ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Στις 17 Δεκεμβρίου 1909, δολοφονήθηκε ο Ιωάννης Παπάζογλου, ένας από τους παράγοντες του Μακεδονικού Αγώνα. Γεννημένος στις Σέρρες το 1871, διετέλεσε διερμηνέας του Ελληνικού Προξενείου, πρόεδρος του Ομίλου «Ορφεύς» και ενεργό μέλος της επαναστατικής οργάνωσης «Φιλική Μακεδονική Εταιρεία». Από το 1904, συνεργαζόταν στενά με όλους όσοι υπηρέτησαν στο Ελληνικό Προξενείο Σερρών, αναλαμβάνοντας αποστολές υψηλού κινδύνου για την υποστήριξη του εθνικού αγώνα. Η σπουδαία δράση του περιγράφεται στο βιβλίο του Αντώνη Σακτούρη, Αναμνήσεις εκ του διπλωματικού μου σταδίου (Κάιρο, 1951): «Ο Ιωάννης Παπάζογλου [...] υπήρξε η ψυχή του Αγώνος, ούτινος η μεγάλη επιτυχία ωφείλετο εις την Πατριωτικήν δράσιν αυτού και των συντρόφων του». Ο Παπάζογλου συμμετείχε ενεργά στη μεταφορά όπλων, στην αποθήκευση τους σε υπόγειες κρύπτες, στη φροντίδα τραυματιών και στην υποστήριξη των αντάρτικων σωμάτων που δρούσαν στην περιοχή. Οι αποστολές του περιλάμβαναν την εξασφάλιση προμηθειών και πολεμοφοδίων, συχνά υπό συ...

Στις 2 Νοεμβρίου 1909, το Διοικητικό Συμβούλιο της «Τραπέζης της Ανατολής» στην Αθήνα αποφάσισε την ίδρυση τραπεζικού πρακτορείου στην πόλη των Σερρών.  Η Τράπεζα Ανατολής, φοβούμενη μήπως αποκλειστεί από την περιοχή και εκτιμώντας ότι, αν έπρεπε τελικά να ανταγωνιστεί την Τράπεζα Αθηνών, θα ήταν καλύτερο να το πράξει από την αρχή, αποφάσισε να ιδρύσει πρακτορείο στην πόλη αυτή πριν η άλλη τράπεζα αποκτήσει θέσεις υπεροχής στις Σέρρες. Το διοικητικό συμβούλιο αποδέχθηκε την εισήγηση του υποκαταστήματος της Θεσσαλονίκης και τον προϋπολογισμό δαπανών, καθώς και την πρότασή του να τοποθετηθεί διευθυντής ο Κ. Β. Σταμούλης. Η σημασία αυτής της κίνησης είναι προφανής: επιλέγοντας έναν τοπικό τραπεζίτη για να διευθύνει το πρακτορείο, η Τράπεζα κερδίζει έδαφος απέναντι στον ανταγωνιστή της, καθώς ο Σταμούλης γνώριζε ήδη πρόσωπα και καταστάσεις και είχε εμπειρία σε ανάλογες εργασίες. Ο διορισμός του Σταμούλη έγινε με την προϋπόθεση ότι θα σταματούσε τις προσωπικές του δραστηριότητες ως τραπ...

  Εφημερίδα Εμπρός, Φύλλο: 29/10/1909, Σελίδα: 4. Στις 29 Οκτωβρίου 1909, όπως αναφέρει η εφημερίδα Εμπρός, Βούλγαρος Ιερέας δολοφόνησε Έλληνα Σερραίο μέσα στο σπίτι του. Η εφημερίδα έγραψε: ΒΟΥΛΓΑΡΟΠΑΠΑΣ ΦΟΝΕΥΩΝ ΕΛΛΗΝΑ ᾿Επίσης εἰς τὰ περίχωρα τῶν Σερρῶν, κατὰ τηλεγραφικὰς ἐν κεῖθεν πληροφορίας, ἕνας Βουλ γαρόπαπας ἐφόνευσεν ἕνα "Ελ ληγα ἐντὸς τῆς οἰκίας αὐτοῦ.

  Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 29/10/1909, Σελίδα: 4 Στις 28 Οκτωβρίου  1909 , αναφέρθηκε ότι Βούλγαροι κομιτατζήδες κατασκεύαζαν βόμβες σε ένα σπίτι έξω από τις Σέρρες. Μία από αυτές εξερράγη, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν θανάσιμα δύο άτομα και τέσσερα ακόμη να τραυματιστούν σοβαρά Η εφημερίδα Σκριπ έγραψε : ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΑΙ ΒΟΜΒΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 28 Οκτωβρίου (Ἰδιαίτερον τηλεγρ. «Σκρίπ»)-- Εν- τὸς οἰκίας τινὸς ἔξωθεν τῶν Σερρών Βούλγάρει κομιτατζήδες κατεσκεύαζον βόμβας μία τῶν ὁποίων εξερράγη.. Συνεπείᾳ τῆς ἐκκρήξεως. ταύτης δύο ἐφενεύθησαν καὶ τέσσαρες ἐτραυ· ·ματίσθησαν θανασίμως.

  Εφημερίδα Εμπρος, Φύλλο: 11/10/1909, Σελίδα: 3 Στις 9 Οκτωβρίου 1909 ο ανταποκριτής της εφημερίδας Εμπρος αναφέρει την δράση τριών βουλγάρικων συμμοριών στο Μπέλλες καθώς και αλληλοφαγώματα Βουλγάρων Η εφημερίδα Εμπρος έγραψε: Θεσσαλονίκη, 9 Οκτωβρίου. Μετά την τριήμερη έλλειψη ειδήσεων από το εσωτερικό της Μακεδονίας σχετικά με τις ενέργειες των Βουλγάρων, ιδού σήμερα αλλεπάλληλα μηνύματα, μαρτυρώντας ότι οι Βούλγαροι δρουν αποτελεσματικά και ότι σκοπεύουν να προβούν σε περισσότερες ενέργειες. Κατ’ αρχάς ανακοινώνεται επισήμως ότι η είδηση για την εμφάνιση τρίτης βουλγαρικής ισχυρής συμμορίας στο όρος Μπέλες είναι αληθής. Από πολλές πηγές βεβαιώνεται ότι οι Βούλγαροι είναι πολύ εξοργισμένοι μετά την απόφαση της Κυβέρνησης να μην θιγεί προς το παρόν το ζήτημα των κλεισμένων εκκλησιών και σχολείων. Και επειδή οι Βούλγαροι δεν μπορούν να έχουν υπομονή σε αυτό το θέμα, αναφέρουν οι επίσημες πληροφορίες ότι προβαίνουν σε βίαιη κατάληψη αυτών των εκκλησιών και σχολείων. ΑΠΟ ΤΙΣ Ε...

Στις 24 Αυγούστου 1909, η ελληνική κοινότητα της πόλης των Σερρών διοργάνωσε ένα πολυπληθές συλλαλητήριο για να διαμαρτυρηθεί κατά του νέου νόμου της οθωμανικής Κυβέρνησης που αφορούσε τις εκκλησίες και τα σχολεία. Αυτός ο νόμος προέβλεπε την αφαίρεση εκκλησιών που ανήκαν στους Έλληνες και την απόδοσή τους σε άλλες εθνοτιtές ομάδες, όπως οι Βούλγαροι.  Περίπου 5.000 Έλληνες συγκεντρώθηκαν στο Γυμναστήριο, όπου μίλησαν οι Γράτζιος και Τριανταφύλλου. Στο τέλος της συγκέντρωσης, εγκρίθηκε ένα ψήφισμα το οποίο παραδόθηκε στον τοπικό Μουτασερίφη και στάλθηκε στον Μεγάλο Βεζύρη, εκφράζοντας τις ανησυχίες και τις απαιτήσεις της ελληνικής κοινότητας για τα δικαιώματά της στην εκπαίδευση και τη θρησκεία. Πολύ σημαντικές πληροφορίες για το θέμα μπορούμε να εξάγουμε από το Συλλαλητήριο που έγινε για τον ίδιο λόγο στην Θεσσαλονίκη, στο οποίο έδωσε λόγο ο βουλευτής Σερρών Δίγκας, ενώ πριν τελέστηκε μνημόσυνο για τον πρόσφατα θανόντα Μητροπολίτη Σερρών.  Η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, στις 24 Αυγούστου...

