Άγιος Ευστάθιος ο Α', Αρχιεπίσκοπος Ζερβών, 4 Ιανουαρίου
Ο Άγιος Ευστάθιος, (Ευστάθιος ο Α) του Πέτς (σερβικά: Свети Јевстатије архиепископ српски), ήταν Αρχιεπίσκοπος της Σερβίας από το 1279 έως το 1286. Η μνήμη του εορτάζεται στις 4 Ιανουαρίου. Η Εκκλησία τον τιμά επίσης στις 30 Αυγούστου, κατά τη Σύναξη των Σέρβων Ιεραρχών, μια εορτή αφιερωμένη στους αρχιερείς της Σερβικής Εκκλησίας του 13ου και 14ου αιώνα.
Γεννήθηκε σε αριστοκρατική οικογένεια στην επαρχία Μπούντιμλιε. Ως νεαρός εισήλθε στη Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, η οποία ήταν η έδρα του επισκόπου της Ζέτας. Στη μονή αυτή, ο Ιευστάθιος μελέτησε θεολογία και κανονικό δίκαιο. Έλαβε το μοναχικό σχήμα και χειροτονήθηκε από τον Επίσκοπο Νεόφυτο της Ζέτας. Αναζητώντας μια πιο ασκητική ζωή, ο Ιευστάθιος εγκατέλειψε τη Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και κατευθύνθηκε στο Άγιον Όρος. Εκεί παρέμεινε για πολλά χρόνια στη Μονή Χιλανδαρίου, όπου το 1262 εξελέγη ηγούμενος.
Το 1265, ο Ιευστάθιος εξελέγη Επίσκοπος Ζέτας.
Τον Ιούνιο του 1279, εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Σερβίας, αξίωμα που διατήρησε για επτά χρόνια. Ο Ιευστάθιος εκοιμήθη στις 4 Ιανουαρίου 1286. Αργότερα ανακηρύχθηκε άγιος, και τα λείψανά του παρέμειναν άφθαρτα, αποτελώντας πηγή ευλογίας για τους πιστούς.
Ο Άγιος Ευστάθιος απέκτησε γενική φήμη και αγάπη ως αυστηρός ασκητής και καλός δάσκαλος, και πολλοί έρχονταν σε αυτόν για πνευματικές συμβουλές. Αργότερα έγινε ηγούμενος της μονής.
Μετά από μερικά χρόνια, χειροτονήθηκε Επίσκοπος Ζέτας και επέστρεψε στη γενέτειρά του. Έμπειρος στην πνευματική ζωή και τις εκκλησιαστικές υποθέσεις, κέρδισε την αγάπη των συμπατριωτών του και συνέχισε να αποτελεί πρότυπο για το ποίμνιό του.
Ο Άγιος Ευστάθιος εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Σερβίας μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Ιωαννικίου. Ο Άγιος καθοδήγησε την Σερβική Εκκλησία μέχρι το θάνατό του. Το λείψανό του ενταφιάστηκε στη μονή Ζίτσα και αργότερα μεταφέρθηκε στο Πέτς, όπου τοποθετήθηκε στον καθεδρικό ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
Λειτουργικά κείμενα
Τροπάριον — Ήχος Δ'
Κατ' ἀλήθειαν ἀνεδείχθης τῷ ποιμνίῳ σου κανών πίστεως, / εἰκὼν πραότητος καὶ διδάσκαλος ἐγκρατείας· / ἡ ταπεινοφροσύνη σου ὑψώσά σε, / ἡ πτωχεία σου ἐπλούτισά σε. / Ἱεράρχα Πάτερ Εὐστάθιε, / πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ / σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον — Ήχος Β'
(Κατὰ τὸ “Τα ἄνω ζητῶν...”)
Ἱεράρχα Εὐστάθιε, θεία βροντή, πνευματικὴ σάλπιγξ, / τῆς πίστεως φυτουργέ καὶ τῶν αἱρέσεων ἐκτομεύτα, / μεγάλη εὐδοκία τῆς Τριάδος, / παρεστὼς σὺν τοῖς Ἀγγέλοις ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ, / πρέσβευε διὰ παντὸς ὑπὲρ ἡμῶν.