Πέντε W και ένα H
Τα Πέντε W (Five Ws) ή τα Πέντε W και ένα H (Five Ws and one H) ή τα Έξη W (Six Ws), είναι ερωτήματα των οποίων οι απαντήσεις θεωρούνται βασικές στη συγκέντρωση των πληροφοριών. Αναφέρονται συχνά στη δημοσιογραφία (συγκρ. στυλ ειδήσεων), στην έρευνα και τις αστυνομικές έρευνες. Αποτελούν την φόρμουλα για την απόκτηση της πλήρους ιστορίας επί ενός θέματος. Σύμφωνα με την αρχή των Πέντε W, η έκθεση μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη, μόνο αν απαντά σε αυτά τα ερωτήματα, ξεκινώντας με μια ερωτηματική λέξη:
Τα Έξη W, θα πρέπει να ακολουθήσουν την παρακάτω σειρά:
Ποιος το έκανε αυτό; (Who did that?)
Τι συνέβη; (What happened?)
Πού έλαβε χώρα το συμβάν; (Where did it take place?)
Πότε έλαβε χώρα το συμβάν; (When did it take place?)
Γιατί συνέβη αυτό; (Why did that happen?)
Και οι οποίες ερωτήσεις, μετά από τη μετάφραση τους στα Ελληνικά, καταλήγουν σε 3Π, 1Τ και 1Γ.
Κάποιοι συγγραφείς προσθέτουν και μια έκτη ερώτηση «πώς» (“how”), στη λίστα, αν και το «πώς» (“how”) μπορεί επίσης να καλυφθεί από το «τι» ("what"), το «πότε» ("when") ή το «πού» ("where"):
Πώς συνέβη; ( How did that happen?)
Κάθε ερώτηση, θα πρέπει να έχει μια πραγματική απάντηση — απαραίτητα στοιχεία για να συμπεριληφθούν σε μια έκθεση που θέλει να θεωρείται πλήρης. Είναι σημαντικό ότι, καμία από αυτές τις ερωτήσεις δεν μπορεί να απαντηθεί με ένα απλό "ναι" ή "όχι".
Στο Ηνωμένο Βασίλειο (με εξαίρεση τη Σκοτία), τα Πέντε W χρησιμεύουν στα μαθήματα του Βασικού Σταδίου 2 (Key Stage 2)[Σημ. 1] και του Βασικού Σταδίου 3 (Key Stage 3)[Σημ. 2]
Ιστορία
Ρητορική
Αυτή η ενότητα εστιάζει στην ιστορία της σειράς των ερωτήσεων ως τρόπο σχηματισμού ή ανάλυσης των ρητορικών ερωτήσεων και όχι την εν γένει, θεωρία των συνθηκών.
Ο ρήτωρ Ερμαγόρας ο Τήμνιος (Hermagoras of Temnos),[Σημ. 3][Υποσημ. 1] όπως αναφέρθηκε στου ψευδο-Αυγουστίνου το «De Rhetorica»,[7] καθόρισε επτά "περιστάσεις" (μόρια περιστάσεως 'elements of circumstance')[8] ως τα loci[Σημ. 4] ενός ζητήματος:
Quis, quid, quando, ubi, cur, quem ad modum, quibus adminiculis. (Ποιος, τι, πότε, πού, γιατί, με ποιον τρόπο, με ποια μέσα)[
(Ποιος, τι, πότε, πού, γιατί, με ποιον τρόπο, με ποια μέσα)
Ο Κικέρων είχε μια παρόμοια ιδέα των περιστάσεων, αν και ο Θωμάς ο Ακινάτης (Thomas Aquinas), αποδίδει τις ερωτήσεις στον Κικέρωνα, δεν εμφανίζονται στα γραπτά του. Ομοίως, ο Κοϊντιλιανός (Quintilian), συζήτησε τα loci με πειστικά επιχειρήματα, αλλά δεν τα έθεσε με τη μορφή ερωτημάτων.
Ο Γάιος Μάριος Βικτωρίνος (Gaius Marius Victorinus),[Σημ. 5] εξήγησε το σύστημα των περιστάσεων του Κικέρωνα, τοποθετώντάς το σε αντιστοιχία με τις ερωτήσεις του Ερμαγόρα:
Ο Γάιος Ιούλιος Βίκτωρ (Gaius Julius Victor), απαριθμεί επίσης περιπτώσεις, όπως ερωτήσεις.
Ο Βοήθιος (Boethius), "κατασκεύασε τις επτά θεμελιώδεις συνθήκες στις τέχνες της δίωξης και της άμυνας":
Quis, quid, cur, quomodo, ubi, quando, quibus auxiliis.
(Ποιος, τι, γιατί, πώς, πού, πότε, με τι)
Η μορφή του ερωτήματος, ανασύρθηκε και πάλι τον 12ο αιώνα από τους Thierry de Chartres και John of Salisbury.
Για να χορηγηθεί η κατάλληλη μετάνοια στους αμαρτωλούς, ο 21ος κανόνας του Τέταρτου Λατερανού Συμβουλίου (1215), κάλεσε εξομολογητές για να διερευνήσουν τόσο τις αμαρτίες όσο και τις συνθήκες των αμαρτιών. Η μορφή του ερωτήματος, ήταν δημοφιλής για την καθοδήγηση των εξομολογητών και εμφανίστηκε σε αρκετές διαφορετικές μορφές:
Ποιος, τι, πού, από ποιον, πόσο συχνά, γιατί, πώς, πότε. (Quis, quid, ubi, per quos, quoties, cur, quomodo, quando.)
Ποιος, τι, πού, με τι, γιατί, πώς και πότε. (Quis, quid, ubi, quibus auxiliis, cur, quomodo, quando.)
