Όσιος Θεοδόσιος ηγούμενος Μονής Φιλόθεου εν Άθω και Επίσκοπος Τραπεζούντος, 11 Ιανουαρίου

Θεοδοσίω επλάκη διπλούν στέφος,

Ως ιεράρχη και οσίω Kυρίου.

Ο Όσιος Θεοδόσιος καταγόταν από το χωριό Κορησσός Καστοριάς και γεννήθηκε από ευσεβείς γονείς. Ήταν αδελφός του Οσίου Διονυσίου (τιμάται 25 Ιουνίου), ιδρυτή της Σκήτης του Τιμίου Προδρόμου Αγίου Όρους. Ο Όσιος έγινε μοναχός στην Μονή Φιλοθέου του Αγίου Όρους και μετά την κοίμηση του Ηγουμένου διετέλεσε Ηγούμενος αυτής. Κάποια μέρα επέδραμαν κατά του αιγιαλού της Μονής Τούρκοι πειρατές, οι οποίοι απήγαγαν τον Όσιο ως αιχμάλωτο στην Βιθυνία. Κατάφερε να ελευθερωθεί και ήλθε στην Κωνσταντινούπολη. Με την προτροπή του Πατριάρχη Καλλίστου, με τον οποίον συνδεόταν Πνευματικά, γίνεται Ηγούμενος της περίφημης Μονής του Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων. Για την αρετή του και την οσιότητα του βίου του εξελέγη, το 1370 μ.Χ., Επίσκοπος Τραπεζούντος. Ο Όσιος Θεοδόσιος κοιμήθηκε με ειρήνη περί το έτος 1392 μ.Χ.

Βιογραφία

Ο Άγιος Θεοδόσιος γεννήθηκε στο χωριό Κόρισσος, κοντά στην Καστοριά, από γονείς ευσεβείς που βιοπορίζονταν από τη γεωργία. Ήταν ο μεγαλύτερος αδελφός του Αγίου Διονυσίου (25 Ιουνίου), ο οποίος αργότερα έγινε ιδρυτής της Μονής Διονυσίου στο Άγιο Όρος.

Όταν ο Θεοδόσιος ήταν 18 χρονών και ο Διονύσιος ήταν ακόμη παιδί, πήγε στην Κωνσταντινούπολη αναζητώντας ανθρώπους με αρετές για να ωφεληθεί από τα λόγια τους και το παράδειγμά τους. Εκεί έμεινε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπου υπήρχαν μοναχοί που διακρίνονταν για τη χορωδία και την ασκητικότητα τους. Εκεί έλαβε μια πλήρη εκπαίδευση, τόσο κοσμική όσο και ιερή. Διότι ήταν σεβαστός από όλους και απέκτησε όλες τις αρετές, ο Πατριάρχης τον χειροτόνησε Διάκονο και στη συνέχεια Πρεσβύτερο.

Λίγο αργότερα, ο Θεοδόσιος αναχώρησε από την Κωνσταντινούπολη για το Άγιο Όρος, όπου επισκέφθηκε όλα τα κελλιά και τα μοναστήρια. Όμως, στη Μονή Φιλοθέου αποφάσισε να αφιερωθεί στην προσευχή και την υπακοή. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο Θεοδόσιος ξεπέρασε όλους τους μοναχούς σε αρετή και ζήλο. Γι' αυτό το λόγο, όταν πέθανε ο ηγούμενος, οι πατέρες της μονής παρακάλεσαν τον Θεοδόσιο να δεχθεί την ηγουμενία. Αν και αρχικά ήταν απρόθυμος, αποφάσισε να υπακούσει και χειροτονήθηκε ηγούμενος. Σύντομα η φήμη του διαδόθηκε, και πολλοί ήρθαν στο Άγιο Όρος και στη Φιλοθέου ειδικά για να λάβουν την ευλογία και τις συμβουλές του σε πνευματικά ζητήματα.

Όταν ο νεότερος αδελφός του, Διονύσιος, έμαθε ότι ο Θεοδόσιος ήταν ηγούμενος της Φιλοθέου και είχε φτάσει στην ηλικία να γεννήσει γένια, αμέσως κατευθύνθηκε στο Άγιο Όρος και προσχώρησε στην αδελφότητα της Φιλοθέου. Σύντομα ο Θεοδόσιος τον χειροτόνησε μοναχό και ο τοπικός Επίσκοπος τον χειροτόνησε Διάκονο και Πρεσβύτερο. Μετά από μια ζωή ακραίας ασκητικότητας και αποκτώντας τις αρετές, κατευθύνθηκε σε πιο απομονωμένη περιοχή και τελικά ίδρυσε την Σκήτη του Αγίου Προδρόμου.

