ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Η πυρκαγιά του 1849 αποτελεί ένα σταθμό για την ιστορία των Σερρών γιατί, εκτός από την καταστροφή των τεσσάρων χιλιάδων οικιών της πόλης, που συγκριτικά την εξισώνει με την καταστροφή του 1913, καταστράφηκαν μαζί μ' αυτές και τα οικογενειακά κειμήλια που συσσωρεύθηκαν στο διάστημα αιώνων, όπως επίσης τα περισσότερα παλιά μνημεία της πόλης, πού άντεξαν την περίοδο της δουλείας, και χάθηκαν έτσι για πάντα πολύτιμες ιστορικές πηγές.  Για την πυρκαγιά του 1849 έγραψε ο Νίκος Ζ. Νικολάου και ο  Κουτζακιώτης, Γιώργος Η μεγάλη πυρκαγιά του 1849 Νίκος Ζ. Νικολάου Η μεγάλη πυρκαγιά των Σερρών (1849). Νέα στοιχεία από τα γαλλικά διπλωματικά αρχεία. Κουτζακιώτης, Γιώργος

Η μεγάλη πυρκαγιά του 1849 Νίκος Ζ. Νικολάου Σερραϊκά Ανάλεκτα Τόμος Πρώτος Σέρρες 1992 Προλεγόμενα Τούτο το μελέτημα πρωτοπαρουσιάστηκε στα Σερραϊκά Γράμματα του μακαρίτη Νίκου Βουζούκα, στο τεύχος 53-54 της χρονιάς 1962. Από κακό δέσιμο των τευχών, σε άλλα περιλήφθηκε και σε άλλα όχι. Αλλά αυτός δεν είναι ο λόγος της αναδημοσίευσης του εδώ. Το πέρασμα τριάντα χρόνων από τότε έφερε στο φως σημαντικά στοιχεία που συμπληρώνουν εκείνο το πρώτο σχεδίασμα. Το κυριότερο απ' αυτά είναι η ανεύρεση του χάρτη της πυρίκαυστης ζώνης των Σερρών, σε κλίμακα 1/500 απ' όπου τεκμαίρεται με ακρίβεια η θέση των εκκλησιών στα διάφορα σημεία της πόλης 1 . Από τη θέση τους και τα στοιχεία του περιβάλλοντος χώρου τα οποία έχουμε γι' αυτές που κάηκαν (οδοί, οικόπεδα, πλατείες κ.λπ.) μπορεί με σχετική προσέγγιση να καθορισθεί ο χώρος όπου στα 1849 «κάλπασε το κόκκινο άλογο», όπως συνήθιζαν να αποκαλούν παλιοί Σερραίοι τις πυρκαγιές (σχ. 2). Στην πρώτη έκδοση είχαμε περιορισθεί στην παρουσίαση της