Βαρκάς : Όταν περνάνε τα χρόνια τα πάντα "αγιοποιούνται" (Τελευταίο άρθρο)
Ποιος νοιάζεται αν η τάδε τραγουδούσε για την ηρωίνη ή αν η άλλη εμφανιζόταν ημίγυμνη για να γίνει διάσημη; Η αν ο τάδε έκανε εκείνο ή το άλλο. Κανένας, σήμερα απολαμβάνουν την αποδοχή του κόσμου ως καταξιωμένες προσωπικότητες άσχετα με τον χώρο του.
Σήμερα, πχ αν αναφερθεί ένα σύγχρονο τραγούδι στα ναρκωτικά, γίνεται χαμός, λες και δεν είναι κάτι που υπάρχει στην καθημερινή ζωή πολλών ανθρώπων της εποχής μας.. Αντίθετα, όταν γίνεται αναφορά σε κάποιο παλιό τραγούδι που μιλάει για τα ναρκωτικά, τότε όλα είναι καλά. Αυτή η αντίφαση είναι τόσο αστεία όσο και τραγική.
Π.χ. Από το βράδυ ως το πρωί
Με πρέζα στέκω στη ζωή
Κι όλο τον κόσμο κατακτώ
Την άσπρη σκόνη σαν ρουφώ.
Το να βγεις ξεβράκωτή για να γίνεις γνωστή δεν έχει καμία σημασία όταν τελικά το καταφέρεις. Η διαδικασία ή οι επιλογές που κάνεις για να φτάσεις στην αναγνωσιμότητα χάνουν τη σημασία τους, όταν η δημοσιότητα έχει ήδη επιτευχθεί.
Η πάροδος του χρόνου έχει μια μοναδική ικανότητα να μεταμορφώνει την αντίληψη που έχουμε για γεγονότα, ανθρώπους και καταστάσεις. Αυτό το φαινόμενο, που συχνά αποκαλείται "αγιοποίηση", αναφέρεται στην τάση να εξιδανικεύουμε ή να βλέπουμε με πιο ρομαντική ματιά ό,τι ανήκει στο παρελθόν, απογυμνώνοντάς το από τις σκληρές ή αμφιλεγόμενες πτυχές του.
Η Δύναμη της Νοσταλγίας
Η νοσταλγία είναι μία από τις βασικές αιτίες αυτής της αγιοποίησης. Ο ανθρώπινος νους τείνει να θυμάται το παρελθόν μέσα από ένα "φιλτράρισμα", διατηρώντας τις ευχάριστες πτυχές και αποσιωπώντας τις δυσάρεστες. Για παράδειγμα, παλιές εποχές που χαρακτηρίζονταν από φτώχεια, κοινωνικές ανισότητες ή καταπιεστικές πρακτικές συχνά θυμούνται ως "χρυσές εποχές" απλώς επειδή η απόσταση από το παρόν τις κάνει να φαίνονται πιο απλές ή πιο "αγνές".
Πολιτιστικά Φαινόμενα και Αγιοποίηση
Στη μουσική, τη λογοτεχνία ή την τέχνη γενικότερα, το φαινόμενο της αγιοποίησης είναι ιδιαίτερα έντονο. Καλλιτέχνες που δέχθηκαν έντονη κριτική ή περιθωριοποιήθηκαν στην εποχή τους, όπως οι δημιουργοί του ρεμπέτικου, συχνά αναγνωρίζονται αργότερα ως "θρύλοι" ή "πατέρες" ενός πολιτιστικού κινήματος.
Για παράδειγμα:
Το ρεμπέτικο: Ενώ αρχικά ήταν συνδεδεμένο με το περιθώριο, τις ουσίες και την παραβατική συμπεριφορά, σήμερα θεωρείται πολύτιμο πολιτιστικό κεφάλαιο και καταγράφεται ως "λαϊκή κληρονομιά".
Πολιτικές προσωπικότητες: Πολιτικοί ή ηγέτες που κρίθηκαν αυστηρά στο παρελθόν συχνά παρουσιάζονται ως "μεγάλοι οραματιστές" μετά τον θάνατό τους, με τις αποτυχίες τους να αποσιωπώνται.
Η Διαστρέβλωση της Ιστορίας
Η αγιοποίηση δεν περιορίζεται στον πολιτισμό, αλλά επεκτείνεται και στην ιστορία. Γεγονότα που ήταν τραγικά ή διχαστικά πολλές φορές παρουσιάζονται αργότερα με πιο εξιδανικευμένο τρόπο. Για παράδειγμα:
Επαναστάσεις ή πόλεμοι που προκάλεσαν πόνο και καταστροφή συχνά αναφέρονται ως "ηρωικές στιγμές".
Κοινωνικά κινήματα που συναντούσαν έντονη αντίσταση μπορεί αργότερα να εξυμνούνται, αποσιωπώντας τις δυσκολίες που συνάντησαν.
Γιατί Αγιοποιούμε το Παρελθόν;
Η τάση αυτή έχει ψυχολογικές, κοινωνικές και πολιτιστικές αιτίες:
Ψυχολογική Άμυνα: Θέλουμε να βλέπουμε το παρελθόν ως κάτι θετικό για να νιώθουμε ότι η ζωή μας έχει μια συνέχεια που βασίζεται σε "καλές βάσεις".
Ανάγκη για Σύμβολα: Οι κοινωνίες χρειάζονται ήρωες και πρότυπα, ακόμα κι αν αυτά χτίζονται σε επιλεκτικές ή διαστρεβλωμένες αφηγήσεις.
Αποδοχή και Συμφιλίωση: Με το πέρασμα του χρόνου, οι διαμάχες χάνουν την έντασή τους και οι άνθρωποι τείνουν να συμφιλιώνονται με το παρελθόν.
Προβληματισμός: Η Επικίνδυνη Πλευρά της Αγιοποίησης
Η εξιδανίκευση του παρελθόντος μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις και ανακρίβειες. Όταν αγιοποιούμε ανθρώπους ή καταστάσεις, κινδυνεύουμε να παραγνωρίσουμε τα λάθη, τις δυσκολίες και τις αρνητικές συνέπειες των πράξεών τους. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να:
Εμποδίσει την κριτική σκέψη.
Δημιουργήσει ψεύτικα πρότυπα για το παρόν.
Καθιερώσει ανακριβείς ιστορικές αφηγήσεις.
Συμπέρασμα
Η αγιοποίηση είναι μια φυσική διαδικασία που αντανακλά την ανθρώπινη ανάγκη για νοσταλγία και σύμβολα. Ωστόσο, η εξιδανίκευση του παρελθόντος πρέπει να συνοδεύεται από κριτική σκέψη. Η αληθινή κατανόηση της ιστορίας και του πολιτισμού απαιτεί να δούμε τα γεγονότα, τους ανθρώπους και τις καταστάσεις μέσα από τον φακό της πραγματικότητας, αναγνωρίζοντας τόσο τις αρετές όσο και τις αδυναμίες τους.
