ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Ζῶν Ἰσχυρίων, ἰσχὺς ἦν Ἐκκλησίας, Ἥν περ νοητῶς καὶ θανὼν ἐνισχύει. Ο Άγιος Μάρτυς Ισχυρίων καταγόταν από την Αίγυπτο και ήταν αξιωματικός. Μαρτύρησε, το 250 μ.Χ., επί αυτοκράτορος Δεκίου (249 - 251 μ.Χ.), μαζί με πέντε από τους στρατιώτες του, επειδή ομολόγησαν την πίστη τους στον Χριστό. Η Εκκλησία τιμά, επίσης, τη μνήμη του στις 22 Δεκεμβρίου. Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ ὁ ὅσιος Ἀββᾶς Ἰσχυρίων τῆς Σκήτεως τῆς Αἰγύπτου, ἐπίσκοπος, ἐν εἰρήνῃ τελειοῦται.(4ος αἰ.)

Τρέχοντα φῶτα σήμερον Ναοῦ κύκλῳ, Δηλοῦσι φωτὸς εἰς τὸ πᾶν θείου δρόμον. Ο Συμεών Θεσσαλονίκης, μόνος από τους τέσσερις πατέρες, αναφέρεται σε δύο επιμέρους σημαντικές πτυχές των εγκαινίων του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, οι οποίες δεν συνδέονται άμεσα με την ακολουθία, αλλά είναι προαπαιτούμενες γι’ αυτή. Η πρώτη αναφορά έχει να κάνει με την ακολουθία της θεμελίωσης του ναού, η οποία προηγείται της ανοικοδόμησής του και η δεύτερη αναφορά με τον καθαγιασμό των αντιμινσίων, ο οποίος λαμβάνει χώρα μέσα στην ακολουθία των εγκαινίων ή σε ειδική, ανεξάρτητη ακολουθία. Πρωτοτυπία του Συμεών σε σχέση με τους άλλους πατέρες αποτελεί και η αναφορά του στην ανάμνηση των εγκαινίων του ναού, τη λεγόμενη ως «Φωτοδρόμιο». Με την τελετή των εγκαινίων ενός νέου ναού, αγιάζεται όχι μόνο ο ναός αλλά και οι πιστοί που αφιερώνουν το νέο ναό στη λατρεία του μόνου αληθινού Θεού. Παράλληλα με την ακολουθία - τελετή των εγκαινίων, στην εκκλησία υπάρχει και η ανάμνηση των εγκαινίων γνωστή...

Αἴρουσιν ἄνδρες ἱεροὶ Χριστοῦ πύλας Τοὺς Δαυῒδ ἡμῖν ἐκτυπούμενοι νόας. Πρόκειται για θυρανοίξια του Ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Η ακολουθία των εγκαινίων με τα θυρανοίξια εκτιμάται ότι είναι πολύ παλαιά, χρονολογούμενη από την εποχή αμέσως μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού, τον 5ο αιώνα. Αναφέρεται ότι κατά τα δεύτερα εγκαίνια του ναού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως (563), ο Πατριάρχης Ευτύχιος έφερε επάνω σε άμαξα τα άγια λείψανα, ενώ ο λαός και ο Αυτοκράτορας ακολουθούσαν την πομπή περπατώντας. Μνεία των θυρανοίξιων του ναού της Αγίας Σοφίας ανευρίσκεται και στα παλαιότερα μηνολόγια, στις 22 Δεκεμβρίου. Στη Δύση υπάρχει επίσης μαρτυρία, του Αγίου Αμβροσίου Μεδιολάνων, για θυρανοίξια από την ίδια εποχή. Ο Συμεών Θεσσαλονίκης, μόνος από τους τέσσερις πατέρες, αναφέρεται σε δύο επιμέρους σημαντικές πτυχές των εγκαινίων, οι οποίες δεν συνδέονται άμεσα με την ακολουθία, αλλά είναι προαπαιτούμενες γι’αυτή. Τα πρώτα εγκαίνια έγιναν σύμφωνα και με τον θεολόγο – Εκκλ...

