ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου, η πόλη των Σερρών βίωσε μια από τις πιο τραγικές στιγμές της ιστορίας της, όπως καταγράφηκε και από έναν ακόμη ξένο δημοσιογράφο τον R. Larco, απεσταλμένο της εφημερίδας Corriere de la Sera. Τα γεγονότα που περιγράφονται στην ανταπόκρισή του αποκαλύπτουν τη βία και την καταστροφή που υπέστη η πόλη από τις βουλγαρικές δυνάμεις στην εφημερίδας στις 18 Ιουλίου 1913.  Corriere de la Sera «... Οι Βούλγαροι διέτρεχαν τας οδούς φέροντες μεθ' εαυτών δοχεία βενζίνης και πετρελαίου βρέχοντες και ραντίζοντες τας οικίας έθετον ακολούθως πυρ. Αυτός ο αρχηγός της χωροφυλακής εθεάθη περιφερόμενος ανά την πόλιν και μεταδίδων το πυρ. Αι Σέρραι ήσαν πλουσία πόλις, έχουσα 30 χιλιάδες κατοίκων. Τώρα είναι σωρός ερειπίων». Ήταν η δεύτερη συνεχόμενη αναφορά της εφημερίδας μετά από αυτήν της 17 Ιουλίου 1913 για τις σφαγές στο Σιδηρόκαστρο. Πηγή https://archivio.corriere.it

Για δεύτερη χρονιά ο Γυμναστικός Σύλλογος Σερρών διοργάνωσε εκδρομή στο Σιδηρόκαστρο, την 1 Ιουλίου 1915, προκειμένου να τιμηθούν οι νεκροί της μάχης του Δεμίρ Ισσάρ, αλλά και η απελευθέρωση της περιοχής. Τετρακόσιοι εκδρομείς, μεταξύ των οποίων και οι Σερραίοι πρόσκοποι, ξεκίνησαν στις 7 το πρωί από τον σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης των Σερρών υπό τους ήχους της φιλαρμονικής και τις ζητωκραυγές πολλών συμπολιτών τους.  Στο σταθμό του Δεμίρ Ισσάρ τη σημαιοστόλιστη αμαξοστοιχία με τους Σερραίους επισκέπτες περίμεναν εκδρομείς από το Σιδηρόκαστρο και την Τζουμαγιά με σημαίες και λάβαρα. Ανάμεσα στ’ άλλα ξεχωριστή θέση είχε το ολόχρυσο βυζαντινό λάβαρο του «ομίλου Ευελπίδων Μελενίκου», το οποίο είχε κεντηθεί στην Αθήνα από τη διευθύντρια του εργοστασίου εργοχείρων «Η πρόοδος», κ. Τσίλλερ, και υπό την επιμέλεια του νομισματολόγου Σβορώνου κατά την υπόδειξη του βασιλιά, με φιλοδοξία ν’ αποτελούσε πρότυπο για τη δημιουργία βυζαντινών λαβάρων και στα υπόλοιπα μακεδονικά σωματεία. Σ’ αυτό εικ

  Σιδηρόκαστρο 1 Ιουλίου 1913. Ο Συνταγματάρχης Βασίτς μας ενημέρωσε ότι, στη Χατζή Μπελή, όπου βρίσκεται το Στρατηγείο, κάποιοι συνάδελφοι αξιωματικοί συνάντησαν σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη Ραδοβίστα έναν ανθυπίλαρχο, τον Σέρι, που είχε υποστεί σοβαρούς τραυματισμούς: είχαν εξορύξει τους οφθαλμούς του, είχαν κόψει τα αυτιά του και γενικά παρουσίαζε οικτρή εικόνα. Ο ανθυπίλαρχος ήταν ακόμα ζωντανός και ενημέρωσε τους συναδέλφους του ότι Βούλγαροι στρατιώτες με υποξιωματικούς τον συνέλαβαν όταν απομονώθηκε και τον βασάνισαν φρικτά. Ο τραυματισμένος ανθυπίλαρχος ικέτευσε τους συναδέλφους του να τον σκοτώσουν για να απαλλαγεί από τους φρικτούς πόνους του. Οι συνάδελφοί του, αντιλαμβανόμενοι την τραγικότητα της κατάστασής του, του έδωσαν ένα περίστροφο με το οποίο αυτοκτόνησε ενώπιόν τους. Αυτή η διήγηση δείχνει τη σκληρότητα και τις φρικαλεότητες του πολέμου, καθώς και τις οριακές αποφάσεις που πρέπει να παίρνουν οι στρατιώτες σε τέτοιες τραγικές συνθήκες. Ο Συνταγματάρχης Βασιτς

Το βράδυ της 25ης Ιουνίου 1913, στις 9 το βράδυ. ο Μητροπολίτης Μελενίκου και Σιδηροκάστρου, Κωνσταντίνος Ασημιάδης, και ο Σιδηροκαστρινός πρόκριτος Θωμάς Παπαχαριζάνος απομακρύνθηκαν δια της βίας από το επισκοπικό μέγαρο από τους Βουλγάρους αξιωματικούς. Τον οδήγησαν σε μία μικρή πλατεία, έξω από την πόλη την εποχή εκείνη, που λέγονταν Καρά Αγάνη (Πλατεία Πολυζωΐδη), πλησίον του χειμάρρου της Μαϊμούδας. Εκεί υπήρχε λάκκος καιόμενης ασβέστου, η οποία χρησιμοποιούνταν για το κτίσιμο της Βουλγαρικής σχολής, όπου στεγάζονταν μέχρι πρότινος επί των ημερών μας, το Κέντρο της Παιδικής Μέριμνας. Ο Ιεράρχης με λακτίσματα και τρυπήματα από τις ξιφολόγχες βάδιζε προς τον τόπο του μαρτυρίου. Το Μητροπολίτη, ο οποίος σφάδαζε από τους πόνους, μετά τα δύο πρώτα πλήγματα, τον λόγχισαν όλοι οι στρατιώτες, ο ένας μετά τον άλλον στα πλευρά και στο κεφάλι. Κατόπιν τον ποδοπατούσαν υβρίζοντας και τον ξερίζωσαν τις τρίχες από το κεφάλι και το πηγούνι. Ακολούθως εσκύλευσαν τον νεκρόν, αφαιρέσαντες τα ελάχισ

