ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Στις 2 Δεκεμβρίου 1907, ο Μητροπολίτης Μελενίκου Αιμιλιανός Δάγγουλας κατέγραψε σε έκθεσή του τις βιαιότητες του Βουλγαρικού κομιτάτου, αναφέροντας μεταξύ άλλων μια αποτυχημένη επίθεση εναντίον Έλληνα Ορθόδοξου προύχοντα του χωριού Σερπάνιου.  «Επίθεσις, ευτυχώς και πάλιν ανεπιτυχής, υπό 15μελούς βουλγαρικής συμμορίας εναντίον του προύχοντος του χωρίου Σερπανίου έλληνος ορθοδόξου Σφέτκου».

Φωτό αρχείου : O Μητροπολίτης Μελενίκου Αιμιλιανός Δάγκουλας στο Σιδηρόκαστρο, 1906-1911 Την 1η Δεκεμβρίου 1907, ο Μητροπολίτης Μελενίκου Αιμιλιανός Δάγγουλας ανέφερε σε έκθεσή του επιθέσεις και φόνους που διαπράχθηκαν από Βουλγάρους στην επαρχία Μελενίκου τον Νοέμβριο του 1907. Οι καταγραφές περιλαμβάνουν τα εξής: Έξω από τη Β. Τζουμαγιά, φονεύθηκε ο διδάσκαλος Ευάγγελος Γεροβασιλείου. Στο χωριό Γάβριντσα της υποδιοικήσεως Πετρίτσης, δύο Οθωμανοί φονεύθηκαν. Επίθεση στο χωριό Ορμάν Τσιφλίκ, τρεις ώρες μακριά από το Μελένικο, είχε ως αποτέλεσμα τον φόνο 8 Αλβανών και 10 Οθωμανών αθιγγάνων. Επίθεση και πυρπόληση πέντε οικιών στο χωριό Μαρικώστενας της υποδιοικήσεως Μελενίκου, με θύματα δύο άνδρες και μία γυναίκα. Φόνος ενός άνδρα από το ορθόδοξο χωριό Ράμνης, ονόματι Μιχαήλ, και τραυματισμός ενός άλλου, του Γεωργίου, κοντά στο Ερνίκιοϊ της διοικήσεως Σερρών. Επίθεση και πυροβολισμοί κοντά στο Μελένικο, σε απόσταση δεκάλεπτης πορείας, ευτυχώς ανεπιτυχώς, εναντίον του Γεωργίου Κεσσίπη. Φό...

Στις 28 Νοεμβρίου 1906, ο Κωνσταντίνος Σταμούλης, κηπουρός από το Σιδηρόκαστρο, δολοφονήθηκε από Βούλγαρους κομιτατζήδες κατά την επιστροφή του στο Μελένικο. Την ίδια ημέρα, το ίδιο θλιβερό τέλος βρήκε και ο αγωγιάτης Πεχλιβάνης, επίσης από το Μελένικο. Έκθεση του Πρόξενου Σαχτούρη: <Τὴν 28 Νοεμβρίου πολυάριθμος βουλγαρικὴ συμμορία ἐνεδρεύουσα εἰς χαράδραν τινὰ ἐπετέθη καθ' Ἑλλήνων ἀγωγιατῶν ἐκ Μελενίκου, οἵτινες ἀνύποπτοι καὶ ἄοπλοι ἤρχοντο εἰς Σέρρας. Ἐκ τῶν πολυαρίθμων ἀγωγιατῶν εἷς μέν, ὀνόματι Πεχλιβάνης, γέρων 65 ἐτῶν, ἐφονεύθη, ὁ δὲ Δημήτριος Πα- γώνης ἐπληγώθη σοβαρῶς. Τὰ πλεῖστα ἐκ τῶν ζώων τῶν ἀγωγιατῶν ἐφο- νεύθησαν. Οἱ πυροβολισμοὶ ἠκούοντο μέχρι τῆς πόλεως Μελενίκου, τοῦ ὁποίου ὁ Ἑλληνικὸς πληθυσμός, θελήσας νὰ ἐξέλθῃ εἰς καταδίωξιν τῶν λῃ· στῶν, ἠμποδίσθη ὑπὸ τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ, ὅστις ἐν τούτοις ἐθεώρησε πε- ριττὸν νὰ μεταβῇ εἰς καταδίωξιν τῆς συμμορίας.> - Βασ. Λαουρδας,

