ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Ο Λοχαγός Αντώνιος Κουμανάκος με την επίσημη στολή στις Σέρρες, 1915  Εναν άλλον Δεκέμβρη, του 1917, βρίσκουμε τον Ευστράτιο Σταματόπουλο στρατιώτη στον πόλεμο. Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου ο Μυριβήλης έχει καταταγεί στο 4ο Σύνταγμα της Μεραρχίας Αρχιπελάγους και έχει αναχωρήσει από τη Λέσβο για τη Μακεδονία. Με το Σύνταγμά του κινούν το καλοκαίρι να στήσουν προφυλακή στο Μοναστήριον. Στο Αρχείο του, έξι φωτογραφίες από το Πουαντό-Γευγελή τον Δεκέμβριο του 1917, με επιμέλεια τοποθετημένες επάνω σε γκρίζο χαρτόνι, φέρουν ιδιόχειρες λεζάντες: «Στην πόρτα του αμπρί μου τραβηγμένη με ομίχλη» γράφει στη μία. «Στη μέση ξεσκούφωτος και μαγουλικωμένος ο νέος προϊστάμενός μου, λοχαγός Κουμανάκος. Χρυσός τύπος» γράφει στην άλλη και αλλού: «Τρεχάλες μες στο χιονισμένο δάσος του καταυλισμού μας με το αγαπημένο μου σκυλί του Ταμείου "Λέων"». Είναι η χρονιά που αρχίζει να γράφει τη Ζωή εν τάφω. Με την έκδοσή της στην Αθήνα το 1930 λαμβάνει θέση ανάμεσα στους μεγάλους ευρωπαίους λογοτέχνες...

Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 29/11/1915, Σελίδα: 6 Διαφήμιση της Τράπεζας Ανατολής στην Εφημερίδα Σκριπ, η οποία περιλαμβάνει και τις Σέρρες, 29 Νοεμβρίου 1915

Στις 12 Οκτωβρίου 1915, κυκλοφόρησε η εφημερίδα "Τηλέγραφος", που είχε υπότιτλο "Εφημερίς των Σερρών καθημερινή". Ήταν δισέλιδη σε σχήμα 26Χ37, με ιδιοκτήτη το Φώτη Νούλη και διευθυντή το Ν.Γ. Μπενάκη. Η εφημερίδα τυπωνόταν στο τυπογραφείο Χ.Α. Γουσίου και αποσκοπούσε στην ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας των Σερρών.

Στις 2 Αυγούστου 1915 ο πρωθυπουργός Δ. Γούναρης σε συνέλευση των κυβερνητικών βουλευτών πουπραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο «Τουρίστ» οπου και ο ίδιος διέμενε «υπέδειξε κυβερνητικόν υποψήφιον Πρόεδρον της Βουλής τον κ. Ιωάννην Δέλλιον βουλευτήν εκ Σερρών…».

Ο Ναός των Αγίων Θεοδώρων Σερρών, 1915 Ο άλλοτε καθεδρικός και περιώνυμος Ιερός Ναός των Αγ. Θεοδώρων Σερρών, γνωστός ως Παλαιά Μητρόπολη, όριζε το ιστορικό κέντρο της μεσαιωνικής πόλης των Σερρών, το οποίο στα αυτοκρατορικά χρυσόβουλλα, σε κώδικες και χρονικά μνημονεύεται ως "Κάστρον" ή "Βαρόσι'' (Τουρκοκρατία). Είναι μεγάλη ορθογώνια ξυλόστεγη ελληνιστική βασιλική, τρίκλιτη, με κάτω διπλή κιονοστοιχία, υπερώο πάνω, με πλάγια κλίτη και στέγη με φωταγωγό. Το ιερό καλύπτεται από κτιστούς θόλους, η κεντρική αψίδα του από τεταρτοσφαίριο και με παραβήματα (πρόθεση και διακονικό) από τρουλίσκους πλίνθινους. Η αρχική κατασκευή του μνημείου, που είναι το αρχαιότερο και πολυτιμότερο των Σερρών, ανάγεται σε χρόνους παλαιοχριστιανικούς, δηλ. κατά τον 5ο η 6ο αι. μ.Χ. Κατά καιρούς δέχτηκε διάφορες προσθήκες και επισκευές. Είναι πολύ πιθανό να χτίστηκε πάνω σε ειδωλολατρικό ναό. Μερικοί ισχυρίζονται ότι θεμελιώθηκε τον 11ο αιώνα και άλλοι τον τοποθετούν στις αρχές του 13ου α...