 Ζωὴν ῥέουσαν ἐκλιπὼν ὁ Ζωΐλος Ζωὴν μένουσαν εὗρεν ἐν ζώντων τόπῳ. Ο Άγιος Ζωΐλος υπέστη μαρτυρικό θάνατο επί Διοκλητιανού, όταν μαζί με τις άγιες γυναίκες Αγάπη, Ειρήνη και Χιονία (βλέπε 16 Απριλίου), περισυνέλεξε από τα νερά της λίμνης το λείψανο του Αγίου Χρυσογόνου (βλέπε ίδια ημέρα). Ορισμένα Συναξάρια, αναφέρουν μαζί με τον Άγιο Ζωΐλο και την μνήμη κάποιου Αγίου Ευτυχιανού.

Ἡ Θεοδότη πῦρ φέρει σὺν φιλτάτοις, Φίλτρῳ Θεοῦ ζέουσα, καὶ πυρὸς πλέον. Η μνήμη της Αγίας Θεοδότης και των τριών παιδιών της επαναλαμβάνεται και στις 29 Ιουλίου με παρόμοια βιογραφικά στοιχεία. Η Αγία Θεοδότη έζησε στα χρόνια του βασιλιά Διοκλητιανού (284 - 304 μ.Χ.) και καταγόταν από τη Βιθυνία. Στη Νίκαια γνώρισε την Αγία Αναστασία τη Φαρμακολύτρια (βλέπε ίδια ημέρα), μαζί με τον δάσκαλό της Χρυσόγονο (βλέπε ίδια ημέρα) και όλοι μαζί επισκέπτονταν στις φυλακές τους μάρτυρες χριστιανούς και τους συμπαραστέκονταν ποικιλοτρόπως. Όταν το έμαθε αυτό ο Διοκλητιανός, θέλησε να δώσει τη Θεοδότη για γυναίκα στον άρχοντα Λευκάδιο (ή Λευκάτιο), με σκοπό να την ελκύσει στην ειδωλολατρία. Αυτή όμως αρνήθηκε και παραδόθηκε στον άρχοντα Βιθυνίας υπατικό Νικήτιο, ο οποίος την έριξε μαζί με τα τρία παιδιά της στη φωτιά, όπου βρήκαν μαρτυρικό θάνατο. Από μικρή τηρούσε στην ζωή της με μεγάλη συνέπεια τις εντολές του Θεού κάτι το οποίο προσπαθούσε να περάσει και στα παιδιά της. Έμεινε χήρα σε νεαρή ...

Δίδωσι Χρυσόγονος αὐχένα ξίφει, Ὁ πνεῦμα χρυσοῦς, χάλκεος δὲ τὸ σθένος. Ο Άγιος Χρυσόγονος αποτελεί άγιο και μάρτυρα της Ορθόδοξης και της Καθολικής Εκκλησίας, ο οποίος έζησε στην αρχαία Ρώμη του 4ου αιώνα μ.Χ. Η μνήμη του τιμάται στις 22 Δεκεμβρίου για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Τις ημέρες αυτές εορτάζονται τα ονόματα Χρυσόγονος και Χρυσόγονη. Ο Άγιος Χρυσογόνος ήταν άνθρωπος θεοσεβής και διδάσκαλος της αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας (βλέπε ίδια ημέρα). Καταγόταν από τη Ρώμη και έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (290 μ.Χ.). Επειδή τότε κινήθηκε διωγμός κατά των χριστιανών, έπιασαν και τον Χρυσόγονο και τον φυλάκισαν. Όταν ο Διοκλητιανός βρισκόταν στη Νίκαια, έμαθε ότι στη Ρώμη ήταν πολύ πλήθος χριστιανών φυλακισμένο, που αν και βασανίστηκε σκληρά δεν αρνήθηκε την πίστη του, επειδή είχε παρακινητή στο μαρτύριο τον θείο Χρυσόγονο. Τότε ο Διοκλητιανός διέταξε να θανατωθούν όλοι οι χριστιανοί που δεν θα αρνηθούν τον Χριστό και τον Χρυσόγονο να τον φέρουν δεμένο μπροστά του. Ό...