Στις 19 Νοεμβρίου 1906, σε έκθεσή του ο Πρόξενος Σερρών, Αντώνιος Σακτούρης, ανέφερε  τη δολοφονία του Κωνσταντίνου Σταμπουλή, ενός μικρέμπορου και φιλήσυχου οικογενειάρχη, ο οποίος επιστρέφοντας στο χωριό του από την εβδομαδιαία αγορά του Μελενίκου, δολοφονήθηκε από Βούλγαρους.  «Εδολοφονήθη παρά το Μαρικώστενο (Μελενίκου) ο εκ Δεμίρ - Ισσάρ Κωνσταντίνος Σταμπουλής μικρέμπορος και φιλήσυχος οικογενειάρχης, επιστρέφων είς το χωρίον του εκ της εβδομαδιαίας αγοράς του Μελενίκου. Οι δολοφόνοι κομίται βούλγαροι απήλθον, εννοείται, ανενόχλητοι».

Άγιος Νικόλαος Μελενίκου Στις 8 Νοεμβρίου 1918, ο Μητροπολίτης Μελενίκου και Σιδηροκάστρου, Παρθένιος Γκόλιας, υπέβαλε μια αναλυτική έκθεση προς το Υπουργείο Παιδείας, όπου περιέγραφε τα πολύτιμα κειμήλια της μητρόπολης που είχαν κλαπεί από τους Βούλγαρους . Η έκθεση αυτή κατέγραφε τις απώλειες των ιερών αντικειμένων και θρησκευτικών θησαυρών, που αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς της περιοχής. Η λεηλασία αυτή ήταν μέρος των καταστροφών που υπέστησαν οι ελληνικές κοινότητες. Το τέμπλο της Μητρόπολης Μελενίκου, ξυλόγλυπτο υψηλής τέχνης και τεχνικής με ανάγλυφες παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη μεταφέρθηκε το 1913 στο Σιδηρόκαστρο (Ντεμίρ Ισάρ) κατά την εγκατάσταση των Μελενικίων στο ελληνικό έδαφος μετά τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου. Επίσης, οι Έλληνες εκ Μελενίκου διέσωσαν και μετέφεραν το 1913 στη νέα τους πατρίδα, Ντεμίρ Ισάρ, πλήθος ελληνικών κειμηλίων ιδιοκτησίας της Μητροπόλεως Μελενίκου που προέρχονταν από 40 εκκλησίες τ...

Εφημερίδα Εμπρός, Φύλλο: 18/10/1900, Σελίδα: 4 Στις 17 Οκτωβρίου 1900, συμμορίες Βουλγάρων κατέλαβαν περάσματα έξω από το Μελένικο και το Δεμίρ Ισσάρ. Η εφημερίδα Εμπρός έγραψε : Οι άθλοι των Βουλγάρων ληστών στη Μακεδονία - Πώς εκβιάζουν τους Έλληνες (Ειδική τηλεγράφημα του «Εμπρός») Θεσσαλονίκη (άμμεσα), 17 Οκτωβρίου. Συμμορίες Βουλγάρων χωρικών, εκμεταλλευόμενες την απουσία του Μητροπολίτη, κατέλαβαν μερικά από τα περάσματα έξω από το Μελένικο και το Δεμίρ Ισάρ. Κάθε Έλληνας που περνά από εκεί, συλλαμβάνεται, ληστεύεται και βασανίζεται απάνθρωπα, ώστε να αποκηρύξει την ορθοδοξία, αλλιώς δολοφονείται. Μέχρι στιγμής, τα θύματα αυτών των συμμοριών δεν είναι γνωστά. Πολλοί που έφυγαν από τα χωριά δεν έχουν ακόμα επιστρέψει. Ο αρχηγός των δολοφόνων και ληστών, ο γιατρός στο Δεμίρ Ισάρ με το όνομα Αριστοτέλης, είναι γνωστός στις τουρκικές αρχές, οι οποίες παραμένουν αδρανείς. Ειδική ανταπόκριση της «Πανθεσσαλικής» αναφέρει και άλλα τρομερά περιστατικά. Στο χωριό Λέσβοκο, 8 ώρες μ...

Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 17/10/1903, Σελίδα: 2 Συμπλοκές και νεκροί στην Μακεδονία, από την εφημερίδα Εμπρός  της 17 Οκτωβρίου 1903 Η εφημερίδα έγραψε: Οι τελευταίες συμπλοκές στη Μακεδονία Σύμφωνα με τις πληροφορίες των χθεσινών βυζαντινών εφημερίδων, έγινε συμπλοκή ανάμεσα στον αυτοκρατορικό στρατό και τους Βούλγαρους ληστές στο χωριό Βροντού, κοντά στις Σέρρες, και μια άλλη συμπλοκή σε απόσταση δύο ωρών από το Γευγελί. Στις δύο μάχες, οι Βούλγαροι υπέστησαν πανωλεθρία. Παντού σταδιακά αποκαθίσταται η πολυπόθητη τάξη. Οι συμμορίες του Τοπάλ καπετάνιου και του δασκάλου Δημήτρη από την Οχρίδα, μετά από σύγκρουση με τον τουρκικό στρατό, έχασαν πολλούς οπαδούς. Στο Μελένικο, ο στρατός σκότωσε τον λήσταρχο Παπασταμάτη. Στο χωριό Λίσκοβα, κοντά στις Σέρρες, συνελήφθη ο αρχιλήσταρχος Παπάζογλους Δίγκας από το Καλενδρί. Καταδιωκόμενοι στο δάσος Μανίσκα, κοντά στο χωριό Ραζλία, οι Βούλγαροι ληστές εγκατέλειψαν 28 φορτία με διπυρίτη, αλεύρι και φασόλια. Κοντά στις Σέρρες, στο χωρι...

Στις 4 Οκτωβρίου 1907, Βούλγαροι κομιτατζήδες επιτέθηκαν σε Έλληνες εμπόρους έξω από το Μελένικο, οι οποίοι μετέφεραν σταφύλια. Κατά την επίθεση, τρεις από τους εμπόρους φονεύθηκαν, ενώ άλλοι τρεις τραυματίστηκαν.

Στις 26 Σεπτεμβρίου 1907, στο χωριό Σφέτσι Βράτσια (Άγιος Βλάσιος) της περιοχής του Μελένικου, ο σχισματικός Πακρούκας, μέλος δολοφονικού κομιτάτου, φονεύθηκε από Οθωμανούς

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1839, αντικαταστάθηκε με άλλον διοικητή. ο Τούρκος διοικητής (σατράπης) Μουστάμπεη μετά από σχετικό υπόμνημα του  Παλλατίδη από τη Βιέννη προς το σουλτάνο Μαχμούτ τον Β', το υπογράφουν και οι αδελφοί Αναστάσιος και Κωνσταντίνος Χρηστομάνου στο οποίο αναφέρει τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Μελενίκιοι. Φυσικά αυτό ήταν "το κερασάκι στην τούρτα" μιας και μέσα στην ίδια χρονιά είχε είδη γίνει προσπάθεια "διαμαρτυρίας" με πάνω  από  δύο  χιλιάδες  ανθρώπους  από  την  πόλη  του  Μελενίκου,  έχοντας επικεφαλής τον αποφασιστικό και θαρραλέο μητροπολίτη Διονύσιο, άφησαν τα σπίτια και τις οικογένειές τους και μέσα στην καρδιά του χειμώνα, γυμνοί και πεινασμένοι άρχισαν μια άνευ προηγουμένου πορεία απόγνωσης και διαμαρτυρίας προς την Κωνσταντινούπολη. Οι Τούρκοι προσπάθησαν, και σ’ένα βαθμό πέτυχαν, να ανακόψουν την πορεία διαμαρτυρίας. Ωστόσο αρκετοί Μελενίκιοι κατάφεραν να φτάσουν από διάφορα σημεία στη Κωνσταντινούπ...

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1906, Ο αρχιερεύς Θεοδώρητος Βασματζίδης, που είχε καταγωγή από τις Σέρρες, αποφάσισε να παραιτηθεί από τον διορισμό του ως μητροπολίτης Μελενίκου για λόγους που αφορούσαν την υγεία του η οποία είχε κλονιστεί από τον δύσκολο χειμώνα. Στη θέση του εκλέχθηκε ο Αιμηλιανός Δάγγουλας, ο οποίος υπηρέτησε ως μητροπολίτης από το 1906 έως το 1912.

Φωτό αρχείου : Μητρόπολη Μελένικου Στις 2 Σεπτεμβρίου 1837, ο Διονύσιος Γ΄(Ιωάννης Ταπεινός) χειροτονήθηκε μητροπολίτης Μελενίκου και Δεμίρ Ισσάρ. Η χειροτονία του πραγματοποιήθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Γρηγόριο ΣΤ΄ Φουρτουνιάδη, ο οποίος καταγόταν από τις Σέρρες. Ο Διονύσιος Ταπεινός υπηρέτησε ως μητροπολίτης από το 1837 έως το 1875, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στην εκκλησιαστική και κοινοτική ζωή της περιοχής.

  Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 30/8/1908, Σελίδα: 2 Στις 30 Αυγούστου  1907 , η εφημερίδα Σκριπ, έγραψε: Οι Βούλγαροι στη Μακεδονία Οι Ευρωπαϊκές εφημερίδες δημοσιεύουν το εξής τηλεγράφημα από την Αθήνα: «Σύμφωνα με πληροφορίες που ελήφθησαν από τις Σέρρες, οι Βούλγαροι διανέμουν όπλα και φυσίγγια στους χωρικούς των καζάδων Πετριτσίου και Μελενίκου, εκπαιδεύοντάς τους στη σκοποβολή». ΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΝ Αἱ Εὐρωπαϊκαὶ ἐφημερίδες δημο- σιεύουν τὸ ἑξῆς τηλεγράφημα ἐξ ᾿Α- θηνῶν. «Καθ' ἃ ἠγγέλθὴ ἐκ Σερρῶν οἱ, Βούλγαροι διανέμιοῦν ὅπλα καὶ φυ- σίγγια εἰς τοὺς χωρικοὺς τῶν Κα- ζάδων Πετρίτσης καὶ Μελενίκου ἐκ- γυμνάζοντες αὐτοὺς εἰς σκοποβο λήν».

Στις 30 Ιουλίου  1913, οι κάτοικοι του Μελενίκου συγκάλεσαν ένα μεγάλο συμβούλιο και πήραν την κρίσιμη απόφαση να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα, μιας και το Μελένικο πέρασε σε βουλγάρικα χέρια με την συνθήκη του Βουκουρεστίου της 28 Ιουλίου 1913.

Φωτογραφία των αντιπροσωπειών στη διάσκεψη ειρήνης. Συνθήκη Βουκουρεστίου, παραχώρηση Μοναστηρίου και Μελένικου, 28 Ιουλίου 1913 Το Μελένικο απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό (λόχο εθελοντών) στις 30 Ιουνίου του 1913, προελαύνοντας για την Κρέσνα. Οι κάτοικοι παραδόθηκαν σε ξέφρενο πανηγύρι, ανοίγοντας τα περίφημα κρασιά τους για τον ελληνικό στρατό. Η απόφαση του Συνεδρίου του Βουκουρεστίου που επιδίκαζε το Μελένικο και το Πετρίτσι στη Βουλγαρία, ελήφθη στις 28 Ιουλίου του 1913. Οι Μελενίκιοι έμαθαν την απόφαση την επομένη και αποφάσισαν με γενική συνέλευση των κατοίκων, στις 30 Ιουλίου του 1913, να ακολουθήσουν τον ελληνικό στρατό και να εγκαταλείψουν για πάντα την πατρίδα τους. Το ίδιο αποφάσισαν και όλοι σχεδόν οι κάτοικοι των ελληνικών χωριών, του Πετριτσίου και του Σταρτσόβου. Αντιπρόσωποι των κατοίκων επισκέφτηκαν το στρατηγείο του ελληνικού στρατού στο Λιβούνοβο, όπου βρισκόταν και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Η αναχώρηση των κατοίκων θα διευκολυνόταν από το Γενικό Στρατηγείο ...

Πατριάρχης Γερμανός Ε΄ Στις 7 Ιουλίου 1913, στην Κωνσταντινούπολη, τελέστηκε μνημόσυνο στον ναό του Πατριαρχείου, με προεξάρχοντα τον Πατριάρχη Γερμανό Ε΄, για τον Μητροπολίτη Μελενίκου Κωνσταντίνο Ασημιάδη και τους συν αυτώ κληρικούς και λαϊκούς που είχαν σφαγιαστεί.

Στις 7 Ιουλίου 1907, στο Μελένικο, έγινε συμπλοκή μεταξύ του τουρκικού στρατού και βουλγαρικής συμμορίας, με αποτέλεσμα να φονευθεί ο αρχηγός της συμμορίας Θωμάς Κότεφ και ένας άλλος άνδρας, ονόματι Κώστας, τον οποίο οι Οθωμανοί θεωρούσαν γενικό επόπτη των βουλγαρικών συμμοριών.

Πιστοποιητικό βάπτισης προσφύγων, Ιεράς Μητρόπολις Μελενίκου, 1902.

Αρχοντικό στο Μελένικο, οθωμανική περίοδος Αρχοντικό στο Μελένικο το οποίο μετατράπηκε σε κτήριο του οθωμανικού στρατού,  οθωμανική περίοδος, πριν το 1910

Συλλογή φωτογραφιών του Μελένικου, 18 Σεπτεμβρίου 1913 Απο την συλλογή του Albert Kahn 1913 - Balkans, Grèce, Bulgarie - Stéphane Passet - (30 août-21 octobre)