Η περιοχή του Πόντου υπήρξε από τα πλέον ανθηρά, οικονομικά και πολιτισμικά, κομμάτια του εξωελλαδικού Ελληνισμού. Οι Έλληνες αποτελούσαν το 40% του πληθυσμού της περιοχής και μαζί με τους Αρμένιους πρωταγωνιστούσαν στην οικονομική ζωή της. Ο πληθυσμός του Πόντου είχε και αυτός στη διάρκεια του πολέμου την ίδια τύχη με τον υπόλοιπο μικρασιατικό πληθυσμό. Με την είσοδο της Τουρκίας στον πόλεμο πραγματοποιήθηκαν εκκενώσεις οικισμών, εκτελέσεις λιποτακτών και αντίποινα στις οικογένειες των φυγοστράτων. Χαρακτηριστική εδώ ήταν η απάντηση που έδωσαν οι Πόντιοι στην καταπίεση με την οργανωμένη αντίσταση των κατοίκων του. Αντιδρώντας στις πιέσεις των Τούρκων άρχισαν από το 1915 να καταφεύγουν αντάρτες στα βουνά και να επιδίδονται σε ανταρτοπόλεμο εναντίον του τακτικού στρατού. Η κατάσταση ήταν καλύτερη στην εκκλησιαστική περιφέρεια της Τραπεζούντας λόγω των ιδιαίτερων ικανοτήτων του μητροπολίτη Χρύσανθου και της γενικής εμπιστοσύνης που απολάμβανε, γεγονός που του επέτρεπε να συντηρεί καλές σ