Ἀναστασία φάρμακον πιστοῖς μέγα, Πᾶν φάρμακον λύουσα, καὶ κεκαυμένη. Καύθη Ἀναστασία πυρὶ δευτέρᾳ εἰκάδι λαύρῳ. Η καταγωγή της Αγίας Αναστασίας ήταν από την Ρώμη. Ο πατέρας της ονομαζόταν Πραιτεξτάτος και ήταν Ρωμαίος πατρίκιος ενώ την μητέρα της την έλεγαν Φαύστα. Η Αναστασία διακρινόταν για την ομορφιά του σώματος, τη μόρφωση, το άμεμπτο ήθος και τη σωφροσύνη της. Παντρεύτηκε σε νεαρή ηλικία τον Ποπλίωνα, άρχοντα των Ρωμαίων και φανατικό ειδωλολάτρη. Η Αναστασία όμως, κατηχήθηκε στο λόγο του Χριστού και έλαβε το Θείο Βάπτισμα. Επειδή δεν φανέρωσε δημόσια, λόγω του ανδρός της, την χριστιανική της πίστη βοηθούσε κρυφά όσους είχαν ανάγκη από ένα χέρι βοηθείας ή ένα λόγο παρηγοριάς. Ντυνόταν πενιχρά και μετέβαινε στις φυλακές πηγαίνοντας τροφή και χρήματα. Γι' αυτό ονομάστηκε «Φαρμακολύτρια». Όταν έμαθε ο Ποπλίωνας την δράση της Αγίας, εξοργίστηκε. Αρχικά προσπάθησε να την μεταπείσει με συμβουλές. Όμως, η Αναστασία παρέμενε ακλόνητη στην πίστη της ακόμα και όταν την κακοποίησε. Αυτή ...

 Μνήμη τῶν πρωτοπλάστων Ἀδὰμ καὶ Εὔας. Ὑμνῶ θανόντας ζῶν γένους ἀρχηγέτας, Τοῦ ζῆν με καὶ θνῄσκειν με τοὺς παραιτίους. Μνήμη τοῦ δικαίου Ἄβελ, υἱοῦ τοῦ Ἀδάμ. Βοᾷ Θεῷ σὸν αἷμα καὶ ψυχῆς δίχα, Ὦ πρῶτε νεκρῶν, πρῶτε καὶ σεσωσμένων. Μνήμη τοῦ δικαίου Σήθ, υἱοῦ Ἀδάμ. Σὴθ σπέρμα καινὸν τοῖς γονεύσιν ἀντ' Ἄβελ, Ἄνθρωπος ὢν δίκαιος· οἷος ἦν Ἄβελ. Μνήμη τοῦ δικαίου Ἐνώς, υἱοῦ Σήθ. Ὀφθεὶς Ἐνὼς μέγιστος ἐκ τῆς ἐλπίδος, Πολλοῖς ἐνῆκε ζῆλον εἰς τὴν ἐλπίδα. Μνήμη τοῦ δικαίου Καϊνᾶν υἱοῦ, Ἐνώς. Βίβλῳ Kαϊνᾶν Μωσέως γεγραμμένος, Κἂν τῷ παρόντι χρὴ γραφῆναι βιβλίῳ. Μνήμη τοῦ δικαίου Μαλελεήλ, υἱοῦ Καϊνᾶν. Ἑξῆς προκείσθω Μαλελεὴμ τῷ λόγῳ. Υἱὸς Καϊνᾶν, οὗ προεμνήσθη λόγος. Μνήμη τοῦ δικαίου Ἰάρεδ, υἱοῦ Μελελεήλ. Δίκαιον ὄντως ἐν δικαίων πληθύϊ, Καὶ τοῦ δικαίου μνημονεύειν Ἰάρεδ. Μνήμη τοῦ δικαίου Ἐνώχ, υἱοῦ, Ἰάρεδ. Θεῷ προδήλως εὐαρεστήσας λόγῳ, Ἐνὼχ ἀδήλοις ἐγκατῳκίσθη τόποις. Μνήμη τοῦ δικαίου Μαθουσάλα, υἱοῦ Ἐνώχ. Ἐνὼχ σε τέκνον ἐκμαθὼν Μαθουσάλα, Ἔγραψα πρὸς μάθησιν ἄλλων ἐνθάδε. Μνήμη τοῦ δικαίου...

