά του Στρυμόνα για να λειτουργήσει ως οπισθοφυλακή και να αντιμετωπίσει τυχόν αντεπίθεση από την περιοχή Σακάφτσιας (Λειβαδοχώρι). Το κυρίως σώμα έφτασε στη Μέργιανη (γνωστή και ως Λυγαριά) το απόγευμα της 25ης Οκτωβρίου. Εκεί είχε προσκληθεί και ο δεσπότης Γρηγόριος από την Τερπνή, ο οποίος βρισκόταν για τις εορτές του Αγίου Δημητρίου στην εκκλησία του χωριού. Στη συνέχεια, όλοι οι συμμετέχοντες συμμετείχαν σε μια σύντομη θεία κοινωνία.
Αμέσως μετά, η ομάδα κρούσης συγκροτήθηκε. Επικεφαλής ήταν οι Γιαγκλής και Μητρούσης, ντυμένοι με τουρκικές στολές αξιωματικών, και μαζί τους οι Γιώργος Γκούρμης, Κώστας Κοτσιάνπαπας, Γιάννης Ούρδας, Ζαχαρίας Ζαχαριάδης και Σέρπης, όλοι τους ντυμένοι με στρατιωτικές τουρκικές στολές. Διασχίζοντας τα πλημμυρισμένα νερά του Στρυμόνα, έφτασαν τα μεσάνυχτα στο φυλάκιο της γέφυρας Κουμάργιανης, όπου εξουδετέρωσαν τους φρουρούς και συνεχίσαν την πορεία τους προς το Καρατζιάκιοι. Πέρασαν απαρατήρητοι από μια περιπόλου, η οποία ήταν τοποθετημένη από τον Τάσκας, και συνέλαβαν έναν βοσκό που προσφέρθηκε να τους οδηγήσει. Όμως, ο βοσκός είχε σκοπό να τους παραπλανήσει και να τους ρίξει σε μια νέα ενέδρα. Τον εκτέλεσαν επί τόπου.
Εκμεταλλευόμενοι το σκοτάδι, διείσδυσαν στο χωριό και κάλεσαν «ονομαστικά» τους πιο φανατικούς βουλγαριζόντες να παρουσιαστούν μπροστά τους. Περίπου 65 από αυτούς εμφανίστηκαν, ανυποψίαστοι. Όμως, γρήγορα συνειδητοποίησαν την παγίδα και προσπάθησαν να δραπετεύσουν. Περίπου 35 από αυτούς έπεσαν από τα πυρά των ανταρτών, οι οποίοι στη συνέχεια εγκατέλειψαν το χωριό αφού πρώτα το έβαλαν φωτιά. Ο Τάσκας, όμως, κατάφερε να διαφύγει, αλλά η επιτυχία της επιχείρησης δεν αμαυρώθηκε. Ο Τάσκας και άλλοι κομιτατζήδες πλέον θα το σκέφτονταν δύο φορές πριν επιτεθούν ξανά σε ελληνικά χωριά, φοβούμενοι αντίποινα.
Αφού ολοκληρώθηκε η επιχείρηση, το Σώμα αποχώρησε και το πρωί κατέληξε στη Νικόκλεια, όπου ο οπλίτης Γεώργιος Τασκούδης εξασφάλισε καταφύγιο για την ομάδα. Δεν παρέμειναν εκεί, καθώς υπήρχε κίνδυνος να εμφανιστούν τουρκικά στρατεύματα από την περιοχή του Στρυμονικού. Συνεχίζοντας, κατευθύνθηκαν προς το ασφαλές ορεινό καταφύγιο στην περιοχή «Τρεις Κάμποι», κοντά στα Στεφανινά. Στην πορεία αυτή, ο Γιαγκλής έκανε έναν άθλο: Ο Μητρούσης, ο οποίος είχε τραυματιστεί στην επιχείρηση του Καρατζιάκιοϊ, δεν μπορούσε να συνεχίσει, και ο Γιαγκλής τον πήρε στις πλάτες του, μεταφέροντάς τον για 60 χιλιόμετρα στην ορεινή διαδρομή.
Τα Σώματα
Στην περιφέρεια της Νιγρίτας και Σωχού έχουμε το σώμα του καπετάν Γιαγκλή, στη Ζίχνη - Παγγαίο το σώμα του Δούκα, το σώμα του ιερέα Παπαπασχάλη που έδρασε στην περιοχή βόρεια της Νιγρίτας και συγκεκριμένα μεταξύ Ξυλότρους και Ορλιάκου.
Ο Παπαπασχάλης ή καπετάν Ανδρούτσος που καταγόταν από το σημερινό Λειβαδοχώρι, προδομένος βρήκε ηρωικό θάνατο στο χωριό Νικόκλεια από Τούρκους, καθώς κατεδίωκε συμμορία κομιτατζήδων που την προηγούμενη μέρα επέδραμαν στο Ξυλότρος.
