H κατάσταση, oι ανάγκες της Μακεδονίας και η ιδέα, της ίδρυσης Ελληνικής Γεωργικής Τράπεζας, μέσα από την εφημερίδα Σκριπ, 2 Απριλίου 1903
Εφημερίδα Σκρίπ. Φύλλο: 2/4/1903, Σελίδα: 2
Εφημερίδα Σκρίπ. Φύλλο: 2/4/1903, Σελίδα: 2
Οι Απόψεις των Προκρίτων
Για την κατάσταση - Οι ανάγκες της Μακεδονίας - Να δημιουργηθεί ελληνική, δηλαδή έντιμη, επιτροπή
Πριν από λίγο ανέφερα ότι ο κύκλος των Ελλήνων στη Λέσχη μού θύμισε μια γωνία του Ζαχαράτου. Ωστόσο, η σύγκριση δεν είναι απόλυτα ακριβής· υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά: η αθηναϊκή συζήτηση είναι συνήθως κενή, ενώ η συζήτηση στις Σέρρες είναι γεμάτη ιδέες. Κάθε Έλληνας πρόκριτος της Μακεδονίας είναι ταυτόχρονα και βουλευτής, είτε συντηρητικός είτε ριζοσπάστης, αλλά σίγουρα αναδιοργανωτής.
Οι δύο γιατροί, ο καθηγητής, ο έμπορος και ο κτηματίας από την Καβάλα, που κάθονταν γύρω μου, γύρω από τον μεγάλο δίσκο με τους μεζέδες και το τσίπουρο, αποτελούσαν μια μικρή βουλή, όπου όμως η γλώσσα ήταν καθαρά ελληνική. Και από εκείνη τη γωνιά των Σερρών ακούστηκαν απόψεις και ιδέες που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και, κυρίως, να εφαρμοστούν άμεσα.
«Πρωτίστως», μου είπε ένας από τους συνομιλητές, «η πρόοδος της Μακεδονίας – και εννοώ και τους δύο μεγάλους πληθυσμούς της, Έλληνες και Τούρκους – χρειάζεται ιδιαίτερη ειρηνική και πολιτιστική εργασία, η οποία πρέπει να καθοδηγείται από την Αθήνα. Όμως, ο πρώτος όρος για αυτή την εργασία είναι η πλήρης εμπιστοσύνη της Τουρκίας. Ο δεύτερος είναι η πλήρης ανεξαρτησία από την εσωτερική ελληνική πολιτική. Με άλλα λόγια, πρέπει να δημιουργηθεί μια μακεδονική υπηρεσία υπό μορφή επιτροπής, συλλόγου ή συνδέσμου, δηλαδή μια έντιμη και φανερή ελληνική επιτροπή, που θα αποτελείται από προκρίτους Μακεδόνες όλων των κοινωνικών τάξεων και επαγγελμάτων – επιστήμονες, εμπόρους και βιομηχάνους. Σε αυτήν θα συμμετέχουν επίσης Τούρκοι επιτηρητές ή επίτροποι, και ο σκοπός της θα είναι η ανάπτυξη της γεωργίας, της βιομηχανίας, του εμπορίου και των γραμμάτων στη Μακεδονία».
Το πρώτο καθήκον αυτής της μακεδονικής υπηρεσίας θα ήταν η ίδρυση γεωργικών σταθμών, κατά το πρότυπο εκείνων που ήδη υπάρχουν στο ελληνικό βασίλειο.
«Το δεύτερο», πρόσθεσε άλλος συνομιλητής, «θα ήταν η ίδρυση μιας Γεωργικής Τράπεζας στη Θεσσαλονίκη».
Μια φωνή επιδοκιμασίας επικράτησε στην αίθουσα:
«Μάλιστα!»
«Για την ίδρυση αυτού του σπουδαίου οργανισμού», συνέχισε ο συνομιλητής, «πρέπει να συνεργαστούν οι δύο κυβερνήσεις, της Ελλάδας και της Τουρκίας – η μία παρέχοντας εμπιστοσύνη και προστασία, η άλλη αναλαμβάνοντας την οργάνωση. Οι Έλληνες ομογενείς θα σπεύσουν να καλύψουν τις οικονομικές ανάγκες αυτού του ευεργετήματος. Για τους πληθυσμούς της Μακεδονίας, η ύπαρξη αυτής της Τράπεζας θα σημαίνει ασφαλή ευημερία».
«Και δεν χρειάζονται περισσότερα από ένα ή δύο εκατομμύρια γι’ αυτό το έργο», πρόσθεσε ο έμπορος από την Καβάλα. «Τα υπόλοιπα θα έρθουν μόνα τους. Τα εκατομμύρια θα συρρεύσουν άφθονα μόνο από την καλλιέργεια και το σιτάρι».
