ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Ο Όσιος Νικόδημος γεννήθηκε στο Πρίλεπ της νότιας Σερβίας το 1320 μ.Χ. από Έλληνα πατέρα και Σερβίδα μητέρα, συγγενή του δεσπότη Λαζάρου. Νέος ασκήθηκε στο Άγιον Όρος και συνδέθηκε με τον ησυχαστή πατριάρχη Φιλόθεο Κόκκινο (βλέπε 11 Οκτωβρίου), τον Γρηγόριο Παλαμά (βλέπε 14 Νοεμβρίου), τον αγιογράφο Πανσέληνο και τον αυτοκράτορα Ιωάννη Κατακουζινό. Έμαθε ζωγραφική και καλλιγραφία. Έζησε στις Μονές Ρωσικού και Χιλανδαρίου, της οποίας έγινε ηγούμενος. Ως ηγούμενος είχε περίπου εκατό μοναχούς, Έλληνες, Σέρβους, Ρουμάνους, Βουλγάρους, των οποίων τις ψυχές έτρεφε με την Αγία Γραφή και τα πατερικά κείμενα. Πολλούς μαθητές είχε σε όλο το Άγιον Όρος, με τους οποίους αργότερα αλληλογραφούσε. Εξελέγη Πρώτος του Αγίου Όρους. Για ένα διάστημα έζησε σε σπήλαιο, κοντά στο Χιλανδάρι. Η υπομονή του στους πειρασμούς, η ιερά ησυχία, η καλλιέργεια της νοεράς προσευχής, η κάθαρση και η απάθεια που απέκτησε τον αξίωσαν του προορατικού και θαυματουργικού χαρίσματος. Αργότερα ίδρυσε στην Κράινα της Βουλγαρία...

Που ακριβώς γεννήθηκε και ήκμασε ο άγιος αυτός δυστυχώς δεν γνωρίζουμε. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πώς μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη. Οι γονείς του ήσαν άνθρωποι πολύ ευσεβείς κι ενάρετοι, μα και πολύ πλούσιοι κι είχαν τιμηθεί από τους τότε άρχοντες και βασιλείς με πολλές τιμές και αξιώματα. Παρά την ξεχωριστή όμως τούτη προβολή τους, οι άνθρωποι αυτοί έμειναν μέχρι τέλους πιστοί και ταπεινοί. Από τέτοιους γονείς, όπως ήταν φυσικό, πήρε ο Ονησίφορος από αυτή τη βρεφική ηλικία την ανάλογο χριστιανική μόρφωση κι ανατροφή. Άφθονο κάθε μέρα του προσφερόταν το άδολο γάλα της πίστεως. Και το αποτέλεσμα; Αυτό που ψάλλει κι ο υμνογράφος της Εκκλησίας μας. «Ἐκ ρίζης ἀγαθῆς ἀγαθὸς ἐβλάστησε καρπός, ὁ ἐκ βρέφους ἱερὸς Ὀνησίφορος, χάριτι μᾶλλον ἡ γάλακτι τραφεῖς». Από άγια ρίζα, άγιος και ο καρπός. Αυτό μαρτυρεί ολόκληρη η ζωή του Αγίου. Μεγαλώνει μέσα στο παλάτι αλλά δεν παρασύρεται από την λάμψη των αξιωμάτων, τα οποία του προσφέρονται από νωρίς. Νεώτατος χάρη στη σοφία και τη σύνεση και τις γνώ...

