ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Στις 17 Οκτωβρίου 1907, η επιστολή του προξένου Σαχτούρη αποτυπώνει τη στρατηγική σημασία της Αλιστράτης για την ελληνική πλευρά κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων με τους Βουλγάρους. Αναδεικνύει τον ρόλο της Αλιστράτης ως κρίσιμη βάση για τη διατήρηση της ελληνικής επιρροής στην περιοχή της Ζίχνης, ενώ επισημαίνει ότι η κατοχή του συγκεκριμένου προπυργίου ήταν καθοριστική για την τύχη της επαρχίας. Ο πρόξενος έγραψε :  «Ως κεφαλή και καρδιά της Ζίχνης εχαρακτηρίσθη η Αλιστράτη και ο χαρακτηρισμός ούτος δεν είναι υπερβολικός. Η Αλιστράτη τυγχάνει το σημαντικώτερον έρεισμα των προς βορράν ημετέρων δυνάμεων εν τη επαρχία εκείνη. Εκ της ενισχύσεως δε ή της απωλείας του προπυργίου εκείνου εξαρτάται κατά πολύ η τύχη ολοκλήρου της επαρχίας Ζίχνης εν τη οποία ως γνωστόν λυσσωδώς διεξάγεται υπό των Βουλγάρων ο αγών προς επικράτησιν. Κατέχοντες ισχυρώς την Αλιστράτην κατέχομεν ωσαύτως τα βουλγαρόφωνα χωριά Τριστίνισσα, Μανδήλι, Γράτσιανη, Εγρί-Δερέ, Καρλίκοβα, Γκόρτινα κλπ., επηρεάζομεν δε σοβαρώ

Στις 12 Οκτωβρίου 1908, ο Βούλγαρος αρχικομιτατζή Τόντορ Πανίτσα προσπάθησε να επηρεάσει τους κατοίκους της Αλιστράτης ώστε να ψηφίσουν υπέρ ενός Βούλγαρου αντιπροσώπου κατά τη διάρκεια συγκέντρωσης εκλεκτόρων για το Οθωμανικό Κοινοβούλιο.   Ντελιράντεφ, Σαντάνσκι και Πάνιτσας το 1908. Όταν οι κάτοικοι ενημερώθηκαν για την παρουσία του, εξαγριώθηκαν και σχημάτισαν επιτροπή με επικεφαλής τον διευθυντή του Ορφανοτροφείου, Διόδωρο Καράτζη, ζητώντας την απέλαση του Πανίτσα από τον αρμόδιο αστυνομικό υπάλληλο.  Παρά την υπόσχεση του αστυνομικού, η καθυστέρηση του οδήγησε σε διαδήλωση έξω από το σπίτι του Πανίτσα, όπου συγκεντρώθηκαν πάνω από 800 άτομα φωνάζοντας συνθήματα κατά του. Τελικά, η ένταση ανάγκασαν τον αστυνομικό να διατάξει την απομάκρυνση του Πανίτσα από την περιοχή. Η Αλιστράτη είναι γνωστή για την συμετοχή της στον Μακεδονικόα Αγώνα, Φυσικά στην Αλιστράτη υπήρχαν και αρκετοί Έλληνες που μεταπήδησαν στην Βουλγάρικη εξαρχία και μερικοί εξαυτών εκπαιδευόταν από τους Βουλγάρους, Ή

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1941, οι Βούλγαροι εκτέλεσαν τον 18χρονο Κώστα Χατζησταύρου και τον 45χρονο Χρήστο Τσιακλίδη, καθώς και άλλους από τη γύρω περιοχή, στον περίβολο του Γυμνασίου της Αλιστράτης

Στις 17 Σεπτεμβρίου 1907, στην περιοχή της Αλιστράτης, σχισματικοί επιτέθηκαν σε έναν βοσκό και άρπαξαν 60 πρόβατα από την ιδιοκτησία του.

Στις 3 Ιουλίου 1907, στην Αλιστράτη, φονεύθηκε από Έλληνες ο Κριστίλλης Χατζημπουργάνης. Ο Χατζημπουργάνης ήταν πατέρας του Αν. Κριστίλλη, ο οποίος είχε φονευθεί από τον τουρκικό στρατό στη Γράτσιανη και παππούς του επίσης επικηρυγμένου ληστή Ν. Κριστίλλη. Η ιστορία αυτή αναδεικνύει την ταραγμένη περίοδο της Μακεδονίας εκείνα τα χρόνια, με συγκρούσεις μεταξύ διαφορετικών εθνοτήτων και ομάδων, καθώς και την παρουσία ισχυρών οικογενειών που συχνά είχαν μέλη σε επαναστατικές ή ληστρικές δραστηριότητες