"Αγιά Σοφιά" Σερρών, 1915 Το Τέμενος Μεχμέτ Μπέη ή "Αγιά Σοφιά", όπως είναι το όνομα που έχει επικρατήσει ανάμεσα στους κατοίκους των Σερρών, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης, δίπλα στο ρέμα των Αγίων Αναργύρων. Είναι το μεγαλύτερο και το αρχαιότερο από τα σωζόμενα μουσουλμανικά τεμένη των Σερρών. Κτίστηκε το 1492-1493 από τον Μεχμέτ Μπέη, σύζυγο της πριγκίπισσας Σελτζούκ Χατούν, κόρης του Βαγιαζίτ Β΄, η οποία έζησε στις Σέρρες τις τελευταίες δεκαετίες του 15ου αι. και υπήρξε κτήτορας και άλλων κτιρίων, μη σωζόμενων σήμερα. Αποτελείται από ένα ευρύχωρο κεντρικό χώρο, τετράγωνο στην κάτοψη, που καλύπτεται από έναν τεράστιο τρούλο διαμέτρου 14,58 μ. Τέσσερα πλευρικά δωμάτια καλυπτόμενα με χαμηλότερους σκαφοειδείς θόλους περιβάλλουν τον κεντρικό χώρο από ανατολικά και δυτικά. Στον νότιο τοίχο εξέχει η πεντάπλευρη σε κάτοψη αψίδα του "μιχράμπ". Στη βόρεια πλευρά, όπου βρίσκεται η κεντρική είσοδος, διαμορφώνεται κιονοστήρικτη ανοικτή στοά με πενταμερ...

Το Μπεζεστένι των Σερρών, 1915 Το Μπεζεστένι των Σερρών, 1915 Μπεζεστένι κλειστή στεγασμένη αγορά του β' μισού του 15ου αι. που βρίσκεται στο σημερινό κέντρο της πόλης. Χτίστηκε κατά το πρότυπο των βυζαντινών αγορών και το όνομα του σημαίνει αγορά υφασμάτων.

Μαυσωλείο στη Σέρρες, 1915. Επεξεργασμένη φωτογραφία. Μαυσωλείο στη Σέρρες, 1915

Μουσικό σχήμα, 1910. Επεξεργασμένη φωτογραφία. Μουσικό σχήμα, 1910 Κάρτ ποστάλ πνευστών κλασικής μουσικής. Σπάνια μουσική ευχετήρια κάρτα των αρχών του 20ου αιώνα στα Σέρρας. Η έκδοσή της τοποθετείται στα τέλη του 19ου αι. μέχρι το πιθανότερο, το 1910. Στάλθηκε από μέλη της Συντεχνίας Κηπουρών Σερρών στον πρόεδρό τους Κωνσταντίνο Μιχαλό ή Μιχαλούση για την ονομαστική του γιορτή στις 21.5.1915. Προσφορά Γιάννη Μιχαλούση Το υλικό αυτό ανήκει στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών το οποίο αποτελεί μέρος της συλλογής του «Μουσικού αρχείου του Γ. Αγγειοπλάστη» το οποίο φυλάσσεται και εκτίθεται σε διαμορφωμένο χώρο στο κτίριο της βιβλιοθήκης. Στην φωτογραφία αναγράφεται η γερμανική ευχή " herzlichen glückwunsch zum ninestage"΄.

Άποψη των Σερρών, 1915-1917 Φωτογραφία Πέννας & Δαϊρετζόπουλος Σέρραι

Μαθητές του Γυμνασίου Σερρών με όργανα στον Μπέη Μπαξέ το 1915

Ο Δήμαρχος Σερρών και Πρόεδρος του Ορφέα Γιώργος Μόσχος, 1915, Επεξεργασμένη φωτογραφία. Ο Δήμαρχος Σερρών και ο Πρόεδρος του Ορφέα Γιώργος Μόσχος Άνω Βροντού Σερρών. Ο μετέπειτα Δήμαρχος Σερρών και πρόεδρος του Ορφέα Γεώργιος Μόσχος, στα αριστερά, φωτογραφίζεται με παρέα σε τοποθεσία του χωριού. Το υλικό αυτό ανήκει στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών το οποίο αποτελεί μέρος της συλλογής του «Μουσικού αρχείου του Γ. Αγγειοπλάστη» το οποίο φυλάσσεται και εκτίθεται σε διαμορφωμένο χώρο στο κτίριο της βιβλιοθήκης.

  Άποψη των Σερρών, 1915  Φωτογραφικό αρχείο : Πέννας & Δαϊρετζόπουλος Σέρραι