Οι Άγιοι Ηλιόφωτοι ήταν οι Επαφρόδιτος, Αμμώνιος, Χουλέλαιος, Ευσθένιος και Ηλιόφωτος ο αρχηγός τους (ενώ κάποιες άλλες πηγές αναφέρουν τους Ηλιόφωτος, Αμμώνιος, Αυξουθένιος, Ευτύχιος, Ευφημιανός και Χουλελαίος). Σύμφωνα με την ιστορική παράδοση και τούτοι οι άγιοι ήσαν από τους τριακόσιους Αλαμάνους, που ήρθαν όπως είδαμε στο νησί μας, μετά τη δεύτερη Σταυροφορία. Όταν το πλοίο τους τσακίστηκε στα νερά της Πάφου, εξ αιτίας μιας δυνατής τρικυμίας, οι Αλαμάνοι αυτοί άγιοι σκορπίστηκαν στην Κύπρο και συνέχισαν εδώ την ασκητική ζωή τους στα μέρη που διάλεξαν. Οι πέντε αυτοί μακάριοι αθλητές ύστερα από αρκετή περιπλάνηση, ανέβηκαν στο βουνό Κορώνη, ένα βουνό κοντά στο χωριό Κάτω Μονή. Εκεί έστησαν το ασκητήριό τους σε δύο σπηλιές, που βρήκαν στην κορφή του βουνού. Ο ένας από τους πέντε αυτούς ασκητές, ο Ηλιόφωτος ήταν και ιερέας και πνευματικός πατέρας των άλλων τεσσάρων (από αυτόν μάλιστα πήραν κι οι υπόλοιποι το όνομα Ηλιόφωτοι) ενώ ο Επαφρόδιτος έγινε βοσκός. Με τη χάρη του Θεού τα πρόβ...

Σκηνοῖς Γολινδοὺχ εἰς Ἐδέμ, σκηναὶ δὲ σοι, Τὸ τοῦ Βαλαάμ, ὡς σκιάζουσαι νάπαι. Η Αγία αυτή ήταν από την Περσία και έζησε στα χρόνια του βασιλιά των Περσών Χοσρόη και των Ρωμαίων Μαυρικίου (582 - 602 μ.Χ.). Ειδωλολάτρισσα στη αρχή, μετά από κάποια οπτασία που είδε, μεταστράφηκε στον χριστιανισμό και όταν βαπτίστηκε πήρε το όνομα Μαρία. Ο άνδρας της, την κατήγγειλε στον Χοσρόη, που την εξόρισε σε κάποιο φρούριο, της Λήθης ονομαζόμενο, όπου έμεινε κλεισμένη για 18 ολόκληρα χρόνια. Έπειτα, επειδή αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει, υπέστη πολλά και διάφορα μαρτύρια. Όταν απαλλάχτηκε απ' αυτά, επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ, όπου μόνασε σε κάποιο μοναστήρι. Με υπόδειξη του Πατριάρχη Ιεροσολύμων, ξεκίνησε για την Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να ευχηθεί υπέρ των βασιλέων. Πέθανε όμως στο δρόμο μεταξύ του Νιτζιβίου και της Δαράς μέσα στον ευκτήριο οίκο του αγίου Σεργίου, ενώ προσευχόταν. Στον Πατμιακό Κώδικα 266 λέγεται, ότι το μαρτύριο της συνέγραψε ο Ευστράτιος πρεσβύτερος της Μεγάλης Εκκλησίας, ο ...

Kόλπους υποσχών την νέαν Σάρραν δέχου, Ω της παλαιάς Aβραάμ Σάρρας άνερ. Για την Οσία Σάρρα γράφει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Περί της Aγίας ταύτης Σάρρας γράφεται εις τον Παράδεισον των Πατέρων, ότι είπε ταύτα τα λόγια. «Eάν εύξωμαι τω Θεώ, ίνα πάντες οι άνθρωποι πληροφορώνται εις εμέ, ευρεθήσομαι εις την θύραν εκάστου μετανοούσα. Aλλά μάλλον εύξομαι, την καρδίαν μου αγνήν είναι μετά πάντων». Προς την Oσίαν ταύτην επήγαν μίαν φοράν δύω μεγάλοι Γέροντες και αναχωρηταί από τα μέρη του Πηλουσίου όρους, πηγαίνοντες δε, έλεγον αναμεταξύ των, ας ταπεινώσωμεν την γραίαν ταύτην. Eίτα λέγουσιν αυτή. Bλέπε, μήπως υπερηφανευθή ο λογισμός σου, και ειπής, ότι ιδού οι αναχωρηταί έρχονται εις εμένα, οπού είμαι γυναίκα. H δε Oσία απεκρίθη εις αυτούς. Kατά μεν την φύσιν, είμαι γυναίκα, όχι δε κατά τον λογισμόν. Άλλην φοράν επήγαν εις αυτήν Σκητιώται, και ετραπέζωσεν εις αυτούς μερικά φαγητά οπού της έφερον. Eκείνοι δε αφήσαντες τα καλά φαγητά, έφαγον τα αχαμνά. Tότε λέγει αυτοίς η Oσία, αληθώς Σ...