Τη γενική αρχηγία όλων αυτών των σωμάτων είχε ο αρχηγός Αλέξανδρος Ευρυθιώτης.
Η δράση των ανωτέρω σωμάτων υπήρξε σωτήρια για την περιοχή και αυτό καταδεικνύεται από το γεγονός ότι η επαρχία της Νιγρίτας δεν έχει να δείξει ούτε ενα σχισματικό ή εξαρχικό, όπως λέγονταν οι Βούλγαροι εκείνη την εποχή. Η οργάνωση της περιφέρειας Νιγρίτης, κατά το σχέδιο του Φλωριά, ήταν η πλέον σημαντική.
Γράφει ο Φλωριάς :
«Το τμήμα της Νιγρίτης άπαν, από του Ορφάνου μέχρις Ορλιάκου πρέπει να οργανωθεί τελείως διά να χρησιμεύση ως ορμητήριον και καταφύγιον των αρματολών και αποθήκη όπλων. Ήδη η οργάνωση του τμήματος ιναι ανατεθειμένη εις τον αρχηγόν Αλέξανδρον.
Διά να είναι ομοιόμορφος η οργάνωσις πρέπει να γίνεται από κοινού μετά της Θεσσαλονίκης.
Οι αρχηγοί Χαλκιδικής πρέπει να ευρίσκωνται εις συνεχή επικοινωνία και να επικοινωνίσωσι τα διάφορα πρόσωπα της οργανώσεως αμφότερων των τμημάτων διά να είναι ευχερής και η μεταβίβασις των πληροφοριών και η μεταφορά των όπλων και η ενίσχυσις αμοιβαίως εν κρισίμοις περιστάσεσι και η ποδοχή του ενός σώματος εις το διαμέρισμα του άλλου και η ασφάλεια αυτών. Διά να είναι ομοιόμορφος η οργάνωσις πρέπει να λειτουργήση ο ιυτός κανονισμός εις αμφότερα τα τμήματα της Χαλκιδικής.
Η οργάνωση αυτή επιβάλλεται κατά τοσούτω μάλλον καθ’ όσον συντονωτέρα καθίσταται εις άλλα διαμερίσματα η καταδίωξις των σωμάτων υπό του στρατού από ημέρα εις ημέραν. Τα Ελληνικά μεθόρια πρέπει διά της οργανώσεως να μεταφέρωμεν εις Χαλκιδικήν και να προετοιμάσωμεν τους κατοίκους αυτών εις τα όπλα διά να δυνάμεθα εν καιρώ να αντλώμεν εκ της χώρας ταύτης παν χρήσιμον διά τους σημερινούς και μέλλοντας αγώνας ημών, ιδιαιτέρως πρέπει να επιστήσωμεν την προσοχήν υμών εις το τμήμα από Νιγρίτης εις Ορλιάκον.
Να κατασκευασθώσι κρύπται εις όλα τα χωριά και δη εις Νιγρίταν, Μέργιαννη και Χούμκος.
Διά της τελείας οργανώσεως του διαμερίσματος Νιγρίτης θα δύνανται τα σώματα ημών εν περιπτώσει αποσυνθέσεως ένεκα συντόμου καταδιώξεως ή και καταστροφής να ανασυντάσσονται εις το διαμέρισμα της Χαλκιδικής και πάλιν να εξορμώσιν εις τας διαφόρους διευθύνσεις.
Από του διαμερίσματος τούτου θα δυνάμεθα να επιτιθέμεθα κατά του διαμερίσματος Κιλκισίου, κατά του Μικρού Κάμπου, κατά της πεδιάδας Τζουμαγιάς και κατά της Ζίχνης. Η συνεργασία μετά της Θεσσαλονίκης απολύτως αναγκαία και επιβεβλημένη».
Από τα παραπάνω εύκολα συνάγεται πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε στον Μακεδονικό Αγώνα η Νιγρίτα και η περιφέρειά της.
Ο ρόλος της Νιγρίτας υπήρξε καθοριστικός, γιατί δέσποζε στην περιοχή λόγω της θέσης της, της καταγωγής του πληθυσμού της και ήταν το πλέον ασφαλές ορμητήριο των αντάρτικων σωμάτων προς όλες τις κατευθύνσεις της κεντρικής και ανατολικής Μακεδονίας.
«Από τη σωστή οργάνωση της Χαλκιδικής και ιδίως της Νιγρίτας μέχρι του Ορλιάκου τμήματος εξαρτάται η τύχη του διαμερίσματος Τζουμαγιάς», συνιστά ο Φλωριάς.
Ο Μακεδονικός Αγώνας έληξε τυπικά με την επανάσταση των Νεοτούρκων και την ανακήρυξη του Νεοτουρκικού Συντάγματος το 1908.