Βούλγαρος σφάζει ελληνόπαιδο με τον σουγιά, στη Σκοτούσσα (Πρόσνικ), από την εφημερίδα ΣΚΡΙΠ, 18 Αυγούστου 1909.  Η εφημερίδα έγραψε τα παρακάτω: Βούλγαρος κόβει το κεφάλι ενός Έλληνα χωρικού παιδιού με σουγιά Φρικιαστικές λεπτομέρειες. Χθες τελείωσε το γενικό συνέδριο των Νεότουρκων, στο οποίο εκπροσωπήθηκαν όλες οι επαρχιακές υποεπιτροπές με τους δικούς τους απεσταλμένους. Στο συνέδριο αυτό συζητήθηκαν πολλά θέματα και πάρθηκαν πολλές αποφάσεις, οι οποίες κρατήθηκαν τόσο μυστικές, ώστε κανένας από τους συναδέλφους, ούτε καν οι Ευρωπαίοι, δεν κατάφερε να μάθει κάτι συγκεκριμένο. Αυτό μόνο κατάφερα να μάθω από τουρκική πηγή, ότι συζητήθηκε για πολλές συνεδριάσεις το θέμα της ίδρυσης παμβαλκανικής ομοσπονδίας, αλλά άγνωστο είναι αν αποφασίστηκε κάτι τελικά. Τερατώδες έγκλημα: Βούλγαρος αποκεφαλίζει παιδί Από ιδιωτική επιστολή με χθεσινή ημερομηνία του σταθμάρχη Πρόσνικ (Σερρών), λαμβάνω την εξής τρομερή πληροφορία, η οποία σόκαρε ολόκληρη την περιοχή. Στις 10 το πρωί της προχθεσινής...

Στις 17 Αυγούστου 1909, ημέρα Δευτέρα, λόγω του πρόωρου θανάτου του σεβαστού ποιμενάρχη των Σερρών Κυρού Αθανασίου, τα Σωματεία της πόλης συνήλθαν στις 12 το μεσημέρι για να συζητήσουν τις ενέργειες που θα ακολουθούσαν ως ένδειξη τιμής και σεβασμού. Κατά τη σύσκεψη αποφασίστηκαν τα εξής: α) Να εκφράσουν τη βαθιά τους λύπη για την απώλεια του αγαπητού τους ποιμενάρχη. β) Να εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους στην άτυχη μητέρα του εκλιπόντος, η οποία είχε χάσει τον γιο της σε νεαρή ηλικία. γ) Να καλύψουν τα έξοδα της κηδείας με δημόσια δαπάνη, ως ένδειξη σεβασμού προς τον εκλιπόντα. δ) Να ταφεί ο νεκρός μέσα στον περίβολο της Μητροπολιτικής Εκκλησίας, σεβόμενοι την προσφορά του στην κοινότητα. ε) Όλα τα σωματεία και οι συντεχνίες της πόλης να παρακολουθήσουν την εκφορά του νεκρού, η οποία θα γινόταν στις 9 μ.μ., και να ειδοποιηθούν τα γύρω χωριά για να συμμετάσχουν. στ) Να κλείσει η αγορά όλη τη μέρα ως ένδειξη πένθους και σεβασμού προς τον ποιμενάρχη. ζ) Να εκφωνηθεί επικήδειος λόγος εκ μέρ...

Η περιφορά του σκηνώματος του εκλιπόντος ποιμενάρχη στις οδούς της πόλεως διακρίνονται μέλη του Προξενείου Σερρών καθώς και του Ομίλου Ορφέα. (Γ.Α.Κ., συλλογή Κυριακόπουλου). Στις 16 Αυγούστου 1909, ο Μητροπολίτης Αθανάσιος Πιπέρας πέθανε, μόλις 49 ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως Μητροπολίτης Σερρών. Είχε γίνει Μητροπολίτης της πόλης στις 30 Ιουνίου 1909. Ο μητροπολίτης Σερρών Αθανάσιος Πιπέρας, 29 Ιουνίου 1909, ημέρα της άφιξής του στην πόλη των Σερρών (Γ.Α.Κ., συλλογή Νικηφόρου Χριστοφορίδη).  Είχε διαδεχθεί τον Μητροπολίτη Γρηγόριο Γ. Ζερβουδάκη, ο οποίος υπηρέτησε από το 1892 έως το 1909.  Παρά τη σύντομη θητεία του, ο Αθανάσιος κατόρθωσε να κερδίσει την αγάπη και τον σεβασμό όλων, ανεξάρτητα από την φυλή και την θρησκεία των κατοίκων. Ο μητροπολίτης Σερρών Αθανάσιος Πιπέρας κεκοιμημένος, καθήμενος σε θρόνο, κατά την αρχαία τάξη, εντός του Επισκοπικού μεγάρου (Γ.Α.Κ., συλλογή Νικηφόρου Χριστοφορίδη). Η κηδεία του μητροπολίτη Σερρών Αθανασίου Πιπέρα εκφορ...

Στις 9 Αυγούστου του 1909, πραγματοποιείται η πρώτη επίσημη συνεδρίαση της Μεγ. Στ. της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με Μεγ. Διδ. τον αδ. Μεχμέτ Ταλάτ Πασά, που αναγνωρίζεται από την Γαληνότατη Μεγ. Στ. της Ελλάδος και συμφωνείται το 1909 με το άρθρο 4, να παραμένουν υπό την αιγίδα της Γαληνοτάτης Μεγ. Στ. της Ελλάδος, οι στοές ‘‘Αρμονία’’ Κωνσταντινουπόλεως, ‘‘Αριστοτέλης’’ Σερρών, ‘‘Φίλιππος’’ Θεσσαλονίκης, ‘‘Ηράκλεια’’ υπ’ αρ. 46 Μοναστηρίου, ‘‘Ελπίς’’ Δράμας και ‘‘Φώτιος’’ υπ’ αρ. 47 Κορυτσάς.

Στις 19 Ιουλίου 1909 εγκαινιάστηκε το κτίριο του «Ορφέα» Σερρών. Στο κτίριο σήμερα έχει έδρα το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Σερρών (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.).  Η εφημερίδα «Φάρος» της Θεσσαλονίκης ανέφερε: «...Πάνδημος και μεγαλοπρεπής ετελέσθη σήμερον εν τω Μητροπολιτικώ μας ναό υπό του νέου Μητροπολίτου μας κ. Αθανασίου. Μετά το πέρας της θείας μυσταγωγίας, καθ' ην εγένετο και η εις διάκονον χειροτονία του εξ' Αχινού Γεωργίου (αύριον δε πρόκειται να χειροτονηθή ιερεύς) άπαν το πλήθος συνέρρευσε και κατέλαβεν εγκαίρως την αίθουσαν του νέου καταστήματος, ούτινος ανυπομόνως τα εγκαίνια ανέμενον. (...) η δε αίθουσα του εκτεταμένου κτιρίου κατεκλύσθη υπό απείρου πλήθους συνισταμένου εκ του ωραίου φύλου, όπερ εις την δεξιάν πτέρυγα ευρίσκετο, το δε άλλο εις την αριστεράν, εν ω διεκρίνοντο ο αντικαταστάτης του Προξενείου της Ελλάδος κ. Πολυχρονιάδης μετά του Διερμηνέως αυτού, της Αυστρίας κ. Γ. Ζλάτκος, ο Δήμαρχος της πόλεως Ακήλ Βεης, οι αντιπρόσωποι του κομιτάτου και του Μουτεσαρίφη μας κλπ. Ε...

Στις 17 Ιουνίου 1909, το υποκατάστημα της «Τραπέζης της Ανατολής» στη Θεσσαλονίκη ανέθεσε στον υποδιευθυντή του, Κ. Γεωργιάδη, να επισκεφθεί τις Σέρρες για να αξιολογήσει τις οικονομικές συνθήκες και να εξετάσει τη δυνατότητα ίδρυσης ενός νέου πρακτορείου στην πόλη. Στην αναφορά που υπέβαλε στη Γενική Διεύθυνση της Τράπεζας στην Αθήνα, ο Γεωργιάδης σημείωσε τα εξής: Εμπορική Παρακμή: Η πόλη είχε υποστεί εμπορική παρακμή λόγω της λειτουργίας των σιδηροδρόμων, ειδικά της γραμμής Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης από το 1895. Ανεκμετάλλευτος Τραπεζικός Τομέας: Ο τραπεζικός τομέας ήταν ανεκμετάλλευτος, με λίγα σοβαρά καταστήματα, περιορισμένη αγοραπωλησία συναλλάγματος και καθόλου ανταγωνισμό στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Ανεπαρκής Βιομηχανική Παραγωγή: Δεν υπήρχε βιομηχανική παραγωγή και η μεταποίηση των προϊόντων βρισκόταν σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Εύφορη Πεδιάδα: Η πεδιάδα των Σερρών ήταν εύφορη και παραγωγική, με ποικίλες καλλιέργειες προϊόντων, κυρίως καπνού. Οι παρατηρήσεις αυτές σκ...