Όσον αφορά τον Θεοδόσιο, μια μέρα, καθώς η Εορτή του Ευαγγελισμού πλησίαζε, κατέβηκε στην ακτή μαζί με άλλους για να ψαρέψουν. Καθώς ψάρευαν τη νύχτα, κάποια τουρκική πειρατική ομάδα τους αιχμαλώτισε και τους μετέφερε στην Προύσα για να τους πουλήσει. Υπήρχαν κάποια χριστιανικά άτομα στην πόλη, που μόλις είδαν ότι ήταν μοναχοί, τους αγόρασαν και τους απελευθέρωσαν αμέσως. Οι υπόλοιποι αποφάσισαν να επιστρέψουν στο μοναστήρι τους, αλλά ο Θεοδόσιος αποφάσισε να πάει στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί συνάντησε τον Πατριάρχη Φιλόθεο (1364-1376), ο οποίος εντυπωσιάστηκε και χάρηκε μαζί του, και τον ανέθεσε ηγούμενο της Μονής Μαγγάνων.

Λίγο αργότερα, ο Μητροπολίτης Τραπεζούντας πέθανε, και ο Αυτοκράτορας Αλέξιος Γ΄ Κομνηνός της Τραπεζούντας (1349-1390) ζήτησε από τον Πατριάρχη έναν άξιο άγιο για να τον χειροτονήσει Μητροπολίτη Τραπεζούντας. Ο Πατριάρχης επέλεξε τον Θεοδόσιο, αν και εκείνος δεν επιθυμούσε τη θέση, και χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Τραπεζούντας το 1368/9. Σύντομα μετά, ο αδελφός του Διονύσιος τον ακολούθησε, αν και ο κύριος σκοπός του ήταν να συγκεντρώσει τα απαραίτητα χρήματα για να χτίσει ένα μοναστήρι στο Άγιο Όρος. Ο Θεοδόσιος υποσχέθηκε να βοηθήσει τον αδελφό του και οι δυο τους απέδωσαν φόρο τιμής στον αυτοκράτορα Αλέξιο για τον σκοπό αυτό. Ο αυτοκράτορας αποφάσισε να εκπληρώσει το αίτημά τους, αρκεί το μοναστήρι να τον μνημονεύει μαζί με όλους τους προγόνους και απογόνους του στις ακολουθίες και λειτουργίες, για να είναι αιώνια ευλογημένοι. Ο Διονύσιος υποσχέθηκε στον αυτοκράτορα ότι πράγματι θα το κάνει, και εκδόθηκε χρυσόβουλο τον Σεπτέμβριο του 1374, τα απαραίτητα χρήματα παρέχονταν και η εικόνα της Παναγίας του Ακάθιστου προσφέρθηκε ως δώρο. Και αν και ο αυτοκράτορας επιθυμούσε το μοναστήρι να ονομαστεί Μονή του Μεγάλου Κομνηνού, το όνομα ποτέ δεν καθιερώθηκε και πήρε το όνομα του ιδρυτή του και ονομάστηκε Διονυσίου.

Μετά την ανέγερση της Μονής Διονυσίου το 1380, υπήρχε ακόμη πολλή δουλειά να γίνει και χρειάζονταν επιπλέον χρηματοδότηση. Γι' αυτό, ο Διονύσιος επέστρεψε ξανά στην Τραπεζούντα, όπου του παραχωρήθηκαν τα απαιτούμενα από τον αυτοκράτορα. Αλλά όταν επέστρεψε στη Μονή του στο Άγιο Όρος, βρήκε το μοναστήρι λεηλατημένο από τους τούρκους πειρατές και οι μοναχοί είχαν πάρει ως σκλάβους. Όταν επέστρεψε στην Τραπεζούντα για να ενημερώσει τον αδελφό του και τον αυτοκράτορα για την ατυχία και αφού διαβεβαιώθηκε ότι θα βοηθηθεί η αποκατάσταση του μοναστηριού και οι μοναχοί από τη σκλαβιά, παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο στις 25 Ιουνίου 1389. Ο αδελφός του ενταφίασε τα λείψανά του στην Εκκλησία του Χρυσοκεφάλου και έγιναν πηγή πολλών θαυμάτων. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1392, ο Άγιος Θεοδόσιος παρέδωσε την ψυχή του ειρηνικά στην Τραπεζούντα.

Λειτουργικά κείμενα

Τροπάριον — Ἦχος πλ. δ'
Πλημμύρᾳ δακρύων ἐγόνιμευσας τὴν ἔρημον, / καὶ ὁ πόθος σου πρὸς τὸν Θεὸν καρποὺς ἀφθόνους ἐξήνεγκεν. / Τῇ λαμπρότητι τῶν θαυμάτων σου ἐφώτισας τὸν κόσμον ἅπαντα· / Ὦ Ὅσιε πάτερ ἡμῶν Θεοδόσιε, πρέσβευε τῷ Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν!