Ανάμνηση των εγκαινίων της Μονής του Προφήτη Ηλία της ονομαζόμενης του Βαθέος Ρύακος, 13 Ιανουαρίου

Η Μονή αυτή βρίσκεται κοντά στην Τριγλία δηλαδή στα Μουδανιά της Μικράς Ασίας.

Η Βυζαντινή Μονή Βαθέος Ρύακος στην Τρίγλια (Tirilye, Zeytinbağı) της περιοχής της Βιθυνίας στην βορειοδυτική Μικρά Ασία.

Η Μονή Βαθέος Ρύακος στην Μικρά Ασία, που εγκαινιάστηκε πριν 1100 χρόνια. Αν προσέξει κανείς το εορτολόγιο, θα δει ότι στις 13 Ιανουαρίου κάθε έτους η Εκκλησία εορτάζει την ανάμνηση των εγκαινίων της Μονής του Προφήτη Ηλία ή Βαθέος Ρύακος στην Τριγλία της Μικράς Ασίας πριν 1100 περίπου χρόνια.

Την έκτισε ο όσιος Βασίλειος τον 10 αιώνα και συνέρρεαν εκεί πολλοί νέοι για να ακούσουν από το στόμα του τον λόγο του Θεού, καθώς και παιδεία κατείχε και η πίστη του ήταν θερμή.

Και οι περισσότεροι απ’ αυτούς, ακολουθώντας προσευχητική και μυστηριακή ζωή, επάνδρωσαν και τη Μονή του Βαθέως Ρύακος, καθώς και άλλα Μοναστήρια ή αναδείχθηκαν σε υψηλές θέσεις στην κοινωνία.

Από τον 8ο αιώνα και μετά άρχισαν στην Τρίγλια να ιδρύονται Μοναστήρια όπως η Μονή του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου ή Πελεκητή (709 μ.Χ.), η Μονή Τριγλείας ή Παντοβασίλισσας, η Μονή Μηδικίου ή των Αγίων Πατέρων (780 μ.Χ.), η Μονή Αγίου Στεφάνου ή Χηνολάκκου και η μονή Σωτήρος ή Βαθέος Ρύακος (10ος αιώνας).

Σύμφωνα με ιστορικούς η ίδρυση και η ύπαρξη των Μονών αποτέλεσε αφορμή για τη δημιουργία του οικισμού της Τρίγλιας.

Του πατήρ Ηλία Μάκου.

Η Τρίγλια (Tirilye, Zeytinbağı) της περιοχής της Βιθυνίας στην βορειοδυτική Μικρά Ασία.

Η Τρίγλια (γράφεται και Τρίγλεια) (σήμερα τουρκικά Tirilye, Zeytinbağı) είναι κωμόπολη της Προύσας, στον ιστορικό χώρο της Βιθυνίας, με 2.500 κατοίκους σήμερα.Υπάρχουν διάφορες εκδοχές ως προς την προέλευση της λέξης Τρίγλια: κατά μία εκδοχή παράγεται είτε από την λέξη "τριγλί" που σημαίνει μπαρμπούνι είτε από το όνομα της Μονής Τριγλείας η οποίας βρίσκονταν στην θέση του οικισμού ο οποίος εξελίχθηκε γύρω της.

Κατά την αρχαιότητα στην περιοχή βρίσκονταν η ελληνική πόλη Βρύλλειον η οποία αναφέρεται από τον Εκαταίο τον Μηλίσιο.Ορισμένοι θεωρούν ότι η Μονή Τριγλείας ιδρύθηκε στη θέση του Βρυλλείου από παραφθορά του οποίου πήρε το όνομα της, αν και άλλοι ιστορικοί θεωρούν ότι το Βρύλλειον εξελίχθηκε στα Μουδανιά τα οποία βρίσκονται 12 χιλιόμετρα ανατολικά της. Αναφέρεται ως οικισμός από τον Καντακουζηνό κατά τον 14ο αιώνα. Πρόκειται για οικισμό, στον οποίο κατοικούσε για αιώνες συμπαγής ελληνόφωνος και χριστιανικός πληθυσμός, μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1922. Πέραν της μόνης Τριγλείας ο οικισμός περιείχε και άλλες εκκλησίες αλλά και μονές, μεταξύ των οποίων και μονή Βαθέος Ρύακος. Οι μονές της Τριγλείας όπως και του Ολύμπου της Βιθυνίας γενικότερα έπαιξαν σημαντικό ρόλο κατά την Εικονομαχία προσφέροντας βάση και καταφύγιο σε εικονολάτρες μοναχούς. Την υποστήριξη της στους εικονολάτρες είχε ως αποτελεσμα να παράγει πολλούς μάρτυρες (τουλάχιστον 59). Δύο ηγούμενουι μονών της Τριγλίας είναι μεταξύ των πρώτων δέκα υπογραφόντων της Ζ Οικουμενικής συνόδου. Είναι η πατρίδα τουλάχιστον 4 επισκόπων, διασημότερος των οποίων ο μετέπειτα Μητροπολίτης Σμύρνης και ιεροεθνομάρτυρας Χρυσόστομος. Η Τρίγλια και οι Κυδωνίες/Αϊβαλί ήταν οι μόνες σημαντικού μεγέθους πόλεις στην Ελληνική Δίοικηση Σμύρνης με σχεδόν αμιγώς Ελληνικό πληθυσμό.

Σήμερα ο οικισμός έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός και δεν επιτρέπεται η αλλοίωση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα των κτηρίων. Ενδιαφέρουσα για τον επισκέπτη είναι μια βόλτα στα σοκάκια της ή επίσκεψη στα ερείπια βυζαντινών εκκλησιών και άλλων κτηρίων. Σημαντικό μνημείο είναι ο ναός των Αγίων Θεοδώρων, σήμερα Φατίχ Τζαμίκαθώς και ο ναός της Παντοβασίλισσας, η πάλαι ποτέ Μονή Τριγλείας.