Άγιος Πρόκλος αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης, 20 Νοεμβρίου
Ἔχει σε, Πρόκλε, ἡ οὐράνιος νύσσα,
Χαίροντα ἔνδον καὶ σὲ σὺν Χρυσοστόμῳ.
Ο Άγιος Πρόκλος υπήρξε άξιος μαθητής του μεγάλου διδασκάλου της Εκκλησίας μας, Ιωάννου του Χρυσοστόμου (βλέπε 13 Νοεμβρίου).
Ο Πατριάρχης Αττικός (βλέπε 8 Ιανουαρίου) τον έκανε διάκονο και κατόπιν πρεσβύτερο. Επειδή διακρινόταν για την παιδεία, την αρετή και την διδακτική του ικανότητα, αγαπήθηκε θερμά απ' όλους τους θαυμαστές του αξέχαστου διδασκάλου του και υποστηριζόταν απ' αυτούς για τον Πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης. Αλλά η αντίδραση του διεφθαρμένου κατεστημένου, ναυάγιζε την υποψηφιότητα του. Αργότερα ο Πατριάρχης Σισίνιος (βλέπε 11 Οκτωβρίου), το έτος 425 μ.Χ., χειροτόνησε τον Πρόκλο επίσκοπο Κυζίκου. Λόγω όμως των ανωμαλιών της επαρχίας, την επισκοπή κατέλαβε κάποιος Δαλμάτιος. Αλλά ο Πρόκλος, χωρίς να στεναχωρηθεί, εξακολούθησε το κήρυγμα του θείου λόγου στην Κωνσταντινούπολη.
Όταν πέθανε ο Πατριάρχης Μαξιμιανός (βλέπε 21 Απριλίου) το 434 μ.Χ. και αυτοκράτορας ήταν ο Θεοδόσιος ο Β', στο θρόνο ανέβηκε πανηγυρικά ο Πρόκλος. Και μάλιστα πριν ακόμα θάψουν τον Μαξιμιανό. Η πρώτη φροντίδα του Πρόκλου ήταν, η ανακομιδή του ιερού λειψάνου του Χρυσοστόμου από τα Κόμανα στην Κωνσταντινούπολη. Επίσης, επί του Πατριάρχου αυτού καθιερώθηκε και ο τρισάγιος ύμνος στις εκκλησίες.
Πατριάρχευσε δώδεκα χρόνια και τρεις μήνες και κοιμήθηκε το 447 μ.Χ.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Λυχνία ὡς δίπυρσος τῶν θεϊκῶν δωρεῶν, ἀκτῖσι τῆς χάριτος φωταγωγοῦσιν ἡμᾶς πατέρες οἱ ἔνθεοι, Πρόκλος τοῦ Βυζαντίου, ὁ σοφὸς ποιμενάρχης, Γρηγόριος ὁ θεόφρων, Δεκαπόλεως γόνος· διὸ μετὰ προθυμίας τούτοις προσέλθωμεν.