Στις 22 Ιουνίου 1913, κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου, το επιτελείο της 11ης Βουλγαρικής στρατιάς εκτίμησε ότι η πόλη του Σιδηροκάστρου δεν ήταν πλέον ασφαλής για να διατηρήσει τη βάση του εκεί. Ως αποτέλεσμα, στις 5 το πρωί, το επιτελείο αποφάσισε να αναχωρήσει από το Σιδηρόκαστρο και να μετακινηθεί στο Πετρίτσι της Βουλγαρίας. 

Ο Νομός Σερρών στο βιβλίο γεωγραφίας της Γ΄ τάξεως των Ελληνικών Σχολείων. 1913 Από το βιβλίο "Γεωγραφία προς χρήσιν των μαθητών της Γ΄ τάξεως των Ελληνικών Σχολείων". 1913 (Όλο το βιβλίο)

Στρατόπεδο εκστρατείας στο Σιδηρόκαστρο, 27 Ιουνίου 1913. Φωτογραφία  Ρωμαΐδης-Zeitz (Μουσείο Μπενάκη)

Οι αρχές και οι προύχοντες του Δεμίρ Ισσάρ (Σιδηρόκαστρο), 1913. Επεξεργασμένη φωτογραφία. Οι αρχές και οι προύχοντες του Δεμίρ Ισσάρ (Σιδηρόκαστρο), 1913 Στις 29 Ιουνίου/12 Ιουλίου 1913 ο υπουργός Εσωτερικών, Ρέπουλης, επισκέφθηκε το Σιδηρόκαστρο για να επιθεωρήσει τις εγκαταστάσεις των προσφύγων, τις οποίες βρήκε πλήρεις και τέλειες. Κατά την ολιγόωρη διαμονή του στην πόλη φιλοξενήθηκε στην οικία του υποδιοικητή Σταματίου.

Η απελευθέρωση του "Δεμιρ Χισάρ", 1913.  Από το βιβλίο "Από το στρατόπεδον: η εποποιϊα του ελληνοβουλγαρικού πολέμου εκ του ημερολογίου του πρεσβ. Δ. Καλλίμαχου" του 1913 Από το βιβλίο "Από το στρατόπεδον: η εποποιϊα του ελληνοβουλγαρικού πολέμου εκ του ημερολογίου του πρεσβ. Δ. Καλλίμαχου", 1913

Η Σφαγή του Δεμίρ-Ισσάρ Από το βιβλίο " Αι βουλγαρικαί θηριωδίαι και η καταστροφή των Σερρών", Κόκκινος, Διονύσιος Α.,Εν Αθήναις : Εκδοτ. Οίκος Γεωργίου Δ. Φέξη, 1914. Αι βουλγαρικαί θηριωδίαι και η καταστροφή των Σερρών, Κόκκινος, Διονύσιος Α.,Εν Αθήναις : Εκδοτ. Οίκος Γεωργίου Δ. Φέξη, 1914.

Η ιστορία του ανθρώπου που έθαψε τους νεκρούς του Σιδηροκάστρου, 1914. "Μια ιστορία" που διαδραματίστηκε το 1913, και περιλήφθηκε σε βιβλίο του 1914. Μέσα από την βιβλιογραφία, σας έχουμε παρουσιάσει έγγραφα και φωτογραφίες. Για την σφαγή του Σιδηροκάστρου το 1913 από τους Βούλγαρους, τα επισημά έγγραφα καθώς και τα ρεπορτάζ ξένων πρακτορείων μας έχουν δώσει πολλά στοιχεία.  Μέσα σε αυτά υπάρχει και η ιστορία για έναν διαδοθέντα, ο οποίος λιποθύμησε και οι Βούλγαροι των πέρασαν για νεκρό στο βιβλίο "Αι Βουλγαρικαί ωμότητες εν τη Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 1912-1913, Γεγονότα, εκθέσεις, έγγραφα, επίσημοι μαρτυρίαι. 1914" .  Σε αυτό Τσαλταζινός παρουσιάζεται ως ο διαδοθέντας.  Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή που μας δίνει ο Διονύσιος Κόκκινος, κατά την οποία ο Τσαλταζινός είναι ο νεκροθάφτης και όχι ο διαδοθέντας. Επίσης υπάρχουν διάφορες μαρτυρίες που μας γεμίζουν θληψη. Ο Διονύσιος Κόκκινος (1884 - 10 ή 12 Φεβρουαρίου 1967) ήταν Έλληνας ιστορικός, δημοσιογράφος,

Στο Σιδηρόκαστρο της Μακεδονίας, Ελλάδα, 17 Σεπτεμβρίου 1913 Λεπτομέρεια Λεπτομέρεια Λεπτομέρεια Λεπτομέρεια Λεπτομέρεια Λεπτομέρεια Η φωτογραφία του Albert Kahn με τίτλο "Demir Hisar ou Sidirokastro , Macédoine ou Grèce".  Στην φωτογραφία βλέπουμε μετανάστες του Μελένικου που ήρθαν στο Σιδηρόκαστρο.