Όσιος Δομετιανός Επίσκοπος Μελιτηνής, 10 Ιανουαρίου

Δομετιανὸς τῆς φθορᾶς ἀπηλλάγη,

Εἴπερ φθορὰν χρὴ τὸν βίον τοῦτον λέγειν.

Ο Όσιος Δομετιανός έζησε τον 6ο αιώνα μ.Χ. και ήταν γιος πλουσίων γονέων, του Θεοδώρου και της Ευδοκίας. Φιλομαθής ο Δομετιανός και πολύ προσεκτικός στο να διατηρεί καθαρή τη ζωή του από μικρή ηλικία, δεν παρασύρθηκε από τα πολλά υλικά πλούτη αλλά επιδόθηκε στο να μάθει τα ελληνικά γράμματα και τις άγιες Γραφές και πράγματι προόδευσε πολύ στις σπουδές του. Αργότερα παντρεύτηκε μια ευσεβέστατη σύζυγο, που γρήγορα όμως την έχασε αλλά θέλησε να μείνει πιστός στη μνήμη της και γι' αυτό έγινε κληρικός και αφοσιώθηκε ολοσχερώς στην υπηρεσία της εκκλησίας. Η δε μεγάλη προσωπική του αξία δεν άργησε να τον ανεβάσει στην επισκοπή της Μελιτηνής στη Μεσοποταμία. Ο Δομετιανός, μαζί με τα εκκλησιαστικά πλεονεκτήματα του, κατείχε και μεγάλη πολιτική ικανότητα και επιδεξιότητα. Γι' αυτό και ο αυτοκράτωρ Μαυρίκιος, του εμπιστεύθηκε σπουδαία πολιτική αποστολή στο βασιλιά των Περσών Χοσρόη τον Β'. Η επιτυχία, με την οποία την εξετέλεσε, έκανε τον αυτοκράτορα να παραχωρεί κατά καιρούς στον επίσκοπο Μελιτηνης μεγάλα χρηματικά ποσά, που ο Δομετιανός τα ξόδευε στις εκκλησιαστικές ανάγκες και την ίδρυση πτωχοκομείων. Πέθανε τον Ιανουάριο του 602 μ.Χ., σε μια από τις επισκέψεις του στην Κωνσταντινούπολη. Η κηδεία του έγινε με μεγάλη επισημότητα και ενταφιάσθηκε με τιμές από τον Πατριάρχη Κυριακό στο ναό των Αγίων Αποστόλων. Λέγεται, ότι λίγο καιρό μετά, το ιερό λείψανο αυτού ανεκομίσθη στη Μελιτηνή και έκανε πολλά θαύματα.

Βιογραφία

O Δομετιανός (όπως επεκράτησε) ή ορθότερα Δομιτιανός (λατιν. Domitianus, περ. 550 – 602) ήταν ανιψιός του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Μαυρικίου και Αρχιεπίσκοπος Μελιτηνής από το 580 περίπου μέχρι τον θάνατό του.

Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως διπλωμάτης και ήταν περίφημος για τις ικανότητές του στον τομέα αυτόν. Πιθανώς αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο του ανατέθηκε, υπό το αξίωμα του ιεράρχη, να επαναφέρει στην Ορθόδοξη πίστη τους κατοίκους της Ρωμαϊκής Αρμενίας, όπου και η Μελιτηνή, στα ευαίσθητα ανατολικά-βορειοανατολικά σύνορα της Αυτοκρατορίας. Εκεί οι κάτοικοι ασπάζονταν τον μονοφυσιτικό (αιρετικό) Χριστιανισμό, και ο Δομετιανός κατόρθωσε να μεταστρέψει μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Επιπλέον επεχείρησε, έστω και ανεπιτυχώς, να εκχριστιανίσει τον βασιλέα των Περσών Χοσρόη Β΄ (της Δυναστείας των Σασσανιδών), αφού πρώτα τον είχε βοηθήσει να επανακτήσει τον θρόνο του μετά τον Σασσανιδικό εμφύλιο πόλεμο το 590-591. Για τις δραστηριότητές του αυτές ο Δομετιανός τιμάται ως Άγιος τόσο από την Ορθοδόξη όσο και από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Αντιθέτως, η μνεία του από τις Προχαλκηδόνιες Εκκλησίες (μονοφυσιτικές), όπως η Αρμενική και η Κοπτική, είναι τελείως αρνητική, καθώς στη δική τους παράδοση θεωρείται ως ανθρωποσφαγέας εξαιτίας των κτηνωδών διωγμών που άσκησε κατά των Μονοφυσιτών.

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.

Ὡς καθαρὸς καὶ φωτισμοῦ θείου πλήρης, τὴν τοῦ ποιμαίνειν ἐπιστεύθης φροντίδα, τοὺς ἄρνας Πάτερ ὅσιε Χρίστου τοῦ Θεοῦ ὅθεν δι' ἀσκήσεως, καὶ ποικίλων θαυμάτων, τῆς ἱεραρχίας σου, τὴν χλαμύδα κοσμήσας, τῆς Ἐκκλησίας Δομετιανέ, ὤφθης κοσμήτωρ, αὐτῆς προϊστάμενος.