Αγία Θεοσεβία η Διακόνισσα, 10 Ιανουαρίου

Η Αγία Θεοσεβία έζησε τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Μερικοί ιστορικοί πιστεύουν ότι η Αγία Θεοσεβία ήταν σύζυγος του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης, η οποία πέθανε αρκετά νέα. Ωστόσο, ο Κύριλλος Α', πατριάρχης Ιεροσολύμων, σε ένα γράμμα του προς τον Άγιο Γρηγόριο Νύσσης την αναφέρει σαν αδελφή του. Πάντως, αυτό που μπορούμε να πόυμε σίγουρα είναι ότι ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος την αποκαλεί «όντως ιερά, το της Εκκλησίας καύχημα, το του Χριστού καλλώπισμα, το της καθ' ημάς γενεάς όφελος, την γυναικών παρησσίαν και των μεγάλων μυστηρίων αξίαν».

Βιογραφία

Η Αγία Θεοσέβεια γνωστή και ως Θεοσέβεια η Διάκονος, ήταν Χριστιανή του 4ου αιώνα, η οποία τιμάται ως αγία στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Στην Καθολική Εκκλησία αναφέρεται ως Μακαρία Θεοσέβεια η Διάκονος.

Πολύ μυστήριο περιβάλλει τη ζωή της Θεοσέβειας. Το έτος της γέννησής της είναι άγνωστο και η ημερομηνία του θανάτου της αβέβαιη, αν και πιθανώς μετά το 381 μ.Χ. Παρά ταύτα, θεωρείται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εκκλησία της Νύσσης, όπου ήταν διάκονος.

Ο Γρηγόριος Νύσσης έγραψε επιστολή συλλυπητηρίων για τον θάνατό της στον Γρηγόριο Νυσης, στην οποία ανέφερε «την αδελφή σου Θεοσέβεια» και «αληθινή συνεργάτιδα ιερέως». Αυτό έχει προκαλέσει κάποια συζήτηση σχετικά με την ασαφή αναγνώρισή της. Ορισμένοι ιστορικοί υπέθεσαν ότι η Θεοσέβεια ήταν η σύζυγος του Γρηγορίου Νύσσης, ενώ άλλοι υποθέτουν ότι ήταν μία από τις αδελφές του, όπως η Μακρίνα η Νεότερη. Αν αυτό ισχύει, τότε η Θεοσέβεια ήταν και αδελφή του Μεγάλου Βασιλείου.

Ο Γρηγόριος Νύσσης — σε αντίθεση με άλλους Πατέρες της Καππαδοκίας — ήταν παντρεμένος, σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία στο έργο του «Περί Παρθενίας», ότι δεν μπορούσε να ωφεληθεί από το θέμα του έργου του. Αυτό, σε συνδυασμό με την δήλωση του Γρηγορίου Ναζιανζηνού ότι η Θεοσέβεια ενταφιάστηκε από τον άλλο Γρηγόριο στην προαναφερθείσα επιστολή, υποδεικνύει ότι ήταν είτε η σύζυγος είτε η αδελφή του Γρηγορίου Νύσσης, του οποίου την κηδεία θα είχε υποχρέωση να επιβλέψει.

Ο Καππαδόκιος Γρηγόριος Ναζιανζηνός έγραψε στον Γρηγόριο Νύσσης για τη Θεοσέβεια, «η υπερηφάνεια της Εκκλησίας, το κόσμημα του Χριστού, η καλύτερη από τη γενιά μας, η ελεύθερη φωνή των γυναικών, η Θεοσέβεια, η πιο ένδοξη μεταξύ των αδελφών, εξαιρετική στην ομορφιά της ψυχής. Η Θεοσέβεια, πράγματι ιερατική προσωπικότητα, η συνεργάτιδα ιερέως, εξίσου τιμημένη και άξια των μεγάλων μυστηρίων».

Το Κέντρο Αγίας Θεοσέβειας για Χριστιανική Πνευματικότητα βρίσκεται στην Οξφόρδη και, αν και χρησιμοποιεί εναλλακτική ορθογραφία, φέρει το όνομα της Θεοσέβειας. Ο Ντόναλντ Άλλκιν ήταν διευθυντής του κέντρου από το 1987 έως το 1994.