Ποιος, τι, πού, με ποιον, πόσο συχνά, γιατί, πώς, πότε. (Quis, quid, ubi, cum quo, quotiens, cur, quomodo, quando.)
Τι, ποιος, πού, με τι, γιατί, πώς και πότε. (Quid, quis, ubi, quibus auxiliis, cur, quomodo, quando.)
Τι, πού, γιατί, μέχρι στιγμής, προϋπόθεση, πώς, πότε: όσο συχνά. (Quid, ubi, quare, quantum, conditio, quomodo, quando: adiuncto quoties.)
Η μέθοδος των ερωτημάτων, χρησιμοποιήθηκε επίσης, για τη συστηματική εξήγηση ενός κειμένου.
Αργότερα, ο Thomas Wilson έγραψε στα Αγγλικά τον στίχο:
Ποιος, τι, και πού, με ποια βοήθεια, αλλά και από ποίους:
Γιατί, πώς, και πότε, κάνω πολλά πράγματα να αποκαλύψω
Who, what, and where, by what helpe, and by whose:
Why, how, and when, doe (η ορθογραφία στα Αγγλικά, είναι η αρχική) many things disclose.
Κατά τον 19ο αιώνα, ο Αμερικανός καθηγητής William Cleaver Wilkinson, διέδωσε κατά τη δεκαετία του 1880, τα «Τρία W» - Τι; Γιατί; Τι μ 'αυτό; – ως μέθοδο μελέτης της Γραφής, αν και δεν επικαλέστηκε την πρωτοτυπία. Αυτό έγινε τα «Πέντε W», αν και η εφαρμογή ήταν πολύ διαφορετική από ότι αυτή, στη δημοσιογραφία:
«Τι; Γιατί; Τι γίνεται με αυτό;» είναι ένα σχέδιο της μελέτης των μεθόδων
παρηχητικής για το δάσκαλο, υπογραμμισμένο από τον καθηγητή W.C. Wilkinson,
όχι ως αρχικό με τον εαυτό του, αλλά ως σεπτή αρχή.
«Είναι, στην πραγματικότητα», λέει, «Μια σχεδόν αμνημόνευτη ανάλυση ρήτορα».
Πρώτον τα πραγματικά περιστατικά, κατόπιν η απόδειξη των γεγονότων, μετά οι συνέπειες
των γεγονότων. Αυτή η ανάλυση, συχνά έχει επεκταθεί στο γνωστό «Τα Πέντε W:»
«Πότε; Που; Ποιος; Τι; Γιατί;» Με το παρόν, προσοχή ονομάζεται, στη μελέτη του
κάθε μαθήματος: στην ημερομηνία των περιστατικών της· στον τόπο τους ή ενός τόπου·
στο πρόσωπο που ομιλεί ή ομιλείται προς ή προς τα πρόσωπα που συστήθηκε, στο αφήγημα·
προς τα περιστατικά ή τις καταστάσεις του κειμένου· και, τέλος, στις εφαρμογές και
χρήσεις των διδασκαλιών του μαθήματος.
Τα «Πέντε W» (και το ένα H) μνημονεύθηκαν από τον Ράντγιαρντ Κίπλινγκ στο έργο του «Ιστορίες ακριβώς έτσι» ("Just So Stories") (1902), στο οποίο ένα ποίημα που συνοδεύει την ιστορία στο «Παιδί του Ελέφαντα» αρχίζει με:
Κρατώ έξη ειλικρινείς υπηρετούντες άνδρες
(Μου δίδαξαν όλα όσα γνώριζα)·
Τα ονόματά τους είναι Τι και Γιατί και Πότε
Και Πώς και Πού και Ποιος
I keep six honest serving-men
(They taught me all I knew);
Their names are What and Why and When
And How and Where and Who.
Αυτός είναι ο λόγος που μέθοδος επίλυσης προβλημάτων τα "Πέντε W και ένα H", επίσης αποκαλείται ως η «Μέθοδος Κίπλινγκ» ("Kipling Method"), η οποία βοηθά να διερευνηθούν τα προβλήματα, αμφισβητώντας τα με αυτά τα ερωτήματα.
Μέχρι το 1917, τα «Πέντε W» διδάσκονταν στις τάξεις δημοσιογραφίας των λυκείων και μέχρι το 1940, η τάση των δημοσιογράφων για την αντιμετώπιση όλων των «Πέντε W», στο πλαίσιο της επικεφαλής παραγράφου ενός άρθρου, ή οποία είχε χαρακτηριστεί ως ντεμοντέ και απατηλή:
Το ντεμοντέ προβάδισμα των πέντε W και του Η, κρυσταλλώνεται σε μεγάλο βαθμό από την «νέα δημοσιογραφία» του Πούλιτζερ (Pulitzer) και αγιασμένο από τα σχολεία, παραχωρώντας ευρύτατα τη θέση του στο πολύ πιο εύπλαστο και ενδιαφέρον χαρακτηριστικό προβάδισμα, ακόμη και επί των ευθειών ιστοριών ειδήσεων.
Όλοι σας ξέρετε για - και ελπίζω ότι όλοι θα παραδεχθείτε την πλάνη σας - στο δόγμα των πέντε W, με την πρώτη πρόταση της ιστορίας στην εφημερίδα.
Ετυμολογία
Δεν είναι σύμπτωση που τόσο τα Αγγλικά όσο και τα Λατινικά, οι περισσότερες ερωτηματικές λέξεις αρχίζουν με τους ίδιους ήχους, καθότι προέρχονται από την Πρωτο-Ινδο-Ευρωπαϊκή ρίζα kwo-, αντικατοπτριζόμενη στην Πρωτο-Γερμανική ως χwa- ή khwa- και στα Λατινικά ως qu-.
Πέντε W και ένα H/span>
