Οσία Θεοδώρα «η από Καισαρείδος», 30 Δεκεμβρίου

Απήρε δεσμού σαρκός η Θεοδώρα,

Oύπερ λυθήναι ζώσα και πριν ηγάπα.

Η Οσία Θεοδώρα έζησε στα χρόνια του βασιλιά Λέοντα του Ισαύρου (717 - 741 μ.Χ.). Ήταν από γένος λαμπρό και επίσημο, τον πατέρα της έλεγαν Θεόφιλο και ήταν πατρίκιος, τη δε μητέρα της Θεοδώρα. Η Θεοδώρα ήταν στείρα και κατόπιν μεγάλης προσευχής προς τον Θεό, απέκτησε την Οσία. Όταν η κόρη Θεοδώρα έφτασε σε κατάλληλη ηλικία, αφιερώθηκε στη Μονή της Αγίας Άννας, την ονομαζόμενη Ριγιδίου. Εκεί διέμενε ασκούμενη στην αρετή, μέχρι τη στιγμή, που ο βασιλιάς Λέων την άρπαξε από τη Μονή για να τη δώσει γυναίκα στον γιο του Χριστόφορο. Την ημέρα όμως του γάμου, ο Χριστόφορος εξεστράτευσε μαζί με τον πατέρα του κατά των Σκυθών και στη συμπλοκή σκοτώθηκε. Έτσι η Θεοδώρα, αφού πήρε όσα πολύτιμα πράγματα είχε, επέστρεψε στη Μονή της, όπου εκάρη μοναχή. Εκεί έζησε με μεγάλη εγκράτεια και σκληραγωγία και απεβίωσε με οσιακό τρόπο.

Η Οσία Θεοδώρα έζησε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Λέοντος Γ' του Ισαύρου (717-741), γιου του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε' του Κοπρώνυμου, και καταγόταν από λαμπρή και διακεκριμένη οικογένεια. Ο πατέρας της ήταν ο Θεόφιλος, ο οποίος κατείχε τον τίτλο του πατρικίου, και η μητέρα της η Θεοδώρα, που για πολλά χρόνια ήταν στείρα. Λυπημένη για την αδυναμία της να τεκνοποιήσει, προσευχόταν στον Θεό και στην Υπεραγία Θεοτόκο να της χαρίσουν παιδί. Ο Θεός άκουσε την προσευχή της και, μέσω των πρεσβειών της Αγίας Άννας, μητέρας της Θεοτόκου, της έδωσε το δώρο που επιθυμούσε. Έτσι, απέκτησε την Οσία Θεοδώρα, η οποία, αφού έφτασε σε ώριμη ηλικία, οδηγήθηκε στον Ναό της Αγίας Άννας και αφιερώθηκε στη Μονή της στην περιοχή Ριγίδιον ως θεία προσφορά. Με ευσεβή και τακτικό τρόπο, ηγουμένη την καθοδήγησε και τη δίδαξε ιερά γράμματα.

Καθώς η Οσία ζούσε με τρόπο ευάρεστο στον Θεό, ο πονηρός διάβολος δεν μπορούσε να αντέξει να βλέπει τον εαυτό του να καταπατείται από μια τόσο νέα γυναίκα. Έτσι, ξεσήκωσε τον Θεομάχο Λέοντα τον Ίσαυρο, ο οποίος έψαχνε σύζυγο για τον γιο του, Χριστόφορο, τον οποίο είχε ανακηρύξει Καίσαρα. Με βίαιο και αυταρχικό τρόπο, την απομάκρυνε από τη Μονή της και την ανάγκασε να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη. Όταν έφτασε, όλα προετοιμάστηκαν επιμελώς για τον γάμο, καθώς και για τον νυφικό θάλαμο. Ωστόσο, ενώ αυτό ήταν το σχέδιο του αυτοκράτορα, ο Θεός είχε άλλα σχέδια. Όπως παλαιότερα ο Θεός έφερε φόβο στον Φαραώ της Αιγύπτου όταν προσπάθησε να πάρει τη Σάρρα ως δική του (Γέν. 12:10-20), και όπως θριάμβευσε μέσω της παρθένου Ριψιμίας (30 Σεπτεμβρίου) επί του Τιριδάτη, έτσι και με την Οσία Θεοδώρα την κράτησε αμόλυντη και αγνή, μακριά από ένωση και σχέση με τον επίγειο μνηστήρα της.

Ενώ οι προετοιμασίες του γάμου ήταν σε εξέλιξη, ξαφνικά και απρόσμενα τα στρατεύματα των Σκυθών εισέβαλαν στην Ευρώπη. Ο γιος του αυτοκράτορα και μελλοντικός νυμφίος εστάλη γρήγορα για να πολεμήσει εναντίον των βαρβάρων. Στην πρώτη μάχη σκοτώθηκε από τους Σκύθες. Όταν η αγνή Θεοδώρα έλαβε τα νέα, αντιλαμβανόμενη ότι αυτό ήταν η Πρόνοια του Θεού, συγκέντρωσε χρυσό, ασήμι, μαργαριτάρια και ακριβά ενδύματα και έφυγε κρυφά από το παλάτι. Επιβιβάστηκε σε πλοίο και επέστρεψε στη Μονή της, δοξάζοντας και ευχαριστώντας τον Θεό. Όταν η αναχώρησή της αποκαλύφθηκε, ο δεύτερος γιος του Λέοντος πήγε στη Μονή για να τη βρει. Όταν όμως την είδε με κουρελιασμένα μοναχικά ρούχα, την άφησε στην ησυχία της, φανερά με την Πρόνοια του Θεού.

Έκτοτε η Οσία ήταν εντελώς ελεύθερη και ασκήτευε σκληρά. Έτρωγε μόνο μία ουγγιά ψωμί κάθε δύο ή τρεις μέρες. Έφερε μόνο ένα χοντρό ένδυμα από τρίχες κατσίκας, ενώ κοιμόταν πάνω σε πέτρες. Συχνά αγρυπνούσε όλη τη νύχτα. Δεν ήταν ικανοποιημένη με αυτά τα μαρτύρια και φορούσε αλυσίδες που πλήγωναν το σώμα της. Με αυτά τα πάθη, έζησε πολλά χρόνια και έλαμψε σε κάθε αρετή. Τελικά, η αξιοθαύμαστη αυτή γυναίκα εισήλθε στην αιώνια και μακάρια ζωή.

Από το Συναξάριον της Κωνσταντινουπόλεως, μετάφραση Ιωάννου Σανιδόπουλου.

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον — Ἦχος πλ. δ'

Δακρύων σου ποταμοῖς τὴν ἔρημον ἐγεώργησας, / καὶ τῆς ἐν Θεῷ ἐπιθυμίας τοῖς ἐκβάλοις καρποὺς ἐξήνεγκας. / Τῇ τῶν θαυμάτων σου αὐγῇ τὸν κόσμον ἐφώτισας, / Μῆτερ ἡμῶν ἁγία Θεοδώρα, / πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.