Kαι σκώλα και θήρατρα και πάγας βίου, Φυγών Στέφανος εις Eδέμ λόχμας έδυ. Ανεψιός του Ιωάννου Δαμάσκηνου ο Στέφανος, γεννήθηκε στη Δαμασκό το 725 μ.Χ. Τον πατέρα του έλεγαν Θεόδωρο Μανσούρ και ήταν αδελφός του Ιωάννου Δαμάσκηνου. Σε ηλικία δέκα ετών, ο Στέφανος εισήχθη από το θείο του στη Λαύρα του Αγίου Σάββα, όπου για 15 χρόνια εκπαιδεύτηκε πολύ καλά στη μοναχική ζωή. Μετά το θάνατο του θείου του, αποσύρθηκε στην έρημο και εντρυφούσε ακόμα περισσότερο στη μελέτη του λόγου του Θεού. Εκεί ασχολήθηκε και με την ποίηση, στην οποία διακρίθηκε και αναδείχθηκε ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της Εκκλησίας μας. Ο Στέφανος, ότι δημιουργούσε με το ταλέντο που του έδωσε ο Θεός, το αφιέρωνε στη δόξα του Θεού και όχι στο θαυμασμό των ανθρώπων. Διότι τον ενέπνεαν τα λόγια της Αγίας Γραφής, που λένε: «Πὰν ὅτι ἂν ποιῆτε ἐν λόγῳ ἢ ἐν ἔργῳ, πάντα ἐν ὀνόματι Κυρίου Ἰησοῦ, εὐχαριστοῦντες τῷ Θεῷ καὶ πατρὶ δι' αὐτοῦ» (Προς Κολασσαείς, γ' 17). Δηλαδή, κάθε τι που κάνετε με λόγο ή με έργο, όλα να...

Τῶν σῶν ἀγαθῶν ὥσπερ οὐκ ἔχω κόρον, Ὡς οὐδ' ἑορτῶν, Γαβριὴλ Ἄρχων Νόων. Τῇ δεκάτῃ δὲ τρίτῃ συναγήοχεν ὧδε Γαβριήλ. Η εκκλησία μας τιμά σήμερα την Σύναξη του Αρχαγγέλου Γαβριήλ. Να, συν τοις άλλοις, πως η Εκκλησία υμνεί τον αρχάγγελο Γαβριήλ σ' αυτή τη γιορτή του: «Θρόνω παριστάμενος τῆς τρισηλίου Θεότητας καὶ πλουσίως λαμπόμενος, ταὶς θείαις λαμπρότησι, ταὶς ἐκπεμπομέναις, ἀπαύστως ἐκεῖθεν, τοὺς ἐπὶ γῆς χαρμονικῶς, χοροστατοῦντας καὶ εὐφημούντας σέ, παθῶν ἀχλύος λύτρωσαι, καὶ φωτισμῶ καταλάμπρυνον, Γαβριὴλ Ἀρχιστράτηγε, πρεσβευτὰ τῶν ψυχῶν ἠμῶν. Τῶν ἀσωμάτων λειτουργῶν ὡς πρωτεύων, τὸ πρὸ αἰώνων ὁρισθὲν ὄντως μέγα, σὺ Γαβριὴλ πεπίστευσαι μυστήριον, τόκον τὸν ἀπόρρητον, τῆς ἁγίας Παρθένου, Χαῖρε, προσφωνῶν αὕτη, ἡ κεχαριτωμένη. Χρεωστικῶς σὲ ὅθεν οἱ πιστοί, ἐν εὐφροσύνῃ ἀεὶ μακαρίζαμεν». Για ποιον λόγο γίνεται μνεία την Συνάξεως του Αρχαγγέλου Γαβριήλ, δεν γνωρίζουμε. Ίσως να συνδέεται με κάποια ευεργεσία του Αρχαγγέλου που ποίησε αυτή την ημέρα στους Χριστιανούς ή να συνδέεται ...