Μια μαγεία πέρασε εκείνη τη στιγμή από τη φαντασία μου. Φαντάστηκα ολόκληρο εκείνον τον χέρσο ωκεανό, που διέσχισα δύο ημέρες πριν με τον σιδηρόδρομο, να μετατρέπεται σε μια καταπράσινη γη της επαγγελίας.
Έμαθα επίσης ότι την ίδια ιδέα, της ίδρυσης Ελληνικής Γεωργικής Τράπεζας, υποστηρίζει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο Άγγλος Πρόξενος στις Σέρρες.
«Και πρέπει να γίνουν κι άλλα», άκουσα από πίσω μου τη φωνή του γιατρού. «Να αποστέλλονται από την Ελλάδα τακτικά γεωπόνοι, καλλιεργητές, επιστήμονες, μηχανικοί, οι οποίοι να παρέχουν την υποστήριξή τους και τις γνώσεις τους στις τοπικές διοικήσεις και τις κοινότητές μας, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του τόπου».
Με προσοχή και επιμέλεια κατέγραψα αυτές τις πολύτιμες απόψεις στο σημειωματάριό μου και νομίζω ότι ακούω μια μυστηριώδη και ακατάληπτη φωνή να αναδύεται από τα παρθένα χώματα της περιφρονημένης πεδιάδας της Μακεδονίας – και νιώθω χαρά που τις μεταδίδω.
Ύστερα, άκουσα άλλη μια φορά τη χαρούμενη διαβεβαίωση για την ομόνοια και τη ζηλευτή ενότητα που τιμά την κοινότητα των Σερρών.
«Όταν βλέπετε», μου λένε, «τον Πρόξενο και τον Μητροπολίτη ενωμένους, να είστε βέβαιος ότι και η κοινότητα είναι ήσυχη, δίχως διχόνοιες και μίση».
Δυστυχώς, αυτή τη μεγάλη αλήθεια δεν την κατανοούν εξίσου όλοι οι ηγέτες των ελληνικών κοινοτήτων της Μακεδονίας.
Στη συζήτηση στη Λέσχη προστέθηκε και η αναφορά σε μια δωρεά του Μητροπολίτη, ύψους δώδεκα λιρών, προς μια μικρή κοινοτική κοινότητα χωριού, καθώς και σε μια όμορφη Πρωτομαγιά, την οποία οργανώνει κάθε χρόνο ο κ. Στουρνάρας στις πανέμορφες εξοχές.
Δεν υπάρχει, όπως φαντάζομαι, πιο μεγαλοπρεπής και ευγενική επίδειξη της ελληνικής ακμής από εκείνο το τεράστιο συμπόσιο δύο χιλιάδων μαθητών και μαθητριών στους λόφους των Σερρών, που σφύζουν από ελληνική ζωή και αντηχούν από ελληνικά τραγούδια.
Ακόμη και τα τέσσερα μεγάλα καλάθια με τις δύο χιλιάδες πορτοκάλια, που προσέφερε ο Πρόξενος σε αυτή την υπέροχη γιορτή, μπορούν να δώσουν μια ιδέα για το μεγαλείο του κ. Στουρνάρα.
Όμως, αυτή την ευχάριστη εντύπωσή μου σκιάζει ξαφνικά μια λυπηρή είδηση: ότι ο κ. Στουρνάρας παραιτείται. Η υγεία του, την οποία αγνόησε επί είκοσι χρόνια για να επιτελέσει το καθήκον του στην Αλβανία και στη Μακεδονία, δεν του επιτρέπει πλέον συμβιβασμούς.
Ωστόσο, με πλήρη συναίσθηση ότι προδίδω έναν σπουδαίο φίλο, θα παρακαλούσα ευχαρίστως την υπηρεσία να απορρίψει εκ νέου την παραίτηση του διακεκριμένου προξένου μας.
Ε. Ευστρατιάδης
Το άρθρο αυτό ήταν συνέχεια των άρθρων των προηγούμενων ημερών από τον ανταποκριτής της εφημερίδας Ε. Ευστρατιάδη.
Εφημερίδα Σκρίπ. Φύλλο: 5/4/1903, Σελίδα: 2
Το άρθρο αυτό δεν ήταν το μόνο, καθώς, τις επόμενες μέρες, θα ακολουθούσαν κι άλλα άρθρα τα οποία παρουσιάστηκαν ως "η πρώτη περιοδεία Έλληνα Δημοσιογράφου" στις τότε σκλαβωμένες από τους Οθωμανούς περιοχές της Μακεδονίας.
Είναι χαρακτηριστικό και για τις μετρήσεις και απογραφές μιας και οι Έλληνες κάτοικοι της Μακεδονίας δεν καταγραφόταν σε πολλές περιπτώσεις ως Έλληνες αλλά ως Οθωμανοί και κατ επέκταση μετέπειτα ως Τούρκοι. Ο Ελληνισμός ήταν συντριπτικός.
.jpg)
.jpg)