Ἀναστασία φάρμακον πιστοῖς μέγα, Πᾶν φάρμακον λύουσα, καὶ κεκαυμένη. Καύθη Ἀναστασία πυρὶ δευτέρᾳ εἰκάδι λαύρῳ. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρώμη στα τέλη του 3ου μ.Χ αιώνα. Ήταν κόρη αρχοντικής οικογένειας. Πατέρας της ήταν ο Πραιτέξτατος, ισχυρός προύχοντας την Ρωμαϊκή εποχή και ειδωλολάτρης. Η μητέρα της Φλαβία ήταν χριστιανή. Η Αγία Αναστασία πέθανε στις 25 Δεκεμβρίου 304 μ.Χ. στο Σίρμιο της ρωμαϊκής επαρχίας Pannonia Secunda (σημερινή Σερβία). Στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμάται ως Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια, δηλ. «Ελευθερώτρια από Φίλτρα». Αυτό το επίθετο μεταφράζεται επίσης ως "Ένας που θεραπεύει (πληγές)" στο A Patristic Greek Lexicon του Lampe Η Αγία Αναστασία βαφτίστηκε χριστιανή και ανατράφηκε από την μητέρα της. Την οδήγησε μάλιστα στον χριστιανό διδάσκαλο Χρυσόγονο, που μετά το θάνατο της μητέρας της ανέλαβε πλήρως τη διδασκαλία της. Όταν η Αναστασία έφτασε σε ώριμη ηλικία, ο πατέρας της την πίεζε να παντρευτεί τον Ρωμαίο εθνικό Πόπλιο, το οποίο κ...

Η Αναστασία η Φαρμακολύτρια (... - 25 Δεκεμβρίου 304) είναι μάρτυρας της ορθόδοξης εκκλησίας. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρώμη στα τέλη του 3ου μ.Χ αιώνα. Ήταν κόρη αρχοντικής οικογένειας. Πατέρας της ήταν ο Πραιτέξτατος, ισχυρός προύχοντας την Ρωμαϊκή εποχή και ειδωλολάτρης. Η μητέρα της Φλαβία ήταν χριστιανή. Η Αναστασία βαφτίστηκε χριστιανή και ανατράφηκε από την μητέρα της. Την οδήγησε μάλιστα στον χριστιανό διδάσκαλο Χρυσόγονο, που μετά το θάνατο της μητέρας της ανέλαβε πλήρως τη διδασκαλία της. Όταν η Αναστασία έφτασε σε ώριμη ηλικία, ο πατέρας της την πίεζε να παντρευτεί τον Ρωμαίο εθνικό Πόπλιο, το οποίο και έγινε παρά τη θέλησή της. Η Αναστασία απέφυγε τον Πόπλιο σαρκικά, προφασιζόμενη ότι ήταν ασθενής, νόσο αεί προφασιζόμενη όπως αναγράφει το συναξάριό της, ενώ αυτός της κατέτρωγε την περιουσία σε ειδωλολατρικές και άσωτες εκδηλώσεις. Η Αναστασία υπέφερε πολύ, διότι δεν μπορούσε να εκπληρώσει ελεύθερα τις χριστιανικές της υποχρεώσεις. Ο αιφνίδιος θάνατος του συζύγου της, ελευθ...